Tíminn - 23.01.1996, Blaðsíða 4

4
Þri&judagur 23. janúar 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gubmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiöja hf.
Mánabaráskrift 1550 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Stundarhagsmun-
ir og bráölæti
Mikill þrýstingur er nú á stjórnvöld að auka þosk-
veiðikvótann vegna þess að sjómenn þykjast hafa
orðið varir við mikið magn fyrir vestan og á öðr-
um miðum. Þorskgengdin er með ólíkindum segja
sjómenn og útgerðarmenn eru ávallt veikir fyrir að
fá aukinn kvóta. Fiskifræðingar halda því aftur á
móti fram að varasamt sé að auka þorskveiðina
vegna þess að það sé líkara því að þorskurinn safn-
ist saman í torfur á tiltölulega litlu svæði en að
honum sé að fjölga svo að það gefi tilefni til að
auka sókn í stofninn.
Það er gleðilegur vottur um að stjórn fiskveiða
undangengin ár sé að skila árangri ef þorskgengd
er að aukast verulega á miðunum við Iandið. Sú
tilgáta hefur verið uppi eins og oft áður þegar vart
verður við mikinn þorsk að þar sem um göngur frá
Grænlandi að ræða. En fiskifræðingar þvertaka
fyrir að svo sé nú vegna þess að það er nánast ör-
deyða af þorski á grænlenskri slóð. Er ofveiði und-
angenginna ára kennt um.
Það er haft til marks um ótrúlega þorskgengd að
fiskurinn er vænn og stærri en veiðst hefur á
þorskleysisárunum. En það þarf eki að þýða það,
að mikið meira sé af fiski í sjónum en endranær en
vekur vonir um að þorskgengd og veiði fari að
glæðast.
Fiskurinn er nú á leið á hrygningarstöðvarnar
og væri glapræði að fara að auka kvótann verulega
og fiska villt og brjálað þótt vel beri í veiði.
Menn ættu að fara að læra það að fiskurinn í
sjónum er endurnýjanleg auðlind sem auðvelt er
að eyðileggja með græðgi og óforsjálni. Hver
stofninn af öðrum er ofveiddur og þegar kvóti er
takmarkaður á einni tegund er hann aukinn á
annarri og er árangurinn sá að sífellt fleiri fiskteg-
undir komast í bráða hættu vegna ofveiði.
Allir hljóta að vona að sú þorskgengd sem menn
verða nú varir við sé sýnilegur vottur þess að frið-
unaraðgerðir og stjórn veiða sé farin að bera ár-
angur, enda eru miklar Iíkur til að svo sé.
En stundarhagsmunir og bráðlæti mega ekki
ráða för í svo veigamiklu máli sem stjórnun fisk-
veiða er. Það má vel vera að vísindamenn Haf-
rannsóknarstofnunar hafi takmarkaða þekkingu á
lífinu í sjónum og hegðun fiska, enda viðurkenna
þeir fúslega að svo sé. En samt hefur mikilli þekk-
ingu verið safnað og ekki eru til haldbetri rök fyrir
takmörkun sóknar í tiltekna fiskstofna en fiski-
fræðingarnir færa fyrir tillögum sínum um veiði-
þol stofnanna.
Því ber að taka fyllsta mark á tillögum þeirra, því
nógu oft hefur ekki verið á þá hlustað og ákvarð-
anir teknar þvert á tillögur þeirra, eða ekki farið
eftir þeim nema að takmörkuðu leyti.
Sjómenn sem aðrir ættu að geta lært af þeirri
beisku reynslu.
Trúarlegt mikilvægi leiöinda
Heilmikil aðsókn mun hafa verið í
Langholtskirkju um helgina, í það
minnsta miðað við það sem venju-
legt er. Á annað hundrað manns
komu í messu og viröast menn ekki
alveg á eitt sáttir um hvað vegur
þyngst í þessari skyndilegu aösókn;
hvort aðdáendaklúbbur Ragnars
Jónssonar forsetaframbjóðanda hafi
komið á staðinn, hvort menn voru
svona fegnir að losna við Langholt-
skórinn og Jón Stefánsson úr messunni og fá að
syngja sjálfir, eöa hvort menn mættu einfaldlega til
að svala forvitninni og sjá hvernig þessi fræga messa
mundi fara fram.
í það minnsta var aðsóknin orðin jafn mikil, ef
ekki meiri en á tónleika hjá Prímadonnukór kirkj-
unnar, sem alla jafna hefur séb um fjörið í þessum
umtalaöasta söfnuði landsins. ------------
stofna öðrum kenningum, s.s.
kenningunni um að menn eigi ekki
að hafa gaman af kynlífi. Kynlífið
sé synd í sjálfu sér ef menn hafi
gaman af, og þó ekki verði hjá því
komist að ástunda það að ein-
hverju leyti til ab viðhalda stofnin-
um er ekki þar með sagt að menn
þurfi ab hella sér út í það af nautna-
sýki og girndinni einni saman.
Leiðinda þörf sem víöast
Ekki gaman í kirkju
Garri komst því miður ekki í messu í Langholtinu,
en heyrði það hins vegar í fréttum ab séra Flóki hafði
rætt þab í prédikun sinni að menn ættu ekki að
koma í kirkju til að skemmta sér. Kirkja væri staður
tilbeiðslunnar — ekki eitthvert skemmtihús. Ljóst er
að þessi bobskapur mun hafa fallið í misjafnan jarð-
veg kirkjugesta á sunnudag, því margir komu vegna
þess að þeim leiðist svo söngur Langholtskórsins, en
hafa hins vegar svo gaman af því að syngja sjálfir.
Þannig fékk þetta fólk óvænta ofanígjöf fyrir að
koma í kirkju til að skemmta sér við söng. Hins veg-
ar er ljóst ab þeir, sem komu til ab fylgja sínum for-
setaframbjóbanda — komu honum til fulltingis,
stuðnings og dýrðar — komu með réttu hugarfari,
hugarfari tilbeibslunnar. Þeir voru hins vegar ekki ab
tilbiðja réttan aðila.
Kenning Flóka um að menn eigi ekki að hafa gam-
an af því að fara í kirkju og ab glebin verði að ein-
skoröast við ánægjuna, sem menn hafa af því að til-
biðja drottin, virðist eiga ótrúlega víðtækan hljóm-
grunn, miöað við hversu skemmtanasjúkir lands-
menn eru og nautnaglaðir. Það, að fólki eigi helst að
leiðast í kirkju, er að sjálfsögðu kenning sem er sam-
Enda er það nú svo, að þegar menn eru komnir á
vald girndarinnar og allra þeirra líkamlegu nautna
sem hinu veika holdi stendur ógn af, þá er nú búið
að afvegaleiða sálina þannig að hún á oröið erfitt
með að einbeita sér að tilbeiðslunni. Og náskylt kyn-
---------------------- lífinu er vitaskuld dansinn, sem
/* A nni líka getur reynst hættulegur ein-
_______ beitingu manna við tilbeiðslu. Og
náskyld dansinum er danstónlist-
in, sem aftur er af sama meiði og kórtónlist, þannig
að allt styður þetta hvað annað þegar betur er að
gáð. Það er jú engin tilviljun að Jón biskup Árnason
bannaði dans í kirkjum á 18. öld, auk þess að berjast
gegn innflutningi á brennivíni og tóbaki.
I því ljósi er eiginlega spurning hvort það dugi í
dag að menn láti sér nægja að leiðast í kirkjum. Er
ekki full ástæða til að fólk láti sér leiðast, sem oftast,
víðast og mest, til þess að það geti forðast þær freist-
ingar sem alls staðar bíða?
Svo er að sjá sem menn séu að vakna til vitundar
um mikilvægi þessa máls, og ber aðsóknin að Lang-
holtskirkju nú um helgina vott um vaxandi skilning
kristinna manna á mikilvægi leiðindanna. Það er því
sérstakt fagnaðarefni að nú stefnir í að messan um
helgina ætlar að draga leiðinda dilk á eftir sér vegna
stéttarfélagsmáls organistans og ólögmætis þess að
forsetaframbjóðandinn gekk í starf Jóns Stefánsson-
ar. Það hlýtur að teljast fengur fyrir tilbeiðslu kristn-
innar í landinu að fá góðan skerf af slíkum viðbótar-
leiðindum.
Garri
Sigurganga svikaranna
Þeir, sem eru vel að sér í Asterix og
öðrum fornum sögnum, vita að
sigurvegarar eru bornir á skjöldum
af þegnum sínum. Þetta gamla
minni er nú endurvakið af fram-
kvæmdanefnd gegn skattsvikum.
Auglýst er stórt að sá, sem svíkur
undan skatti, leggur byrðar á aðra.
Til að útskýra hvað við er átt, er
birt mynd þar sem skattborgarar
lyfta byrði sinni og eru að kikna
undan.
En skattsvikarinn er sigurvegar-
inn á skildinum og stefnir ótvírætt
fram til enn meiri skattsvika og sigurvinninga.
Skattsvikarar eru bornir uppi af þeim sem borga
og hafa þeir löngum verið eftirlæti annarra hluta
þjóðarinnar, enda sigurvegarar í kapphlaupinu
um lífskjörin.
Margir eru lagnir að svíkja
undan skatti og verður þeim
flest til blessunar á sigurbraut-
inni. Er talið að hið glæsta lið hirði árlega til sín
fjárupphæð sem svarar til 10-20% af ríkisútgjöld-
um.
Þetta er ein skýringin á því hve margir eru vel
efnum búnir í lýðveldinu.
Smábófar meö milljaröa-
samninga
Mörgum skattsvikurum fylgir hulinn verndar-
kraftur, sem gerir það að verkum að þeir eiga auð-
velt með að láta samborgarana bera sig á sigur-
skildi á torgum eigna- og fjármálaumsvifanna.
Engin önnur skýring er á því hvernig Vatnsber-
anum, sem nú mun horfinn í útlent þjóðahaf,
tókst að plata bæjarstjórn Hafnarfjarðar með því
að veifa milljarðasamningi um vatnssölu framan í
hana og fékk hjá henni jarðfast húsnæði undir
loftkastalana. Amerískur smábófi var milligöngu-
maður við kaupendur vítt og breitt um veröldina.
Á nokkurra ára tímabili greiddi ríkissjóður
Vatnsberanum nær fjörutíu milljónir króna sem
innskatta af starfsemi sem aldrei
var til. Var skatturinn endurgreiddur vegna
kaupa á þjónustu frá fyrirtæki sem hefur heldur
aldrei verið til.
Þegar Vatnsberinn lenti í tugthúsi fyrir gamlar
sakir, fékk hann greidda upphæð sem svarar mán-
aðarlaunum ráðuneytisstjóra
dómsmálaráðuneytisins í hverj-
um mánuði í ár.
Áður en öll þessi umsvif hófust
var búið að dæma Vatnsberann
átta sinnum fyrir skrautlegustu
fjármálaafbrot. Að auki náði hann
dómssátt níu sinnum.
Ekkert af þessu gat stöðvað
hann á sigurbraut athafnasem-
innar, sem öll yfirvöld litu náöar-
samlegast til og skatturinn borg-
aði honum og borgaði og borgaði.
Beingreiöslur til þjófa
Um framhaldið er illt að spá. Ríkissjóður malaði
Vatnsberanum gull, þegar hann hafði frían kost
og lógí í tugthúsinu, og má allt
eins vera að hann sé einhvers
staðar á bankastjóralaunum fyrir
að pretta opinbera sjóði.
Þegar margdæmdir og landsfrægir afbrotamenn
geta leikið sér að skattayfirvöldum og bæjarstjórn-
um á þennan hátt, vakna grunsemdir hjá þeim
sem öll skattalög miðast við, launafólkinu, um að
það sé hægur leikurinn hjá þeim athafnamönn-
um, sem hafa allt að því hreint mjöl í pokahorn-
inu, að komast hjá skattgreiðslum og jafnvel aö fá
beingreiöslur beint úr ríkissjóði fyrir það eitt að
kunna að útfylla skýrslu.
Segja má að Vatnsberinn hafi staðið sig vel eftir
atvikum að svíkja sér út fé, og kunnáttusamlega
fór hann að því að stofna milljarðafyrirtæki með
átta refsidóma á bakinu.
En sé litið yfir sviðið, eru þetta smámunir einir
miðað við þær upphæöir sem ábyrgir menn stað-
hæfa að stolið sé af ríki og sveitarfélögum með
skattsvikum af ýmsu tagi.
Vatnsberinn er bara smákrimmi miðað við þá,
sem fremstir eru bornir á skjöldum í sigurgöng-
unni og aldrei hafa verið dæmdir.
En samt sem áður er flóttamaðurinn, sem nú
finnst hvergi, betur að sér í bellibrögðum en þeir
sem hafa veriö að greiða honum innskatt. Ef og
þegar maðurinn finnst, er sjálfgefið að virkja
hann og ráða í innheimtuna. Þar getur hann gert
kraftaverk og unnið fyrir forsetalaunum fyrir hag-
nýta ráðgjöf.
Á víbavangi
oó