Morgunblaðið - 19.03.2006, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 19.03.2006, Blaðsíða 12
12 | 19.3.2006 A ndri Snær Magnason er þjóðinni að góðu kunnur fyrir rit- störf þrátt fyrir ungan aldur en hann er aðeins 32 ára gam- all. Allt frá því að fyrsta ljóðabókin hans, Ljóðasmygl og skáldarán, kom út árið 1995 hefur hann átt tryggan og sí- stækkandi aðdáendahóp. Sagan af bláa hnettinum hefur nú komið út í sextán löndum og leikritið sem hefur verið gert eftir bókinni verður sett upp í Finnlandi og Pakistan á þessu ári. Nýjasta bók Andra Draumalandið – sjálfshjálparbók handa hræddri þjóð kemur út á morgun en hún er ekki skáldsaga eða ljóðabók heldur eldheitur ís- lenskur raunveruleiki. Í bókinni reynir Andri að grafast fyrir um hvaða hugmyndir búa að baki raunveruleikanum, eða óraunveruleikanum, eins og hann blasir við þjóðinni. En byrjum á þér sjálfum, hver er Andri Snær? „Ég á ættir að rekja norður á Melrakkasléttu, til Norðfjarðar, Bíldudals og Stykkishólms. En sjálfur er ég fjórðu kynslóðar Árbæingur,“ svarar Andri og bros- ir. Andri flutti með foreldrum sínum til Bandaríkjanna á barnsaldri og bjó þar fram til níu ára aldurs. Hann segir árin í Bandaríkjunum hafa haft sterk áhrif á sig og þá kannski sérstaklega að alast upp við að skynja Ísland utan frá. „Það sem við höfum kallað framfarir og nútíma var komið þegar ég var í Bandaríkjunum. Það var McDonalds staður á horninu, kringla og heimsendar pítsur, morgunsjónvarp og afmælisboð á Burger King. Þegar við fluttum aftur hingað heim var ekkert sjón- varp á fimmtudögum og enn sjónvarpslaust í júlí. Ég man að mér fannst það ótrú- lega merkilegt og stórsniðug hugmynd,“ segir Andri og bætir við að hann hafi eig- inlega upplifað nútímavæðinguna aftur. „Pabbi keypti sér Lapplander þegar við komum heim og fór með okkur beint á fjöll. Það hafði djúp áhrif á mig og okkur systkinin.“ Sterkar konur Í kringum Andra er að hans sögn mikið af sterkum konum. Systir hans, Hulda Brá, var fyrst kvenna til að verða heilaskurðlæknir á Íslandi og Hulda amma hans, var fyrst íslenskra kvenna til að fljúga. „Fjölskyldan er stór og samheldin báðum megin. Föðurættin á sitt draumaland á Oddstöðum á Melrakkasléttu, þar sem afi minn fæddist. Móðurættin er mikið útivistarfólk, amma og afi fóru í þriggja vikna brúðkaupsferð upp á Vatnajökul árið 1956. Efsti hryggurinn á Kverkfjallahryggn- um heitir Brúðarbunga eftir ömmu minni. Síðan á ég afa í Ameríku, hann var yf- irlæknir á New York sjúkrahúsinu og prófessor við Cornell háskóla. Hann skar upp marga fræga menn, Oppenheimer, Andy Warhol og síðasta Íranskeisarann. Hann spurði einu sinni hvað maður gæti selt margar bækur á Íslandi. Ég sagðist vera nokkuð sáttur við 5000, þá sagði hann: Iss ég seldi 10.000 eintök af bók um gallsteina.“ Andri útskrifaðist af eðlisfræðibraut við Menntaskólann í Sund og reyndi fyrir sér í læknisfræði áður en hann sneri sér að íslensku. „Þegar ég var búinn með nám- ið var ekkert starf sem beið eftir mér og ég hef verið að skrifa síðan. Síðasta vinnan sem ég hafði var hjá Rafmagnsveitunni árið 1996!“ Andri er kvæntur Margréti Sjöfn Torp, hjúkrunarfræðingi, og saman eiga þau þrjú börn: Hlyn Snæ sem er níu ára, Kristínu Lovísu fjögurra ára og Elínu Freyju sem fæddist 4. október sl. En hvernig gengur að sinna ritstörfum samhliða skyldunum sem fylgja því að eiga þrjú börn? „Maður verður að nýta tímann betur, stundum er maður mikið heima, á öðrum stundum er ég eins og sjómaður, þannig hefur það verið síðustu misseri. Ég hef lík- lega ekki unnið svona langa törn nokkru sinni fyrr en nú er ég loksins kominn „í land“. Stundum hefur tekist að sameina hvort tveggja. Við höfum þrisvar farið til Ítalíu með fjölskylduna á litla eyju utan við Sikiley, það hefur þjappað okkur vel saman. Annars breytist hugsunarhátturinn og heimsmyndin við að eignast barn. Ef dóttir mín verður jafngömul og afi minn verður hún enn á lífi árið 2090,“ segir Andri Heimsmyndin að mörgu leyti skæld og skökk Vindum okkur að bókinni. Nú hefurðu breytt þó nokkuð um stefnu. Sagan af bláa hnettinum gerist úti í geimi og Love Star er furðuleg framtíðarsýn. Hvað veldur því að þú snýrð frá fantasíu til bókar um íslenska pólitík og íslenskt samfélag? „Ég er eiginlega að gera það sama,“ útskýrir Andri. „Í fantasíunni hef ég snúið veruleikanum á hvolf, stundum til að leika mér en stundum til að spegla samfélag okkar á ýktan hátt. Núna er svo margt byggt á ímyndun og ranghugmyndum um heiminn, heimsmynd okkar er að mörgu leyti skæld og skökk. Núna er ég að beita raunsæi til að kippa okkur út úr fantasíunni. Mörgum hefur brugðið allhressilega þegar þeir lesa bókina.“ Andri segist ekki hafa haft neinar sérstakar pólitískar hugsjónir þegar hann byrj- aði að skrifa á sínum tíma. „Andrúmsloftið á landinu var líka þannig að það var enginn reiður yfir neinu. Mér fannst hvergi höggvið nærri einhverjum grundvall- argildum. Þetta var svolítið „End of History“ eins og Francis Fukyama lýsir því og bókmenntirnar báru þess vott. Menn grömsuðu í sálarlífinu og sögunni og sum- part skrifaði ég af því að ég gat það og vildi vera skáld. En þegar mér svo fannst höggvið nærri grunngildunum þurfti ég að velta fyrir mér hvernig maður á að skrifa um það sem skiptir verulegu máli, þ.e. það sem kemur að utan. Um það fjallar bókin.“ Andri segir bókina ekki vera pólitíska í þeim skilningi að kenna sig við ákveðna stefnu eða flokk heldur gangi hún út á að skilja þann hugsunarhátt sem einkenni samfélagið. „Mig langaði að skrifa bók sem hristir upp í fólki. Margt í heimsmynd okkar liggur svo djúpt að mér fannst ekki vera hægt að tala um það í einu viðtali eða einni aðsendri grein í Moggann. Þetta er hugmyndabók. Bækurnar mínar eru allar mikill leikur að hugmyndum og kannski pólitískar á einhvern hátt,“ segir Andri og bætir við að honum hafi hreinlega þótt vanta þessa bók. „Mér finnst þetta vera eitthvað sem stjórnmálamennirnir gátu ekki fjallað um, háskólafólkið virtist ekki ætla að taka á þessum málum og hagfræðingarnir mega bara nota orðið arðsemi en ekki nota orð eins og lýðræði, ást og fegurð. Þetta er eitthvað sem rithöfundur varð að gera.“ Skíthrædd þjóð Hvernig kviknaði hugmyndin að bókinni? „Ég hef haldið fyrirlestra um skapandi hugsun fyrir ótal fyrirtæki og mig langaði að sjóða saman lítið, skemmtilegt rit um hugmyndir fyrir millistjórnendur í stórfyr- irtækjum. Litlu dæmisögurnar sem ég ætlaði að búa til enduðu síðan á að verða einhver brjálæðisleg rannsóknarblaðamennska og þetta varð allt önnur bók og miklu stærri, gott ef ekki mitt stærsta verk til þessa,“ segir Andri og hlær. „Ég vildi skoða hugmyndir og möguleika sem hefðu getað yfirtekið Ísland. Markmiðið var að gera hugmyndalegar æfingar, að skoða stærstu mál samtímans út frá ákveðnum vinkli, skoða hvaða hugmyndir hafa ekki kviknað í sveitum landsins, skoða hvað gerist þegar fólk mætir vandamáli eins og brotthvarfi hersins og síðan hin eilífu orkumál. Þegar ég síðan kynnti mér ákveðin svið sá ég raunveruleg markmið liggja uppi á borðinu sem enginn vissi af og aldrei hafði beinlínis verið kosið um. Mörg- um hefur til dæmis brugðið undanfarið út af álvæðingunni. Áætlunin mikla um að FRÁ FANTASÍU TIL RAUNSÆIS „Hvað er falið undir setn- ingum eins og: „það er skylda okkar að nýta okk- ar hreinu orkulindir“?“ Andri ásamt ömmu sinni og afa, Huldu Filippusdóttur og Árna Kjartanssyni. Þau fagna gullbrúðkaupi sínu nú í ár og hyggja á leiðangur á Vatnajökul líkt og þau gerðu fyrir fímmtíu árum. Andri Snær átta ára.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.