Tíminn - 13.12.1995, Qupperneq 5

Mi&vikudagur 13. desember 1995

5
ESB-ríki hafa í huga
aö greiöa fyrir inn-
flutningi á vörum frá
löndunum sunnan og
austan Miöjaröar-
hafs, í von um aö
sleppa í staöinn viö
fólksinnflutning þaö-
an
Tvennt er ofar öllu í „ut-
anríkismálum" Evrópu-
sambands. Annars vegar
eru [jab samskipti sambands-
ins viö Austur-Evrópu og hins
vegar viö ríki sunnan og aust-
an Miöjaröarhafs.
Ekki er laust viö aö þetta minni
á pólitísku stööuna í Evr-
ópu/Miöjaröarhafslöndum á
tímabilinu nokkurnveginn frá
700 til um 1000. I>á var austan-
verö Evrópa enn heiðin og mest-
ur hluti landa austan og sunnan
Miðjarðarhafs kominn undir ís-
lam. Hin kristna F.vrópa horfði
þá áhyggjuaugum bæði í austur
og suöur.
„Rio Grande Evrópu"
baö gerir Vestur-Evrópa aftur í
dag. Austur-Evrópa hefur aö vísu
aflagt „heiðni" kommúnismans
(a.m.k. einn sagnfræöingur hefur
aö vísu skilgreint hann sem villu-
trúargrein af kristninni), en í
Rússlandi eru horfur á aftur-
hvarfi í þeim efnum. Hins vegar
er mat margra Vestur- Evrópu-
manna aö sovésku fylgiríkin fyrr-
verandi og Eystrasaltslönd, sem
taka sér Vesturlönd til fyrir-
myndar og vilja aðlagast þeim,
séu komin á nokkuð svo greiöa
leiö til vaxandi stööugleika í
stjórnmálum og efnahagsmál-
um.
Sunnan og austan Miðjaröar-
hafs er íslam ekki síður eöa jafn-
vel enn frekar en var fyrir þús-
und árum. I’á haföi jDaö náð
Spáni og Sikiley. Nú hefur það
aftur drjúga fótfestu í Vestur-Evr-
ópu, en dreiföari þar sem eru
margar milljónir íslamskra ný-
búa. Og sumra fréttaskýrenda
mál er aö þessa stundina a.m.k.
séu áhyggjurnar í ESB öllu meiri
út af því sem gerist og kann að
gerast sunnan sambandsins en
austan þess.
í því samhengi er aö vísu at-
hugandi að undanfarið hafa
Miöjaröarhafslönd í ESB farið
með formennskuna í samband-
inu og veröur svo enn um hríð
(Frakkland, Spánn, Ítalía).
Áhyggjurnar þar út af gangi mála
í löndunum handan „Rio
Grande Evrópu" (eins og ein-
hverjir eru farnir aö kalla Miö-
jarðarhafiö) eru eðlilega meiri en
í löndum noröar í álfunni, þar
sem margir líta á fyrrverandi
austurblokk sem nálægara
vandamál.
Meö nýnefndum titli á Mið-
jarðarhafi er vikiö að aðal-
áhyggjuefni Evrópumanna viö-
víkjandi löndum handan þess.
Þaö er sprengingarkennd fólks-
fjölgun, og henni er kennt um
óstöðugleikann í stjórn-, félags-
og efnahagsmálum margra þess-
ara landa. íbúar Egyptalands eru
um 60 milljónir og þeim fjölgar
um rúma milljón árlega. íbúar
Alsírs eru um 29 milljónir og ár-
leg fjölgun þar er 2,5%. í 12 ríkj-
um handan Miðjarðarhafs, sem
boöiö var á utanríkisráðherraráð-
stefnu ESB-ríkja í Barcelona ný-
verið, eru íbúar nú um 200 millj-
ónir, en lýöfræðingar spá því að
næstu 15 árin — til ársins 2010
Verkfall hjá Air France: óánœgja margs launafólks í Vestur-Evrópu meö kaup og kjör og mikiö atvinnuleysi þar eru meöal ástœöna til hertra reglna gegn
innflutningi fólks.
„Sprengjan í subri
Múslímar biöjast fyrir á götu í Frakklandi.
— muni þeim fjölga um þriðj-
ung, upp í um 300 milljónir.
Rei&ir, rá&villtir, ungir
Hluti af vandamáli þessu er að
þótt mörg ríkja þessara séu víö-
lend á landabréfinu, er stærð-
ræktanlegs lands þar víðast næsta
takmörkuö. Og þróunin í efna-
hagsmálum hefur ekki' haft und-
an fólksfjölguninni, eins og það
er oröað í forystugrein í finnska
Hufvudstadsbladet. Fátækt og at-
vinnuleysi fara þar vaxandi og
kemur það ekki síst niður á ungu
fólki, sem vegna hraðrar fólks-
fjölgunar undanfama áratugi er
tiltölulega fjölmennt. Það er
kunnur lærdómur úr sögunni að
BAKSVIÐ
DAGUR ÞORLEIFSSON
þjóðfélög þar sem hvort tveggja
er til staðar, fátækt og möguleika-
leysi annars vegar og hins vegar
mikið af ungu fólki, verða gjarn-
an herská og fer þá oft eftir atvik-
um og kringumstæbum hvort því
slær frekar inn á við eða út á við.
í löndum þeim, sem hér um
ræðir, kveður verulega ab herská-
um hreyfingum bókstafssinna
eða íslamista, einkum að því er
viröist þessa stundina í Alsír, Eg-
yptalandi og Tyrklandi. Hvort
hreyfingar þessar eigi vöxt sinn
ab þakka því ab fólk í löndunum
sé að gerast trúaðra er umdeilt.
En þær lofa félagslegu réttlæti og
betri lífskjörum því fólki, sem
stendur höllum fæti efnahags-
lega, félagslega og í stjórnmálum.
Ekki síst reiðir og ráðvilltir ungir
karlmenn dragast aö þeim.
Sérstaklega í Suður-Evrópu, þar
sem margt er oröið ólöglegra
norburafrískra innflytjenda, ótt-
ast menn að þetta endi með því
að bókstafssinnar komist til valda
í færri eða fleiri ríkjum sunnan
Miðjarðarhafs og austan. Það
muni svo leiða til óstöövandi
innflytjendaflóðs þaðan til Vest-
ur- Evrópu. Þessar horfur er farib
að kalla „sprengjuna í suðri" eba
„pólitíska tímasprengju" Mið-
jarðarhafssvæbisins.
„Frá Nordkapp til
Sahara"
Fyrirætlanir Vestur-Evrópu um
gagnráðstafanir snúast helst um
þab að reyna að bæta ástandið i
löndunum i „erfiðleikahálfmán-
anum" (eins og einhverjir grein-
arhöfundar hafa kallað svæðið
austan og sunnan Miðjarðarhafs)
með því ab veita þeim aukna
efnahagsaðstoð og greiða fyrir
innflutningi á vörum frá þeim tii
ESB-landa. Vestur-Evrópuríkin
bjóbast sem sé til þess að taka vib
vörum frá þessum grannheims-
hluta sínum, í von um að sleppa
í staðinn við innflutning á fólki
þaöan. Það var út á þetta öðru
fremur, sem áðurnefnd ráðstefna
í Barcelona gekk. ESB segist í því
samhengi beita sér fyrir stofnun
fríverslunarsvæðis, „svæðis sam-
eiginlegrar velferbar" frá „Nord-
kapp til Sahara".
Tveir þribju hlutar orkuinn-
flutnings ESB eru frá Norður- Afr-
íku/Austurlöndum nær. Suður-
hluti ESB er mjög kominn upp á
jarögas frá Alsír og Líbýu. Samt er
viðskiptajöfnuöur landanna
austan og sunnan Miöjarðarhafs
við ESB mjög óhagstæöur. Enn
sem komið er eru möguleikar
fyrrnefnda svæðisins á útflutn-
ingi á vefnaðar- og landbúnaðar-
vörum til hins síðarnefnda mjög
takmarkaöir, m.a. af völdum ráb-
stafana af hálfu ESB. Marokkó
t.d. fær inn talsvert af erlendum
gjaldeyri, en mestanpart frá ma-
rokkönskum verkamönnum er-
lendis og fyrir hass sem smyglaö
er úr landinu.
Margar vibkvæmar hlibar em á
samskiptum þessara tveggja
heimshluta, sem sjaldan í sög-
unni hafa hugsað hlýlega hvor
til annars. Nefna má t.d. að hert-
ar reglur Vestur-Evrópuríkja gegn
innflutningi fólks, sem nú hefur
verið komið á a.m.k. í orbi
kveðnu, em líklegar til að vekja
gremju í íslamska heiminum,
ekki einungis meðal fólks al-
mennt, heldur og ráðamanna
sem með útflutningi fólks gera
sér vonir um að geta losnaö við
þá óánægðustu.