Tíminn - 20.08.1996, Blaðsíða 7

Þribjudagur 20. ágúst 1996
7
Engin nýsmíbi í fimm ár hjá bátastööinni Knörr á
Akranesi. Abaistarfsemin er:
Breytingar,
vibnald og
endurbætur
„Þab var mikið í fyrrasumar.
Eftir breytingamar á lögum
um stjómun fiskveiða vom
margir sem vildu lengja fyrir 1.
september. Það er nú ekkert
svoleiðis í gangi núna, en það
er einn og einn ab koma í leng-
ingu. Þab hefur verib stærsti
hlutinn af því sem við höfum
verib ab gera núna," sagði Jó-
hann Ársælsson hjá bátastöb-
inni Knörr sf. á Akranesi í sam-
tali við Tímann í gær.
Aðalstarfsemi fyrirtækisins
hefur falist í breytingum, við-
haldi og endurbótum á plast-
bátum. Fyrirtækið hefur einnig
verið í trébátum, en Jóhann seg-
ir að það sé bara orðiö svo lítið
til af þeim. Verkefnin segir Jó-
hann koma víða að af landinu,
þó mest sé það af Akranesi og
Snæfellsnesi.
„Maður finnur það strax þeg-
ar eitthvað er að breytast í
þessu. Ég er ekkert svartsýnn.
Þetta er stór floti, þó það sé búið
að henda miklu af bátum, og
hann þarf auövitað viðhald og
umhirðu. En nýsmíðar eru tak-
markaðar og, því miður, það er
auðvitað slæmt fyrir svonalagað
þegar þær liggja mikið niðri."
Fimm ár eru síðan Knörr af-
henti síðasta nýsmíðabátinn.
„Þetta hefur verið svona alla tíð,
gengið upp og niður. Ég hef ver-
ið í þessum bransa síöan 1973,
byrjaði í trébátunum. Þetta hef-
ur alltaf veriö sveiflukennt, en'
alltaf hefur verið eitthvað að
gera," segir Jóhann en mest var
um að vera í nýsmíðinni á ámn-
um 1985 til 1990. „Það voru
bátar í aflamarkskerfið fyrst og
fremst og það hefur bara allt
verið strand," segir Jóhann.
„Við erum að lenda í erfiðleik-
um með allar breytingar vegna
þess að ríkið keppir svo rosalega
við okkur um þessa úreldingu."
Jóhann segir að ef bátarnir séu í
sóknardagakerfinu sé eigendum
þeirra greitt 80% af tryggingar-
mati bátsins við úreldingu og
maðurinn megi síðan eiga bát-
inn áfram, „og getur haft hann
fyrir skemmtibát eða reynt að
selja hann úr landi eða eitt-
hvað. Síðan hefur Þróunarsjóð-
ur verið að kaupa eitthvað af
þessum bátum, sjálfsagt em það
nú skárri bátarnir, skilst mér, í
einhver verkefni erlendis. Ég
veit að hann hefur verið að gera
mönnum tilboð, ég þekki dæmi
um það. Þá hafa menn fengib,
annars vegar, kannski 60% eða
80% eftir því hvort þeir em í
dagakerfinu eða með kvótavið-
miðunina. Síðan hafa þeir verið
ab fá greitt sérstaklega fyrir bát-
inn. Þannig að það þarf að
borga mikla peninga fyrir að fá
ab úrelda þegar menn em í sam-
keppni við það."
Hann segir breytingar á
krókabátum þar af leiðandi eig-
inlega strand. Það sé einvörb-
ungu um að ræba breytingar á
bámm sem séu í gamla afla-
markskerfinu. „Það er lítið um
að vera í sambandi við króka-
bátana af því þar er tvöföld úr-
elding í gangi. Þaö veröur að úr-
elda helmingi meira heldur en
það sem smíðaö er nýtt eöa
stækkað. Hinir verða að úrelda
jafn mikið og nemur viöbót-
inni."
Jóhann bindur vonir við að
Knörr takist ab fá meiri verkefni
hjá aflamarksbátunum, „að þeir
séu svona abeins að rétta við.
Þeir hafa lítið gert undanfarin
ár, því þeir hafa verið svo rosal-
ega skornir niður í veiðiheim-
ildum." -ohr
Einn bátanna sem bátasmibjan Knörr á Akranesi hefur verib ab lengja ab undanförnu.
Tímamynd: STP
Brábaofnœmi fyrir latexi alvarlegra en flest annaö ofnœmi:
Um 30 manns meö latexofnæmi
sem er hratt vaxandi vandamál
Tíðni latexofnæmis hefur farið
hratt vaxandi síðan athygli var
vakin á því fyrir 17 árum að la-
tex (gúmmí) það gæti valdið
bráöaofnæmi. Á íslandi hafa 30
manns greinst meb latexof-
næmi á göngudeild Vífilsstaða.
„Bráðaofnæmi fyrir latexi er al-
varlegra en flest annað ofnæmi.
Þetta er vegna mikillar notkun-
ar á gúmmíi á sjúkrahúsum og
öbrum heilbrigöisstofnunum.
Sjúklingar með ógreint latexof-
næmi eru því í brábri hættu ef
þeir verða fyrir slysi eða veikj-
ast", segja Davíð Gíslason og
Unnur Steina Bjömsdóttur í
grein í Læknablabinu
(8.tbl.'96).
Notkun gúmmíhanska eða
snerting vib þá er talin líklegasta
orsökin fyrir mörgum þeim latex-
ofnæmistilfellum sem greinst
hafa hér á landi. Tveir hjúkmnar-
fræðingar og skurðlæknir eru í
þeirra hópi og sömuleiðis fjórir
sjúklingar sem farið hafa í margar
aðgerðir. Einn fékk ofnæmið við
vinnu í sjóklæðagerð og 2 af
gúmmíblöbrum.
Kláði er eitt helsta einkenni
bráðaofnæmis. „Því nudda menn
Dcemi um svörun vib snertingu af gúmmíhanska hjá konu meb latexofnœmi, en klábi er einmitt eitt helsta ein-
kenni brábaofnœmis. Konur á aldrinum frá 5 ára til fimmtugs eru um 80% þeirra sem greinst hafa meb latexof-
nœmi á íslandi.
stundum augnlokin með gúmmí-
hanska á hendi. Það getur kallað
fram gríðarlegan bjúg í augnslím-
húð eba augnloki", segja greinar-
Velta Árness aukist um rúmlega 140 milljónir
vegna meiri humar- og lobnufyrstingar:
Velta Ámess hf.
aukist um 20%
Um 16 milljóna króna hagn-
abur stób eftir af 934 millj-
óna króna veltu Ámes-Eur-
ope bv. á fyrri helmingi árs-
ins, samkvæmt samstæðu-
uppgjöri fyrir Ámes hf. og
dótturfélag þess í Hollandi,
Ámes-Europe bv. Velta mób-
urfélagsins, Ámess hf. varb
825 milljónir, eða 20% meiri
en á sama tíma í fyrra, sem
skýrist af auknum tekjum
fiskvinnslunnar, einkum
vegna aukinnar frystingar á
humri og lobnu. Verðmæti
bátaafla minnkaði aftur á
móti um 10% milli ára.
Samkvæmt tilkynningu frá
Árnesi hf. skýrist verri af-
koma fiskvinnslunnar eink-
um af þróun gjaldmiðla í Evr-
ópu og Japan, þangað sem
fyrirtækið selji afuröir sínar
fyrri hluta ársins.
Árnes hf. gerir út fjóra báta
og rekur frystihús á Stokks-
eyri, Ðalvík og Þórshöfn.
Bókfært eigið fé samstæö-
unnar var 73 milljónir
á miðju ári og hafði hækk-
að um 19 milljónir frá ára-
mótum. Heildarskuldir voru
1.190 milljónir en nettó-
skuldir 749 milljónir. ■
höfundar. Ofsabjúgur í vörum og
munni eftir tannviðgerðir, eða
bjúgur á kynfærum og endaþarmi
eftir skoðanir hjá kvensjúkdóma-
lækni, séu einkenm sem strax
vekja grun um latexofnæmi"
Óvænt áföll vib svæfingar og
aðgerðir t.d. útbrot, astmi eða
blóðþrýstingsfall geti einnig veriö
vegna íatexofnæmis.
Greinarhöfundar segja abstæð-
ur á íslandi nokkuð sérstakar að
því leyti ab mjög fjölmennir
starfshópar noti gúmmíhanska.
Megi þar sérstaklega nefna fisk-
vinnslufólk og sjómenn auk heil-
brigðisstarfsfólks. Sé því full
ástæða til að vera á varðbergi gegn
latexofnæmi hér á landi. Enda séu
þeir sem hafa sterkt latexofnæmi í
bráðri lífshættu ef þeir lendi í
skurðaðgerð án þess aö vitað sé
um ofnæmið. Einnig sé það æ al-
gengara að hanskar séu notaðir
við handfjötlun fleiri matvæla en
fisks. Reynslan hefur sýnt að þrem
hópum hættir öðrum fremur við
að fá latexofnæmi: í fyrsta lagi þá
sem á ungum aldri þurfa oft að
gangast undir aðgeröir eða vera
með umbúðir úr latexi. í öðru lagi
heilbrigðisstarfsmenn, sérstaklega
á skurðstofum. í sumum rann-
sóknum hafi allt að 10% þessara
starfsmanna latexofnæmi. I þribja
hópnum eru þeir sem vinna við
framleiðslu á vörum úr latexi. Hér
á landi mætti nefna starfsfólk
hjólbarðaverkstæða. Líkurnar eru
mestar sé fólk með bráðaofnæmi
af öðrum toga. ■
Hálfrar aldar ab-
ildar ab SÞ minnst
Nítjánda nóvember næstkom-
andi eru 50 ár liðin frá því ab ís-
land gerðist abili að Sameinubu
þjóðunum.
Af því tilefni hefur ríkisstjórnin
ákveðið að fela Félagi Sameinuöu
þjóbanna á íslandi, í samvinnu við
utanríkisráðuneytið, að hafa um-
sjón með því að afmælisins verði
minnst með viðeigandi hætti.
Fyrirhugað er, að hálfrar aldar að-
ildarafmælisins verði minnst með
hátíðarsamkomu og ráðstefnu um
málefni S.Þ.
Ennfremur er gert ráð fyrir útgáfu
rits um þátttöku íslands í samtök-
unum. Sameinuðu þjóðirnar munu
ennfremur kosta útgáfu bæklings
um starfsemi stofnunarinnar.
í tilefni af afmælinu hefur m.a.
verið ákveðið að festa kaup á af-
steypu af listaverki Gerðar Helga-
dóttur, „Pólitíski fanginn" og af-
henda það skrifstofu Sameinuðu
þjóðanna í Genf að gjöf hinn 19.
nóvember. ■