Tíminn - 20.08.1996, Blaðsíða 6

6
Þriðjudagur 20. ágúst 1996
Baldur Ragnarsson, varaformaöur Esperantofélagsins í Reykjavík,
hefur þýtt Njálu yfir á esperanto. Ein frœgasta tilvitnun Islendinga-
sagnanna — Fögur er hlíöin — útleggst á esperanto:
Belas la deklivo ...
2, nefnifall og andlagsfall. And-
lagsfallið sé afar einfalt og að-
eins bætt einum staf við nefni-
fallið. Þá má geta þess að engar
óreglulegar sagnir eiga sér stað
og öll nútíð sagna endar á -as,
þátíðin á -is og framtíðin á -os.
„Það eru engar undantekningar
frá reglum í esperanto ólíkt öðr-
um tungumálum."
Nóg til ab lesa
Af þekktum erlendum mönn-
um sem aðhyllast esperanto má
nefna táknfræðinginn og rit-
höfundinn Umberto Eco (Nafn
rósarinnar) en hann hefur mælt
mjög sterklega með esperanto í
seinni tíð og má finna í bók
hans „Leitin að hinu fullkomna
máli" stóran kafla um esper-
anto.
Ef einhverjir kynnu ab óttast
að lesefni á esperanto sé tak-
markað er það misskilningur að
sögn Baldurs. Frá upphafi hafa
verið frumsamdar bókmenntir á
esperanto og þá hefur farib vax-
andi ab menn gefi út tímarit og
blöð á málinu. Öll frægustu rit
heimbókmenntanna hafa jafn-
framt verið þýdd á esperanto.
Frumsamln Ijób
Baldur hefur sjálfur gefið út
tvær ljóðabækur á tungumálinu
og þýtt nokkrar bækur. „Ég er
nú að endurskoða þýðingu sem
ég vann fyrir nokkrum árum á
Njálu en sú þýðing hefur enn
ekki komið út. Fyrir allmörgum
árum kom hins vegar út eftir
mig þýbing á safni forníslenskra
bókmennta, Hrafnkels saga
Freysgoða, Völuspá og fleira."
Blaðamaður spurði Baldur í lok-
in hvernig hann snarabi hinni
frægu tilvitnun Gunnars á Hlíð-
arenda úr Njálu: „Fögur er hlíð-
in og hefur hún mér aldrei jafn
fögur sýnst, bleikir akrar og
slegin tún og mun ég ríða heim
aftur og fara hvergi." Það stób
ekki lengi á svarinu. „Belas la
deklivo, kaj neniam antaue ghi
tiom belis al mia vido, oraj
grenkampoj kaj la herbejoj falc-
hitaj, kaj rajdos mi returne kai
iros ne."
Bjöm Þorláksson
Einn er sá hópur manna sem
lætur sig dreyma um sameig-
inlegt tungumál er eyða
myndi öllum samskipta-
landamærum fólks. Þetta
eru svokallabir esperantist-
ar, en málfræbi esperanto er
einföld og rökvís og tekur
skamman tíma ab sögn
kunnugra ab læra málib.
Heildarmálfræbireglurnar
rúmast á einu póstkorti og
ný orb eru myndub úr öbr-
um eftir ákvebnu kerfi.
Til ab forvitnast um málið
hafði Tíminn samband vib
Baldur Ragnarsson, varafor-
mann Esperantofélagsins í
Reykjavík, en Baldur hefur m.a.
skrifað ljóðabækur á esperanto
og er nú að leggja lokahönd á
þýðingu sjálfrar Njálu.
Urbu fyrir ofsóknum
Höfundur esperanto var dr.
L.L. Zamenhof, Pólverji af gyb-
ingaættum sem kynnti tungu-
málið árið 1887. „Þab sem fyrir
honum vakti var að búa til
tungumál sem væri hlutlaust og
gæti orðib samskiptamál fyrir
alla, hvaban sem menn kæmu.
Það hefur alla tíð síöan verið við
lýbi en gengið nokkub í öldum,
t.d. sættu esperantistar ofsókn-
um í Þýskalandi nasismans, þar
sem Zamenhof var af gyðinga-
ættum. Einnig ofsótti Stalín es-
perantista þegar ótti við njósnir
var hvað mestur þar vegna
bréfasar.iskipta rússneskra es-
perantista við vesturlönd. Núna
er þab mjög mismunandi eftir
löndum hve öflugar hreyfingar
eru. Esperanto hefur verið í ör-
um vexti í Austurlöndum, sér-
staklega í Kína. Þá hefur mjög
sterk esperantohreyfing verið
vib lýbi í Japan," segir Baldur.
Talið er ab um ein milljón
manna kunni tungumálið í
heiminum.
Esperanto á íslandi í
hálfa öld
Esperantistar í Reykjavík
starfa saman í félaginu Auroro
og funda reglulega. Félagib var
stofnað lýbveldisárið 1944 og
engin þreytumerki að sjá ab
sögn Baldurs. Skráðir félagar eru
um 60 í Reykjavík og um 40
manns á landsbyggðinni eru
sameinaöir í íslenska esperanto-
sambandinu.
Starfsemi félaga felst einkum í
aöstoö við þá sem eru ab læra
málið og hafa milligöngu um
þátttöku við esperantista í al-
þjóblegu samstarfi. „Svo er nátt-
úrlega að útbreiða máliö. Það
höfum vib gert með ýmsum
hætti. Nú er t.d. komiö af stab
bréfanámskeið, sem verður
kynnt í haust," segir Baldur.
Engar undantekn-
ingar frá reglum
Baldur lærði málið 16-17 ára
og segir það ekki hafa tekib
langan tíma. „Þórbergur Þóröar-
son sem var mikill postuli es-
peranto hér á landi birti í bók
sinni Alþjóöamál og málleysur
sem kom út árið 1933 póst-
kortsmynd meb málfræði esper-
anto. Það fer ekki mikið fyrir
málfræðinni. Grundvaliareglur
málsins eru aðeins 16 talsins."
Sem dæmi um málfræöina
nefnir Baldur að föll séu aöeins
Baldur Ragnarsson.
í því skyni að reyna að tak-
marka tjón á húseignum
jafnt sem lausafjármunum
hefur Samband íslenskra
tryggingafélaga afhent
Slökkviliði Reykjavíkur sér-
staklega útbúinn verðmæta-
vemdargám. Rannsóknir
hafa sýnt að fyrstu aðgerðir
geta ráðið úrslitum um,
hvort mögulegt reynist að
bjarga margskonar eignum
sem lenda í vatni eða bruna.
Fyrstu aðgerbir til ab draga
úr vatnstjóni gætu t.d. falist í
því að stöðva vatnsleka, dæla
út vatni, bera út vél-
ar/tæki/húsgögn, pakka verð-
mætum inn í plast og hugsan-
lega að byrja þurrkun.
Á brunastað gætu fyrstu að-
gerðir falist í því að hluti
slökkviliðsins hefjist handa
við að veita burtu vatni og
pakka inn stærri tækjum og
búnaði sem ekki er hægt að
fjarlægja, til verndar gegn sóti
og raka. Um helmingur björg-
unarleiðangra Slökkviliðs
Reykjavíkur er vegna vatns-
tjóna.
Afhending verbmætavernd-
argámsins er í samræmi við
sérstakan samning á svibi
verömætaverndar sem vá-
tryggingafélögin gerðu við
Slökk”ilið og Reykjavíkurborg
sl. haust, segir í tilkynningu
frá Sambandi tryggingafélaga
og Slökkviliði Reykjavíkur.
Sagt er að samtök tryggingafé-
laga í Noregi og Svíþjóð telji
samstarf af þessu tagi hafa skil-
að verulegum árangri. Jafn-
framt hafi þab eflt fyrirtæki
Nýi gámurinn sem Slökkvilib
Reykjavíkur hefur fengib til þess
ab verja verbmætar eignir gegn
bruna- og vatnstjóni. Gámurinn
var afhentur af Sambandi
ísienskra tryggingafélaga.
Tímamynd: Pjetur
sem sérhæfi síg í björgun verð-
mæta og viðgerðum á hús-
næði, tækjum og öðru innbúi,
sem orðið hafi fyrir tjóni af
völdum vatns eba bruna. ■
Hlutabréfin hækkab um 42%
Þróunarfélagib hafbi 224 millj-
óna króna rekstrarhagnab, eftir
skatta, á fyrri helmingi ársins.
Hlutabréfaeign félagsins hefur
hækkab um nær 49% og geng-
ishagnabur hlutabréfa nam um
290 milljónum á tímabilinu. í
júnílok átti félagib hlutabréf í
45 fyrritækjum, þar af voru 20
skráb á Verbbréfaþingi íslands.
Hlutafé félagsins var aukið
um 43 milljónir í maí sl. með
sölu nýrra hlutabréfa sem seld
vom á genginu 1,16. Síðasta
viöskiptagengi bréfanna var
1,65 þannig að þau hafa hækk-
að um 42% frá útboðinu í maí.
Hluthafar í Þróunarfélagi ís-
lands eru nú rúmlega 250 tals-
ins. ■
Slökkviliö Reykjvíkur fœr sérútbúinn verömœtverndargám til aö takmarka bruna- og vatns-
tjón á munum:
Helmingur útkallanna
er vegna vatnstjóna