Tíminn - 06.12.1995, Blaðsíða 2

Tíminn - 06.12.1995, Blaðsíða 2
2 Wmhm Miövikudagur 6. desember 1995 Útgjöld til félags- og heilbrigðismála sem hlutfall af vergri landsframieiðslu 1972-1993 1972 1978 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1993 Útgjöld til félags- og heilbrigöismála var komin í tœpa 78 milljaröa króna áriö 1993, eöa sem svarar 1.180.000 kr. á hverja fjcgurra manna fjölskyldu í landinu. Þrátt fyrir allar sparnaöartilraunir taka þessir málaflokkar sífellt stœrri hluta landsframleiöslunnar og munu nú nálgast 20% hennar. ■ Útgjöld til félags- og heilbrigbismála oröin 1.180.000 kr. á hverja fjöl- skyldu árib 1993: Barnafjölskyldurnar orðið útundan í velferðarkerfinu Tíminn spyr... Er eblilegt a& Mjólkursamsalan grei&i ekki skatta af hagna&i vegna umsýslu mjólkurafur&a, eins og málum er hátta& nú? Gu&laugur Iljörgvinsson, forstjóri Mjólkursamsölunnar: „Það er í sjálfu sér ekkert athuga- vert við það að gera breytingu á lög- unum, þannig að við greiðum skatta af þessum tekjum. En þaö sem skiptir höfuðmáli er að vib höfum borgað skatta og skyldur af annarri starfsemi. Þá hafa neytend- ur notið góös af þessari pólitísku ákvörðun stjórnvalda á sínum tíma, enda hefur verðlagning mjólkur og mjólkurafurða tekið mið af þessu. Ef menn vilja hafa hinn háttinn á, þá er ekkert við því að segja og það segir sig sjálft að mjólkurafurðir muni hækka." Jóhannes Gunnarsson, formaður Neytendasamtakanna: „Mjólkursamsalan er í bullandi samkeppni viö önnur matvörufyr- irtæki og ab sjálfsögbu á samkeppni að byggjast á samkeppnissjónar- miðum og þá gildir þaö að fyrirtæki greiði sömu skatta og skyldur. Síðan má ávallt deila um það hverjir slík- ir skattar eiga að vera hverju sinni. Þess vegna hlýtur að teljast eðlilegt að Mjólkursamsalan greiöi skatta af sínum hagnaöi eins og önnur fyrir- tæki í landinu greiða. Hvort verö hækkar í framhaldinu verbur að koma í ljós, en því fleiri sem leggja í sameiginlegan sjób landsmanna því lægri er hægt að hafa þá tölu sem hver og einn leggur í hann." Uannveig Gubmundsdóttir, c.lþingismaður: „Mér finnst það í hæsta máta óeðlilegt að Mjólkursamsalan sé ekki útsvars- og skattskyld, þó að þab hafi kannski verið einhver rök fyrir því 1936. Þá finnst mér það al- varlegt umhugsunarefni að ákvæbi eins og þetta skuli daga uppi í skattalögum, því það hefur veriö mjög hvöss umræða á liönum árum um skattfríðindi, skattsvik, jafn- ræði þegnanna og jafnár aðstæður aðila í framleiðslugreinum. Mér finnst þetta ótrúlegt mál." Börn og barnafjölskyldur virbast ö&rum fremur hafa setiö á hakanum í þeirri 25% hækkun sem varb á heildarút- gjöldum til félags- og heil- brig&ismála á árunum 1990- 93, samkvæmt skýrslum Hag- stofunnar. Grei&slur vegna fjölskyldna og barna hækk- u&u t.d. helmingi minna en vegna aldra&ra og öryrkja. Þannig hækku&u greiöslur vegna barnafjölskyldna a&- eins um 15% á þessum árum, grei&slur vegna aldra&ra og öryrkja um 31% á sama tíma, félagshjálp um 105% (þar sem barnlausir eru í miklum meirihluta) og atvinnuleysis- tryggingar um 112%. Hækkun greiðslna vegna barnafjölskyldna um 15% er raunar engin raunveruleg hækkun, þar sem framfærslu- kostnaöur hækkaði einnig um rúmlega 15% á umræddu tíma- bili. Heildarupphæ&in hækkaði úr 8,7 milljöröum í 10 millj- aröa. Deilt niöur á rúmlega 70 þúsund börn (16 ára og yngri) koma aö me&altali um 143.000 kr. í hlut hvers og eins 1993. Þau ár sem hér um ræ&ir lækkuðu barnabæturnar bein- línis úr 5,1 milljarði niður í 4,7 milljarða. Aukin framlög til dagvistarstofnana (úr 1,7 upp í 2,6 milljarða) skýra meirihluta þeirrar hækkunar sem varö á heildarframlögunum. Greiðslur við fæðingu og ættleiðingu hækkuðu einungis um 9% á þessum árum og héldu því ekki einu sinni í við almennar verð- lagshækkanir. Heildargreiðslur vegna aldr- aðra og öryrkja hækkuöu hins vegar um 31% þessi ár (úr 19,3 milljörðum í 25,4 milljarða). Ellilífeyrir hefur hækkað um 29% á mann að meöaltali, en örorkulífeyrir kringum 23% að meðaltali á mann. Athygli vekur aö ellilífeyris- þegum hefur ekkert fjölgað á þessu árabili, en 29% fleiri fengu örorkulífeyri almanna- trygginga árið 1993 heldur en þrem árum áður. Heildarútgjöld vegna at- vinnuleysis hækkuðu úr 1,5 upp í 3,2 milljarð á þessu árabili (og enn um hálfan milljarð til við- bótar '94). Athygli vekur að greiðslur vegna ríkisábyrgðar á launum námu nær 460 milljón- um árið 1993. Upphæöin, sem gjaldþrota atvinnurekendur velta þannig yfir á ríkissjóð, samsvarar því meira en 1/6 allra greiddra atvinnuleysisbóta til 6- 7 þúsund manns. Og hún er t.d. líka talsvert hærri heldur en var- ið var til barnaverndar og heim- ilishjálpar við barnafjölskyldur á árinu 1993. Heildarútgjöld til félags- og heilbrigðismála hækkuöu úr 62,3 milljörðum áriö '90 upp í 77,8 milljarða króna árið '93. Þetta svarar til 1.180.000 kr. á hverja fjögurra manna fjöl- skyldu aö meðaltali, eöa tæp- lega 100.000 kr. á mánuði. Þar af fer hátt í helmingurinn til heilbrigðismála. ■ Verkalýösfélag Norö- firöinga: Ríkisstjórn- in fordæmd Almennur fundur í Verkalýðs- i félagi Norðfirðinga, sem hald- I inn var í sl. viku, fordæmir harðlega ákvörðun stjórnar Ríkisspítala að svipta starfs- þjálfunarnema í matartækni launum sínum og skorar á stjórnina að breyta fyrri ákvörðun sinni. Jafnframt fordæmir fundurinn ríkisstjórn íslands með heilbrigö- isráðherra í broddi fylkingar fyrir að staðfesta framferði stjórnar Ríkisspítala. -grh , „ .}var viii 'StofáHL vZkv<kl^h'> Þ'n: Um •* U*!bir'y,lngZ I hl6u'h\»M\ThÍ6'rr‘t‘ar- Und' í&n Va"a Z°'kun ms. EG MflT H/t/Zfi/ V/i D/ F//Z4 ÖTFOÐ/V/IR - SIÓÐ/F/ Sagt var... Þjaka&ir menn „I stað vitrænnar hugsunar missir forsætisráðherra stjórn á skapi sínu og út úr honum vellur samsafn fúk- yrða, rökleysu og þjóbrembu. Jafnvel fólki sem beinlínis er þjakað af flokks- hollustu er nóg boðib. Þingmenn flokksins — eins og til dæmis Geir Haarde — fara greinilega hjá sér þegar þeir þurfa að verja foringja sinn. Hvaba heilvita maður líkir Evr- ópusambandinu vib Sovétríkin og ætlast svo til ab hann sé tekinn alvar- lega?" Úr forystugrein í Alþýbubla&inu þar sem spurt er hvort Davíö Oddsson sé líklegur til aí> leggja eyrun vib rökum rábuneytisstjóra síns í Evrópumálum. Hógvaer og raunsær „Rússland þarfnast ekki sterks leib- toga núna, heldur gáfumanns." Alexander Rútskoj, sem gefur kost á sér í forsetakosningum, um sjálfan sig í vib- tali vib Interfax-fréttastofuna. Afglöp og ni&urlæging „Sá búvörusamningur, sem nú ertil umfjöllunar á Alþingi, byggir ekki á þessum sjónarmibum. Hann greibir í engu úr fjárhagsvanda þeirra sem verst eru settir eba greinarinnar í heild. Þegar þetta er haft í huga, má Ijóst vera hvílík afglöp það væru og niðurlæging fyrir skattborgara lands- ins að lögfesta þennan samning." Ámundi Loftsson bóndi, Lautum í Reykjadal, um búvörusamninginn í Morgunbla&inu. í eigu spekúlanta „Aðeins fámennur hópur spekúlanta á þessa þjób, og hugsar ekki um annab en ab skara eld ab sinni köku. Mig langar til þess ab spyrja ráða- menn þessa lands, hvað þeir hafa gert fyrir fólkib í landinu á meban þeir voru ráðherrar eba alþingis- menn, og er hræddur um ab fátt verbi um svör." Eggert E. Laxdal í Hverager&i í grein í Morgunblabinu. Myndarbragur og reisn „Stóru matvörumarkabirnir hafa unniö þrekvirki í því að lækka mat- vöruverð í landinu. En þab veröur ekki sagt ab reisn þeirra sé mikil í bókaviðskiptum fyrr en þeir stíga þá skrefib til fulls og halda uppi bóksölu með myndarbrag allt árið um kring meö úrvali innlendra og erlendra bóka. Þá og þá fyrst er hægt ab þakka fyrir framtak þeirra í að lækka verb á bókum." Víkverji Morgunblabsins. Reykvísk rjúpnaskytta, fertugur mab- ur meö eigin rekstur, fór upp á Lyng- dalsheiði á veiðar sl. laugardag, en gleymdi regnfötunum heima. Rjúpnaskyttan lét sig þó hafa það og fór út í rigninguna og nafði fljótlega eina rjúpu. Vib að fá „blod pá tan- den" magnaðist honum þrek og hélt hann áfram ab berjast þetta í slag- vebrinu þar til hann fékk abra rjúpu. Þá sneri hann aftur ab bíl sínum orð- inn forugur og blautur inn ab skinni. Frekar en skíta út bílinn ab innan brá hann á þab ráb ab fara úr öllum föt- unum og setja þau í skottið. Þegar hann stendur þarna á mibri heibinni á nærbuxunum einum fata og er ab taka upp haglabyssuna og rjúpurnar tvær, kemur langferbabíll akandi framhjá fullur a"f fólki. í pottinum voru menn ab velta fyrir sér hvaba skýringar rútubílstjórinn hafi gefib farþegum sínum á þessum hálfnakta byssumanni. Tillaga endurskoband- ans í austurbænum þótti smellin, en samkvæmt henni hafbi rútubílstjór- inn sagt: „Menn eru greinilega farnir ab fara aftur upp á heibar..." • Nú er altalab í pottinum ab Gubjón Magnússon, skrifstofustjóri í heil- brigbisrábuneytinu, sé búinn ab finna sér vinnu og fari því ab hætta í rábuneytinu. Gubjón mun vera bú- inn ab fá prófessorsstöbu í Gauta- borg í Svíþjób, en ekki er Ijóst hve- nær hann lætur af störfum. Eins og menn muna brást hann illa vib þeim fréttum, ab Davíb Á. Gunnarsson hefbi fengib stöbu rábuneytisstjóra, og taldi framhjá sér gengib, þar sem hann hafi verib stabgengill rábuneyt- isstjóra undanfarin ár.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.