Tíminn - 26.07.1996, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 26. júlí 1996
Lesendur!
Kann-
ist þiö
við
þetta
hús?
Teiknarinn góökunni, Ragnar
Lár, teiknaöi þessa skemmtilegu
mynd af húsi í Reykjavík fyrir
25-30 árum. Ragnar segist ekki
vita hvar húsiö stóö eöa stend-
ur, þaö var teiknaö eftir ljós-
mynd.
Nú væri gaman ef lesendur
Tímans kannast viö húsiö og
vita eitthvaö um sögu þess og
afdrif. Hringiö í blaöiö og látiö
vita. Eflaust eru margir lesenda
sem kannast viö húsiö og um-
hverfiö, sem aöeins sést í aö
baki þess.
Hvaba hús er þetta, hvar stendur þab, eba er þab yfirleitt uppistandandi enn í dag?
Áriö 1915, í desember, kaupir Gunn-
laugur Ólafsson Vatnsstíg 9 af sameig-
anda sínum, Jónasi Árnasyni, lóö aö
stærö 176 ferálnir. Lóö þessi var úr tómt-
húsbýlinu Grjóthús sem faðir Jónasar,
Árni Halldórsson, keypti árið 1903 af
dánarbúi Bjarna Bjarnasonar í Grjót-
húsi. Árni Halldórsson byggöi Vatnsstíg
9 og seldi Gunnlaugi Ólafssyni helming
eignarinnar. En eftir aö kröfur urðu
meiri um stærra húsrými sótti Gunn-
laugur um byggingarleyfi fyrir öðru húsi
á lóðinni, sem byggt yrði úr steinsteypu,
7,20 x 7,20 m, og skúr 3,55 x 1,75 m.
Sama ár sækir hann um aö fá að hafa
húsiö með stærri grunnfleti og var það
leyft. Árið 1916 byggir hann húsiö sem í
dag er Vatnsstígur 9A. En viö byggingu
hússins minnkaði kartöflugarður þeirra
Gunnlaugs og Jónasar.
Fyrsta brunavirðingin var gerö 25.
september 1916. Þar segir að Gunnlaug-
ur Ólafsson hafi byggt einlyft hús með 4
álna risi, á lóð sinni við Vatnsstíg. Húsiö
er byggt úr steinsteypu, sementsléttaðri
utan og innan og asfalterað, með járn-
þaki á plægöri 1' borðasúð, með pappa í
milli.
Niðri eru þrjú íbúðarherbergi, eldhús
og búr, allt þiljað og herbergin með
striga og pappír á veggjum og loftum,
einnig er pappi í lofti á eldhúsi. Allt mál-
að og betrekkt. í einu herberginu er
brjóstþil. Þar er einn ofn og ein eldavél.
Uppi er eitt herbergi, þiljað og málað
með einum ofni. Framloft er óþiljað.
Kjallari 4 álnir á hæð er undir öllu
húsinu. Þar em tvö íbúðarherbergi,
þvottahús með vatnspotti, gangur og
geymsluklefi. Herbergin em þiljuð og
máluð og með timburgólfi ofan á steing-
ólfi, sem er í öllum kjallaranum. Þar em
tveir ofnar. Stærð hússins 12 x 12 álnir.
Vatns-, gas- og skolpleiðslur eru í hús-
inu.
Við suðurgafl hússins er inngöngu-
skúr, byggður eins og húsið. Þar em tveir
gangar þiljaðir með striga og pappa,
málaðir. Undir skúrnum er 4 álna hár
kjallari, þar er geymsla.
í manntali frá árinu 1916 búa á Vatns-
stíg 9A: Gunnlaugur Ólafsson, fæddur
22. febrúar 1860, Guðrún Arnbjarnar-
dóttir, kona hans, fædd 28. ágúst 1864,
Arnbjörn Gunnlaugsson skipstjóri,
fæddur 5. júlí 1888, Guðrún Gunnlaugs-
dóttir skrifstofustúlka, fædd 25. júlí
1893, Eyjólfur Þórarinn Gunnlaugsson,
fæddur 19. mars 1898, og Ólafur Júníus
Vatnsstígur 9A
Gunnlaugsson,
fæddur 11. júní
1900.
Á öðru heimili
búa: Sigurður Vil-
berg Sigurðsson
húsbóndi, fæddur 1. febrúar 1894, Sig-
urbjörg Sigurðardóttir húsmóðir, fædd
14. maí (ekki vitað um fæðingarár).
Gunnlaugur Ólafsson lést af slysför-
um 17. janúar 1926. Kona hans Gubrún
Arnbjarnardóttir lést 6. oktober 1938.
Þau hjón bjuggu lengst af í húsinu við
hliðina, Vatnsstíg 9, í tvíbýli við fjöl-
skyldu Jónasar P. Árnasonar. Börn þeirra
vom: Arnbjörn skipstjóri, Gubrún, gift-
ist til Danmerkur, Þórarinn, stýrimaður
á skipum, og Ólafur sem lengi var kaup-
mabur á Ránargötu 15.
1928 var sótt um leyfi til að setja dyr á
kjallara hússins Vatnsstígsmegin. Þá
voru uppi hugmyndir um ab reka versl-
un í kjallaranum. Þá var einnig sótt um
ab breyta gluggum á kjallaranum. Leyfi
fékkst ekki fyrir dymm Vatnsstígsmegin,
en breyting á gluggum var leyfð. Ekkert
varð af verslunarrekstri í húsinu og leyf-
ið til breytingar á gluggum var ekki not-
að.
í október 1941
fær Arnbjörn
leyfi til ab byggja
kvisti á götuhlið
hússins. I bruna-
virbingu frá 1942
segir að húsið sé einlyft, meb tveimur
kvistum, risi og kjallara. Á aöalhæðinni
em þrjú herbergi, eldhús og búr. Allt
þiljað, herbergin með striga og pappa í
loftum og veggjum og einnig í lofti í eld-
húsi, allt málab og veggfóðrab. í rishæb
em tvö íbúðarherbergi, þiljuö og máluð.
Kjallari er undir öllu húsinu. Þar eru tvö
íbúöarherbergi, þvottahús, gangur og
geymsla. Herbergin þiljub og málub.
Timburgólf er ofan á steingólfi í her-
bergjunum. Inngönguskúr er við suður-
gafl hússins, byggður eins og það. Þar
em tveir gangar, þiljaðir og með striga
og pappír, málaðir. í kjallara undir
skúrnum er geymsla.
Arnbjörn byrjaði sjómennsku 13 ára
gamall og var fyrst á skútum. Hann varð
síðar skipstjóri og fór víða um fiskislóö-
ir. Á milli fyrra stríðs og þess síbara fór
hann með spönskum og portúgölskum
fiskiskipum á íslensk fiskimið og einnig
um langan veg, eins og til Nýfundna-
HÚSIN í BÆNUM
FREYJA JÓNSDÓTTIR
lands. Hann var oft langtímum saman
að heiman vegna starfs síns.
í fyrra stríði var hann skipstjóri á Egg-
ert Ólafssyni eba þar til skipiö var selt til
Frakklands. Þegar heimsstyrjöldinni síð-
ari geisaði, sigldi Arnbjörn milli íslands
og Bretlands með línuveiðarann Sverri,
sem var gerður út af Sigfúsi Blöndal.
Kona Arnbjörns Gunnlaugssonar var
Sigríöur Rafnsdóttir, fædd 6. október
1894 á Norðfirbi. Þau eignuöust tvær
dætur, Guðrúnu og Gubrúnu Erlu, sem
báðar ólust upp á Vatnsstíg 9A. Þær vom
skírðar í höfuðið á ömmum sínum sem
báðar hétu Gubrún, en önnur þeirra hét
líka Erla.
í Suðurlandsskjálftanum árið 1898 var
Arnbjörn á heimili móöurafa síns og -
ömmu, þeim hjónum Arnbirni Þórarins-
syni og Gubrúnu Magnúsdóttur, sem
bjuggu á stórbýlinu Selfossi. í einni
skjálftahrinunni féll þak bæjarins og
Gubrún og Arnbjörn létust bæbi. Arn-
björn yngri svaf í næsta rúmi við afa
sinn og ömmu og náðist á lífi út úr rúst-
unum ásamt öbmm manni. Þegar þessi
hörmulegi atburður gerbist, var Arn-
björn aðeins átta ára.
Bærinn Selfoss var á þeim slóbum þar
sem kaupstaðurinn Selfoss er nú og eru
mörg af húsunum þar byggð á túni bæj-
arins.
Mikill gestagangur var á heimili Arn-
bjarnar og Guðrúnar á Selfossi, enda
staðurinn í alfaraleið og hjónin með ein-
dæmum gestrisin. Aldrei þáðu þau borg-
un fyrir veitingar eða gistingu.
Allir í nærliggjandi héruðum þekktu
þau og fór hátt rómur af örlæti þeirra.
Það var því þungur harmur kveðinn að
afkomendum þeirra og einnig þeim,
sem vandalausir voru en höfbu notiö
gestrisni á heimili þeirra.
Þab væri vel til valið að reistur yrbi
minnisvarði um þau hjón þar sem
sveitabærinn Selfoss stób áður.
Sigríður Rafnsdóttir lést 9. febrúar
1936, en maður hennar Arnbjörn Gunn-
laugsson lést 7. nóvember 1967.
í nokkur ár eftir lát hans var húsið
leigt út, en síðan selt. Eftir að Jón Hilm-
arsson varð eigandi að Vatnsstíg 9A
byggði hann kvist í vestur.
Ur stofugluggum hússins, sem snúa út
á Vatnsstíginn, sjást Esjan, Akrafjallið og
Skarðsheiöin. Einnig sést frá stofuglugg-
unum, handan Sæbrautar rétt við fjöm-
borbið, skúlptúrinn fagri Sólfarið.