Morgunblaðið - 19.03.2006, Blaðsíða 19

Í nýju hefti Hagtíðinda er að finna margar og fróðlegar upplýsingar um áfeng-isneyslu á Íslandi árið 2005 sem gefa miklar vísbendingar um það hvernigvínneysla hefur verið að þróast en Hagstofan og forverar hennar hafa safnað
saman tölulegu efni um áfengissölu allt frá árinu 1881.
Alls jókst heildarneysla áfengis um 6,7% á milli áranna 2004 og 2005 ef talið er í
alkóhóllítrum. Það sem er hins vegar hvað athyglisverðast að skoða í tölum sem
þessum er hvernig neysluvenjur og neyslumynstur hafa verið að breytast.
Segja má að tvennt hafi sett verulega mark sitt á þróunina undanfarinn einn og
hálfan áratug. Í fyrsta lagi lögleiðing bjórsins árið 1989 og hins vegar stóraukin
neysla léttvíns er hófst á síðasta áratug og stendur enn. Þetta tvennt hefur orðið til
að auka heildarneyslu áfengis en jafn-
framt orðið til að draga verulega úr
neyslu á sterku áfengi.
Léttvín tekur stökk árið 2000 | Árið
áður en bjórinn var lögleiddur skiptist
áfengisneysla á Íslandi þannig að 77%
heildarmagnsins voru sterkt áfengi en
23% léttvín. Bjórinn var fljótur að ná
mjög sterkri stöðu í neyslumynstrinu og
innan nokkurra missera var helmingur
áfengisneyslu Íslendinga bjór. Árið
2000 var bjórinn með slétt 50%, sterkt
áfengi 28% og léttvín 22%. Síðan hefur
léttvínið haldið áfram að auka hlut sinn
og er nú 28% miðað við tölur síðasta
árs en sterka áfengið er komið niður í
19% á meðan bjórinn styrkir stöðu sína
aðeins og er í 52%.
Ef ekki er horft á hlutfallsaukningu
heldur magnaukningu er fróðlegt að
skoða tímabilið 1996–2005. Þá sést
hversu mikið sala á léttu víni hefur aukist. Frá árinu 1996 hefur neysla rauðvíns
nær þrefaldast og neysla hvítvíns um 2,7-faldast. Langstærstur hluti þessarar aukn-
ingar varð á árabilinu 2000–2005.
Franskt vín á undanhaldi | Í tölum Hagstofunnar (eftir árið 2000) er einnig hægt
að sjá hvaðan við Íslendingar kaupum vínið okkar. Þegar rýnt er í þessar tölur
kemur í ljós að sala á víni frá Frakklandi hefur stöðugt verið að dragast saman allt
tímabilið frá aldamótum en vín frá öðrum svæðum hefur verið í mikilli sókn allt til
ársins 2004. Franskt vín hafði löngum verið söluhæst í magni en það breyttist árið
2003 er Chile sigldi fram úr Frakklandi.
Þá dregst sala á víni frá Ítalíu og Chile nokkuð saman en sala þess hafði aukist
mikið fram að því. Árið 2004 var salan mest í rauðvíni frá Chile og var þá
Ítalía í öðru sæti.
Argentína fer úr nánast engu í sæmilega sölu (hlutfallslega
Argentínskt vín nýtur vaxandi vinsælda hér á landi líktog sjá má í tölum Hagstofunnar. Þrátt fyrir að Argent-ína hafi löngum verið eitt helsta vínframleiðsluríki
veraldar hefur vín frá Argentínu ekki náð sömu vinsældum
(enn sem komið er) og vín frá Chile.
Vínhúsið Pascual Toso stendur á gömlum merg. Toso-fjöl-
skyldan á ættir sínar að rekja til Ítalíu líkt og svo margar arg-
entínskar fjölskyldur, nánar tiltekið til Piedmont á Norður-
Ítalíu. Víngerðin í Argentínu var sett á laggirnar árið 1890,
nokkrum árum eftir að Pascual Toso fluttist þangað búferlum.
Toso-vínið nýtur ágætrar virðingar en víngerðin er í dag í hönd-
um Paul Hobbs sem hóf víngerðarferil sinn hjá Mondavi í Kaliforníu en hefur síðar
unnið mikið í Suður-Ameríku, m.a. fyrir MontGras í Chile og Catena í Kaliforníu.
Pascual Toso Cabernet Sauvignon 2003 er þægilegur og mildur Cabernet. Léttur,
rauður berjaávöxtur með vott af dökku súkkulaði í nefi, miðlungs þyngd í munni
með mildum tannínum. 1.290 krónur. 16/20
Pascual Toso Malbec 2003 er einfaldur en vel gerður og all djúpur Malbec, reykur
og dökkur, kryddaður ávöxtur í nefi með svörtum og dökkrauðum berjum í fyr-
irrúmi. Gott jafnvægi í munni, með þéttum ávexti og lakkrís. Góð kaup. 1.290 krón-
ur. 17/20
mjög mikil aukning þó) og sala bandarísks víns eykst hægt en þó stöðugt. Suður-
Afríka tók gífurlegt stökk fram til ársins 2004 en heldur svo sínu milli ára.
Það eru hins vegar Ástralía og Spánn sem standa uppi sem sigurvegarar og er nú
svo komið að þau hafa tekið toppsætin af Chile og Ítalíu. Spænska vínið er sölu-
hæst og næst kemur ástralska vínið og loks Chile.
Það ber að taka fram að Ástralía og Nýja-Sjáland eru ætíð flokkuð saman hjá
Hagstofunni en nýsjálenska vínið er óverulegur hluti sölunnar enn sem komið er.
Þróunin er áþekk í hvítu víni nema hvað þar hefur Frakklandi gengið betur að
halda sínu. Ekki hefur dregið eins mikið úr neyslu fransks hvítvíns, það var sölu-
hæst allt þar til Ástralía og Nýja-Sjáland tóku mikinn kipp og eru nú söluhæst.
Frakkland er í öðru sæti og Þýskaland í
því þriðja.
En hvað er það sem veldur þessum
breytingum á neyslunni? Fljótt á litið
virðist meginskýringin vera sú að vín-
neysla á Íslandi hefur ekki síst verið að
breytast á þann veg að stöðugt hærra
hlutfall neyslunnar er vín sem selt er í
þriggja lítra kössum. Sú mikla aukning
sem orðið hefur á neyslu virðist fyrst og
fremst vera í slíkum umbúðum og jafn-
framt hefur þá framboð á víni í slíkum
umbúðum áhrif á hvernig neyslan
dreifist á milli einstakra framleiðslu-
svæða. Þetta er áþekk þróun og orðið
hefur á Norðurlöndunum. Nú er svo komið að um helmingur léttvínsneyslu á Ís-
landi er svokallað kassavín og virðist ekkert lát vera á. Menn geta svo deilt um
hversu heppileg sú þróun er – hún er engu að síður staðreynd. | sts@mbl.is
VÍN | STEINGRÍMUR SIGURGEIRSSON
VÍN FRÁ ÁSTRALÍU OG SPÁNI VERMIR TOPPSÆTIN
Neyslan skiptist þannig að léttvín er 28% heildarmagnsins, sterkt áfengi 19% og bjór 52%.
L
jó
sm
yn
d:
Á
rn
i S
æ
be
rg
Stöðugt hærra hlutfall vín-
neyslunnar er vín sem selt
er í þriggja lítra kössum.