Tíminn - 26.07.1996, Blaðsíða 7

Föstudagur 26. júlí 1996
7
Nelson Mandela farinn aö slaka á stjórnartaumunum:
Leit hafin ab eftirmanni
Ein ástæðan fyrir því að gjaldmið-
ill Suður-Afríku, randið, féll að
verðgildi fyrr á árinu var sú að
upp kom orðrómur um að Nelson
Mandela væri ekki heill heilsu.
Sumir segja ab orðrómurinn hafi
komist af stað þegar verðbréfasala
nokkrum í London heyrðist
starfsfélagi sinn í Suður- Afríku
segja í símann: „Nelson er veik-
ur," en í raun sagði hann „Jeltsín
er veikur." Verðgildi randsins
hrapaði niður um 20% gagnvart
bandaríska dollaranum og hefur
ekki tekist ab ná sér á strik aftur
vegna viðvarandi ótta um óstöb-
ugleika í stjórnmálum og efna-
hagslífi landsins.
Mandela er hins vegar langt frá
því að vera veikur, og raunar getur
varla hraustari menn á hans aldri.
En hann er orðinn 78 ára og er far-
inn að tala opinberlega um það að
hann muni ekki sitja í forsetaemb-
ættinu til eilífðar. Lengi hefur raun-
ar verið vitað að hann ætli ekki að
sitja áfram eftir að núverandi kjör-
tímabili lýkur, en það gerist árið
1999, en í heimsókn sinni staðfesti
hann það í fyrsta sinn opinberlega.
„Þá verð ég orðinn 81 árs," sagði
hann við blaðamenn. Og nú þegar
er hann farinn að slaka töluvert á:
Leggur minni áherslu á að halda
sjálfur um taumana í stjórn lands-
ins en tekur frekar að sér að vera
sameiningartákn landsmanna.
Hann er t.d. hættur að stýra ríkis-
stjórnarfundum.
Sú spurning er því farin að verða
sífellt áleitnari hvað muni taka við
eftir að hann sest í helgan stein? Og
hver verður eftirmaður hans? Þegar
hann var staddur í London gerði
hann sjálfur öllum ljóst að eftir-
maður sinn sem leiðtogi Afríska
þjóðaráðsins muni verða varaforseti
landsins, Thabo Mbeki. Ennfremur
gaf hann í skyn í einkasamræðum
að hann reiknaði með að Mbeki
muni einnig taka við forsetaemb-
ættinu.
Vandinn er ekki síst sá að Man-
dela býr yfir nánast náttúrulegum
persónutöfrum og virðuleika sem
verkar róandi á æsingamenn og
auðveldar sættir milli andstæðinga.
Þetta hefur veriö mjög mikilvægt
fyrir lýðræðisþróunina í Suður- Afr-
íku og finnst mörgum erfitt að
ímynda sér að málin hefðu getað
þróast jafn friðsamlega án Mandela.
BORGARSKIPULAG REYKJAVIKUR
BORGARTÚNI3 .105 REYKJAVÍK. SÍMI563 2340. MYNDSENDIR 562 3219
Utvarpshússlób vib Efstaleiti 1
Auglýst er kynning á breyttri afmörkun lóbarinnar ásamt
lóbarafmörkunum og skilmálum fyrir lóbirnar Efstaleiti 3,
5, 7 og 9.
Stabahverfi, deiliskipulag og skilmálar
Auglýst er kynning á skipulagi Stabahverfis, sem samþykkt
var í skipulagsnefnd 10. júní 1996 og borgarrábi 25. júní
1996. Kynning á teikningum og líkani ásamt skilmálum.
Skógarhlíb, umhverfi og skipulag
Auglýst er kynning á skipulagi umhverfis Skógarhlíbar —
afmörkun lóba.
Egilsgata 5
Auglýst er tillaga ab skipulagi lóbarinnar nr. 5 vib Egils-
götu þar sem gert er ráb fyrir sjálfsala á bensíni, bílastæb-
um og grænu svæbi.
Ábendingum og athugasemdum vegna Skógarhlíbar og
Egilsgötu 5 skal skila skriflega til Borgarskipulags Reykja-
víkur eigi síbar en 27. ágúst 1996.
Kynningarnar fara fram í sal Borgarskipulags Reykjavíkur
og byggingarfulltrúa í Borgartúni 3, 1. hæb, kl. 9-16 virka
daga og standa til 27. ágúst 1996.

Nelson Mandela hefur þótt svo ómissandi í lýörœöisþróuninni í S- Afríku aö margir
eiga erfitt meö aö sjá fyrir sér hvaö viö tekur eftir aö hann lætur af embœtti.
Thabo Mbeki varaforseti, líklegasti
eftirmaöur Mandela.
Gallinn er hins vegar sá að menn
óttast hvað við muni taka, einmitt
vegna þess hvað persóna Mandela
sjálfs hefur skipt miklu máli, og sá
ótti getur virkað eyðileggjandi á
þróunina.
Mandela virðist greinilega bera
fullt traust til þess að Mbeki sé fær
um að standa undir þeim vænting-
um sem gerðar eru til eftirmanns
hans í forsetaembættinu. Mbeki er
54 ára og sonur einn af dyggustu
liðsmönnum Afríska þjóðaráðsins
og Kommúnistaflokksins, hagfræð-
ingur að mennt, og hefur smám
saman verið að takast á hendur auk-
in völd. Sem varaforseti gegnir
hann í raun hlutverki forsætisráð-
herra með því að stýra ríkisstjórnar-
fundum. Ennfremur er ljóst að
Mbeki er sá sem mestu ræður í ut-
anríkismálum, auk þess að vera
einna hæfastur í samningaviðræð-
um við hægri íhaldsöfl hvítu mann-
anna jafnt sem við forkólfa við-
skiptalífsins sem flestir eru hvítir á
hörund.
Það sem Mbeki hefur verið gagn-
rýndur fyrir er að hann hafi ekki
sýnt nægilega mikla ákvebni í þeim
vandamálum og átökum sem kom-
ið hafa upp innan Afríska þjóða-
ráðsins, auk þess sem hann hefur
þótt sýna of mikla linkind gagnvart
herstjórninni í Nígeríu, og er þá
einkum vísað til þess að hann hafi
verið tregur til þess að fordæma af-
tökurnar á síðasta ári þegar um-
hverfisbaráttumaðurinn Ken Saro-
Wiwa og félagar hans voru teknir af
lífi.
Nú fyrir skömmu þótti honum
hins vegar takast mjög vel upp við
að koma af stað friðarumleitunum
milli Afríska þjóðarábsins og Inkat-
ha- hreyfingar Súlúmanna sem
hugsanlega gætu bundið endi á
átökin í KwaZulu- Natal. Nokkuö
ljóst er að Mbeki muni taka við leið-
togaembætti Afríska þjóðaráðsins af
Mandela á flokksþingi sem haldið
verður á næsta ári, og um leið verði
hann útnefndur forsetaefni flokks-
ins. Eftir það má búast við að hann
fari að verða meira áberandi en
Mandela, bæði innanlands og á al-
þjóðavettvangi. -gb/Newsweek
Margt líkt
me6 reyking-
um og ríkni-
efnaneyslu
Flestir virðast standa í þeirri trú ab
þab sé ekki ýkja margt sem er sam-
eiginlegt með því ab reykja sígar-
ettur og sniffa kókaín. Vísinda-
menn og læknar hafa þó iöulega
bent á að hvort tveggja sé ávana-
bindandi meb svipubum hætti, og
nú nýlega birtu ítalskir visinda-
menn vib háskólann í Cagliari
niburstöbur rannsókna sinna sem
varpa nýju ljósi á þab sem gerist í
heilanum þegar sígarettur eru
reyktar.
Eins og venjulega þegar slikar til-
raunir eru gerðar þurfti að níðast á
nokkrum blásaklausum dýrum. Til-
raunin fór þannig fram að rottum
voru gefnir litlir skammtar af nik-
ótíni í bláæð, en skammturinn var
álíka stór og reykingamabur fær í sig
í einum reyk. Siðan fylgdust vísinda-
mennirnir, sem starfa undir forystu
taugafræbingsins Gaetano di Chiara,
með þeim lífefnafræðilegu breyting-
um sem áttu sér stað í kjölfarið á
ákveðnu svæði í heilanum, tauga-
kjarna sem nefnist nucleus accum-
bens, en á því svæði virðist sem
ávanamyndun eigi sér stað.
Það sem þar sást eiga sér stað var
nokkuð sláandi. í ysta lagi tauga-
kjarnans mátti greina verulega
aukningu á streymi dópamíns sem
er mikilvægt boðefni í heilanum, en
umræddur taugakjarni er nátengdur
einni mikilvægustu tilfinningamið-
stöð heilans, svonefndri amygdala.
Það sem er svona merkilegt vib
þetta er að sömu vísindamenn höfbu
ábur komist að því að þegar kókaíni,
amfetamíni og morfíni er sprautað í
rotturnar eiga sér stað nánast ná-
kvæmlega sömu lífefnafræbilegu
breytingarnar og þær sem hér hefur
verið lýst. Sem þýðir að heilinn virð-
ist í þessu tilliti engan greinarmun
gera á því hvaða ávanaefni er um ab
ræða, hvort það eru þau fíkniefni
sem alræmdust em eða „bara" gömlu
góðu sígaretturnar. -gb/Newsweek
Risapadda í
skóginum
Þetta ófrýnilega tæki sem sést
á myndinni er ný finnsk upp-
finning sem þýsk yfirvöld eru
að gera tilraunir meb þessa dag-
ana. Hlutverk þess er að
þramma um skóga og saga nið-
ur tré.
Tækið er á fótum sem gefa því
nokkuð skorkvikindislegt útlit,
og sérstakur skynjari er til þess
að kanna hvort leiðin sé greið-

VINNINGSTÖLUR
MÐVIKUDAGINN
24.07 1996
mumIIÚLUR
BONUSTOLUR
Vtnnbigar F]öldl vinnlnga Vlnnlng* upphnö
1. -« 4 28.320.000
O Sd6 C-. .■ÓMua 0 371.904
3. «■<* s 58.440
4. 4 *6 230 2020
C 3-6 O. ••óHua 955 200
Samtals: 1194 28.752.564
MfctevtrrinoMVM: A ktard:
114.599.704 1.319.704
Uppfeingar un vinningstölur fést oimig 1 sircvara
568-1511 oöaGrœnunimonacOÆ11 og I toxlavflrpi ésíöu 463
fær. Þetta þykja töluverðar
framfarir frá þeim stórvirku
skógarhöggstækjum hingað til
hafa verið notuð, en þau eru
ýmist á hjólum eða beltum og
valda töluverðri eyðileggingu á
lággróðrinum.
-gb/Der Spiegel
Gluggar
í útihús
- án viðhalds !
Kjarnagluggar
Dalvegur 28 • 200 Kópavogur • Sími 5644714