Morgunblaðið - 03.05.2006, Síða 41

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2006 41
MINNINGAR
✝ Elín Guðmunds-dóttir fæddist í
Reykjavík 21. ágúst
1912. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Grund 19. apríl síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru hjónin
Bjarney G. Elíseus-
dóttir og Guðmund-
ur Guðmundsson,
sem byrjuðu búskap
árið 1901 á Skógum
við Arnarfjörð en
fluttu síðan til
Reykjavíkur. Elín
var næstyngst fimm systkina, hin
eru: Lára Guðmundsdóttir, maki
Þorsteinn Daníelsson; Margrét
Guðmundsdóttir, maki Ófeigur
Ófeigsson, þau skildu; Kristín
Guðmundsdóttir Nielsen, maki
Hans Nielsen; og Gunnar Guð-
mundsson, kona hans var Sigur-
laug Oddsdóttir. Einn eftirlifandi
er hálfbróðir þeirra, Kristján
Arnfjörð Guðmundsson, f. 1921.
Elín giftist Kristjáni Kristjáns-
syni frá Bíldudal, f. 10. mars
1911, d. 13. apríl 1989. Þau byrj-
þrjú börn, þau eru: a) Kristján Már,
f. 1966, kona hans er Guðbjörg
Magnúsdóttir, f. 1974. Dætur
þeirra eru Birta Ósk, f. 2001, og
Sigrún Lilja, f. 2006. Sonur Krist-
jáns er Haukur Jarl, f. 1987, og son-
ur Guðbjargar er Magnús Óli, f.
1996. b) Hallgerður, f. 1968. c)
Gunnhildur, f. 1972, sonur hennar
er Matthías Tryggvi Haraldsson, f.
1994. Sambýlismaður Gunnhildar
er Ásmundur Ásmundsson, f. 1971.
3) Kristján Guðmundur Kristjáns-
son, f. 1946, kona hans er Guðrún
Kristinsdóttir , f. 1950. Synir þeirra
eru Kristján, f. 1978, og Valur Þór,
f. 1980.
Elín ólst upp í foreldrahúsum við
Laugaveginn í Reykjavík. Hún
gékk í Miðbæjarbarnaskólann og
fór ung að vinna fyrir sér eins og
þá tíðkaðist, fyrst sem vinnustúlka
og síðar við framreiðslustörf á Hót-
el Íslandi og í Hressingarskálanum.
Árið 1938 flutti Elín til Kaup-
mannahafnar þar sem hún vann við
hin ýmsu störf og stofnaði síðan
heimili þar. Elín og Kristján maður
hennar bjuggu lengst af í Mávahlíð
1 og þar bjó Elín eftir andlát Krist-
jáns til ársins 1999 þegar hún flutti
á Hjúkrunarheimilið Grund þar
sem hún andaðist.
Elín verður jarðsungin frá Frí-
kirkjunni í Reykjavík í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
uðu sinn búskap í
Kaupmannahöfn þar
sem þau höfðu dvalið
um árabil við nám og
störf. Til Íslands
fluttu þau með tvö
elstu börnin í júlí
1945 með Esjunni.
Þau Elín og Kristján
eignuðust þrjú börn.
Þau eru: 1) Erlingur,
f. 1941, kona hans er
Anna Sigurðardótt-
ir, f. 1943. Þau eiga
þrjú börn, þau eru:
a) Elín Margrét, f.
1963, maður hennar er Björn
Thoroddsen, f. 1958, börn þeirra
eru Erlingur Óttar, f. 1984, Stef-
án Atli, f. 1987 og Steinunn Erla,
f. 1991. b) Steindór Jóhann, f.
1966, kona hans er Sigríður Klara
Böðvarsdóttir, f. 1971, börn
þeirra eru Ófeigur Atli, f. 1995,
og Anna Eva, f. 1990. c) Sigurður
Ingi, f. 1972, sambýliskona Ragn-
hildur Guðmundsdóttir, f. 1975. 2)
Sigrún Kristjánsdóttir, f. 1944,
maður hennar var Haukur Hall-
dórsson. Þau skildu. Þau eiga
Sorgin finnur ekki til
í híbýlum sínum
vefur hún angurværð
úr litfögru bandi
og veit
að enginn klæði finnast fegurri
(Hallgerður Hauksdóttir.)
Elsku mamma mín, loks fékkstu
að fara, fara yfir í annan heim, til
pabba sem þú saknaðir svo sárt í öll
þessi ár; til mannsins sem þú elsk-
aðir svo heitt og þráðir að hitta aft-
ur.
Þetta síðasta ár var þér erfitt í
veikindum þínum og þú varst svo
tilbúin til að fá að fara. Þú varst búin
að skila þínu dagsverki, og gott bet-
ur en það. Iðnari manneskju en þig
hef ég ekki hitt um ævina. Þú bjóst
pabba og okkur systkinum fallegt
heimili, barst mikla umhyggju fyrir
okkur alla tíð og sýndir okkur mikla
natni. Svo þegar barnabörnin komu
og þú hafðir enn heilsu til að taka á
móti okkur öllum, var fjör; kaffi og
kökur flóðu um allt heimilið. En nú
er þessi tími liðinn, þú farin og mig
langar mamma mín til að kveðja þig
og þakka þér fyrir líf mitt, því án þín
væri ég ekki hér.
Sigrún.
Ég kemst ekki í jarðaförina henn-
ar ömmu til þess að kveðja hana. Ég
er of langt í burtu. Ási hringdi í mig
til Xiamen í Kína 19. apríl og sagði
mér að hún hefði dáið um nóttina.
Fjarlægðin á milli Kína og Íslands
er mikil en á þeirri stundu varð hún
feikileg. Það var erfitt að vera svona
langt í burtu frá fjölskyldunni minni
og minningarnar um ömmu sóttu að
mér.
Amma passaði mig þegar ég var
lítil, hún kenndi mér að lesa. Ég man
vel þegar hún fór með mig í Skóla-
vörubúðina á Suðurlandsbrautinni
þegar ég var rétt fimm að verða sex
ára til að kaupa skriftar- og lestr-
arbækur. Svo sat ég í eldhúsinu hjá
henni í Mávahlíðinni og æfði skrift
og ég man að mér þótti það svo há-
tíðlegt. Eins og ég væri svolítið stór.
Maður með mönnum. Ég að vinna
mitt og hún sitt. Hún eldaði og sýsl-
aði og leiðrétti mig ef ég gerði speg-
ilskrift eða skrifaði ekki nógu fal-
lega. Ég man líka vel íslensku ljóðin
sem hún söng fyrir mig, „Við skulum
róa sjóinn á“ og allar þessar gömlu
ferskeytlur. Ég man vel fingravís-
una hennar sem mér þykir mjög
vænt um:
Þessi datt í sjóinn.
Þessi dró hann upp.
Þessi bar hann heim.
Þessi horfði á
og Lilliputti Spillemann,
hann kjaftaði öllu frá!
Ég var einmitt að rifja þessa
fingravísu upp í rútuferðalagi sem
ég var í hér í Kína rétt fyrir andlát
ömmu, telja hana á fingrum mér og
segja við kunningja minn í rútunni
að amma mín hefði kennt mér þessa
skrýtnu vísu. Að mér hefði alltaf
þótt, þegar ég var barn, að ég væri
sjálf þessi Lilliputti Spillemann sem
gerði allt svo leyndardómsfullt bara
með því að kjafta frá.
Við fórum að hugsa með okkur að
íslenskar ömmur væru svo sérstakar
og að við ættum sennilega öll á ein-
hvern hátt sömu ömmuna því hans
amma kenndi honum líka þessa vísu
og hún hafði líka verið innilokuð í
Kaupmannahöfn í stríðinu og komist
til Íslands með Gullfossi. Merkileg
tilviljun það og ég var ákveðin í að
spyrja ömmu út í þetta næst þegar
við hittumst. En mér finnst þessi
vísa tilheyra okkur, mér og ömmu,
mömmu og fjölskyldunni minni.
Amma sagði mér sögur úr stríð-
inu, hvar hún var stödd þegar stríðið
braust út og hvernig minning það
var. Hvernig hún lokaðist inni í
Kaupmannahöfn og hvernig hún og
afi komust heim til Íslands aftur
með fyrstu ferð. Mér þótti gaman og
spennandi að fá hana til að segja
mér sögurnar sínar og spurði hana
spjörunum úr. Þetta eru svo dýr-
mætar stundir með henni ömmu. Ég
hef alltaf verið þakklát fyrir þessar
stundir en einhvern veginn aldrei
eins og nú.
Ég er líka þakklát fyrir allar
stundirnar sem ég átti með henni
eftir að hún flutti á Grund, þegar ég
var stödd á Íslandi og leit við hjá
henni á Frúargangi og sagði henni
fréttir af mér og mínum. Hún spurði
svo mikið um Matthías, hvernig hon-
um gengi með tungumálin sín, í skól-
anum og um Ása og lífið í Berlín.
Hún var svo skýr og minnug alveg
fram að síðustu heimsókn til hennar
í janúar þegar ég og Kristján bróðir
litum við með Birtu og Matthíasi. Þá
var hún alveg óvenjukát og hress og
hló við okkur og við föðmuðumst. En
hún var tilbúin að fara frá okkur, við
fundum það alveg og höfðum einmitt
orð á því eftir heimsóknina.
Það var einkennilegt hvernig ég
fékk fréttirnar af andláti ömmu. Ég
var að koma úr nefndu rútuferðalagi
og var búin að heimsækja musteri
og sjá marga fjölskyldugrafreiti eins
og dyr í fjallshlíðunum í Fujian-hér-
aði. Kínverjar heiðra forfeður sína
alveg sérstaklega einmitt í apríl.
Margir eru með sérhús fyrir forfeð-
urna og fara þangað og spyrja þá
ráða. Þeir trúa því að hinir látnu séu
virkir þátttakendur í lífi hinna lif-
andi. Í byrjun apríl, nokkrum dögum
áður en amma fór frá okkur, var há-
tíð látinna hér í landi, Qingming Jié
(hátíð hreinnar birtu). Það er tími
forfeðranna þegar þeir lifandi fara
og þrífa grafhýsin, laga til og hugsa
til hinna látnu. Þetta allt saman var
ég einmitt að lesa um þegar ég fékk
símtalið um andlát elsku ömmu
minnar. Eins og ég væri að búa mig
undir fréttirnar því ég hafði hugsað
svo sterkt til hennar í þessari ferð.
Ég minnist ömmu minnar núna,
hér úti í Shanghai. Ég sit á hótelher-
bergi svo óralangt í burtu en samt er
hún svo ótrúlega nálæg mér núna.
Ég mun heimsækja reitinn hennar
þegar ég kem til Íslands og ég mun
alltaf heiðra minningu hennar Elín-
ar Guðmundsdóttur, ömmu minnar.
Dótturdóttir,
Gunnhildur Hauksdóttir.
Amma er dáin. Við náðum sem
betur fer að kveðja hana áður en hún
hélt yfir móðuna miklu, en hún end-
aði ævikvöld sitt á dvalarheimilinu
Grund. Við eigum margar góðar
endurminningar frá samvistum okk-
ar með henni. Okkur eru til að
mynda minnisstæðar laugardags-
heimsóknirnar með pabba þar sem
amma bar á borð saltfisk og skötu.
Elsta syni Ellu Möggu þótti alltaf
mjög gaman að heimsækja ömmu
enda dáðist hann að stólnum og púð-
unum sem amma saumaði út.
Nokkrum árum áður en afi lést tókst
okkur að telja ömmu á að taka að sér
kettling sem við áttum og fékk hann
nafið Búbbúlína, samanber persónu
úr myndinni Grikkinn Zorba. Eftir
fráfall afa var Búbbúlína ömmu mik-
il huggun í sorginni og varð amma
fyrir miklu áfalli er kötturinn týnd-
ist en ekki tókst okkur að telja hana
á að fá sér nýjan kött. Eftir að amma
varð ein heimsótti Steindór hana oft
og eru honum minnistæðar þær
stundir er amma þóttist sjá afa í
íbúðinni og urðu þessar sýnir tilefni
mikillar umræðu okkar á milli um
spurninguna hvort okkar bíði líf að
dauðanum loknum. Ella Magga átti
einnig kærar stundir með ömmu er
hún bjó á Álftanesinu, en þá sótti
hún ömmu og áttu þær og krakk-
arnir góðar stundir sama. Það var
ánægjulegt að kynnast þér, amma.
Elín Margrét, Steindór
og Sigurður.
Það var víst þannig fyrir langa-
löngu síðan að vegir hér og þar um
sveitir landsins gátu verið ófærir öll-
um bílum um langa tíma. Þá þurfti
kannski að ganga heim að bæjum
með aðföng og illfært til annars en
nauðsynja. Kannski var það árstíð-
arbundið og hafði með leysingar að
gera, ég veit það ekki, en svo komu
þingmannsefnin með loforðin sín og
síðan vann hver fyrir sína sveit, að
vegamálum sem öðru. Ég þekkti
þetta aldrei. Í dag, á þeim tíma sem
ég þekki og tilheyri, á fremur við að
sjálfsagt þykir að komast allsstaðar
um vegi á byggðu bóli flesta daga
ársins – og ef ófært er þá er í mesta
lagi að bíða uns hríðinni slotar og
svo er rutt. Það er nú aldrei verra en
það. Ég fór að hugsa um þetta af því
ég man svo vel hvernig Elín amma
gaf mér alltaf appelsínur þegar ég
var lítil. Hennar tími og minn tími;
sennilega hefur hún þekkt tíma þar
sem appelsínur gátu verið viðburður
og koma þeirra hátíðleg. Ég man
ekki annað en að appelsínur hafi allt-
af verið til, bara útí búð ef mann
langaði. En amma lét mig setjast og
sagði; nú fáum við okkur appelsínu,
og síðan lagði hún bréf í kjöltuna á
mér og appelsínu ofaná og annað
eins hjá sér og svo fengum við okkur
appelsínu. Þetta var heil athöfn. Við
unnum hvor við sína þegjandi, næst-
um því hátíðlegar, allt í réttri röð,
fyrst hýðið, svo hnossið, svo þurrka
hendurnar og fara með allt fram.
Svo sagði hún eitthvað eins og: Var
hún ekki góð? Og ég sagði jú, því það
var hún. Og það er í dag sem ég skil
af hverju appelsínurnar hjá ömmu
voru alltaf bestar; það var af því að
hún bar virðingu fyrir þeim. Þær
voru ekki sjálfsagðar fyrir henni,
ekki fremur en vegirnir um sveitir
landsins voru sjálfsagðir í gamla
daga. Og ég, barnið, fann fyrir þess-
ari virðingu, þótt ég gæti ekki nefnt
hana eða skilgreint. Það var bara
alltaf merkilegt að fá sér appelsínu
með Elínu ömmu. Nú eru þetta þær
minningar sem mér þykir eiginlega
hvað vænst um í sambandi við hana.
Minningar um nánd, athöfn og app-
elsínulykt. Ég get ennþá fundið fyrir
þessum stundum, tifið í klukkunni,
þögnin, ró, öryggi og við tvær.
Og nú er hún farin, blessuð amma
mín. Hún mátti bíða í tuttugu ár eft-
ir að sjá afa aftur, konan sem fékk
ekki af sér að hætta að leggja á borð
fyrir hann eftir að hann var dáinn.
Það er nánast réttlætismál hvað hún
mátti bíða lengi. Mig hefur alltaf
dreymt afa öðru hvoru, hann lítur
vel út í þeim draumum, dökkhærður,
yngri, beinni, glaður. Það er enginn
vafi á því í mínum huga, hvað sem
segja má um okkur eftirlifendur,
hvað við hugsum og hvernig okkur
líður, að amma er komin til hans sem
hjarta hennar átti, til afa. Og af öll-
um stöðum í vistarverum guðs þar
sem sálirnar búa, hvort sem það er á
jörðu eða annars staðar, þá er ég al-
veg viss um að það er einmitt þar
sem hún þarf að fá að vera. Hjá afa.
Ég kveð þig amma mín og bið þig
fyrir kveðju.
Þín dótturdóttir,
Hallgerður.
Guð geymi þig elsku Ella mín.
Það er sárt að kveðja dýrmætan
vin og það er erfitt að skilgreina
söknuð – hann er kvöl – vissulega.
Ég þakka samferðartíma okkar,
Elínar og Kristjáns. Það voru for-
réttindi að fá að vera þeim samtíða í
blíðu og stríðu.
Einn fagran vormorgun giftu þau
sig í ráðhúsinu í Kaupmannahöfn.
Þau voru samhent í í lífi og starfi –
tengd óvenju sterkum böndum frá
upphafi – hvort öðru og þremur ást-
kærum börnum sínum, Sigrúnu, Er-
lingi og Kristjáni og síðar barna-
börnum og barna-barnabörnum.
Við fráfall Ellu reikar hugurinn
aftur í tímann. Frá 1937 til 1940 voru
gleðitímar í Kaupmannahöfn. Við
Ella bjuggum saman í litlu súðar-
herbergi og unnum saman á barna-
heimili í Hellerup, hún til að hafa í
sig og á, ég til að undirbúa mig undir
nám. Herbergið okkar var svo lítið
að við gátum boðið hvor annarri
góða nótt með handabandi en
þrengslin hjuggu engin skörð í lífs-
gleði okkar.
Stundum dönsuðum við í Heidel-
berg í Studiestræde og hjóluðum svo
heim í morgunroðanum, skiptum um
föt og fórum beint í vinnuna. Við vor-
um kátar og sterkar og lífið var gott.
Svo kom 9. apríl og allt breyttist í
einu vetfangi. Allt í einu vorum við í
hernumdu landi lokuð frá umheim-
inum – sambandslaus allt fram til 5.
maí 1945. Þá opnaðist heimurinn
loks á ný, ósköpin voru að baki og
þeir sem vettlingi gátu valdið drifu
sig heim til Íslands, til ættingja og
vina. Sólin skein aftur í hjörtum
manna – ógleymanlegar stundir í lífi
okkar.
Á Íslandi lágu leiðir okkar saman
á ný. Á Íslandi var húsnæðisekla en
við vorum svo heppnar að fá ásamt
fjölskyldum okkar leigt saman sum-
arhús í Grafarholti. Í húsinu voru
tvö herbergi, milli þeirra var eldhús
með kolaeldavél. Hann var kaldur
veturinn í sumarbústaðnum í Graf-
arholtinu. Ella og Kristján með
börnin sín þrjú og við Henrik með
eitt, en ég man ekki til þess að það
hafi verið þröngt um okkur.
Elín var falleg manneskja, þraut-
seig, hörkudugleg og sérstaklega
vönduð – vinur sem hægt var að
koma til með tár í augum eða bros á
vör. Hún var alltaf til staðar. Góður
Guð geymi þig elsku Ella mín og
Elsku Sigrún, Erlingur, Kristján og
fjölskyldur: Ykkur, sem mér þykir
svo vænt um, votta ég mína dýpstu
samúð.
Guðmunda Elíasdóttir.
ELÍN
GUÐMUNDSDÓTTIR
Innilegar þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför móður
okkar, tengdamóður, ömmu og langömmu,
ELÍNAR DAGMARAR GUÐJÓNSDÓTTUR,
Hjallaseli 55,
áður Æsufelli 2.
Sérstakar þakkir til starfsfólks Seljahlíðar fyrir frá-
bæra umönnun og vináttu.
Guðjón Þórir Þorvaldsson, Eygló Valdimarsdóttir,
Jónas Þorvaldsson, Heiðbjört Guðmundsdóttir,
Erla M. Frederiksen,
Steingrímur Þorvaldsson, Helga Sigurjónsdóttir,
Snorri Þorvaldsson, Gróa Sigurjónsdóttir,
Elín Þorvaldsdóttir, Vigfús Helgason,
Haukur Þorvaldsson, Björg Jóhannsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Hjartans þakkir til allra þeirra sem sýndu okkur
samúð og hlýhug við andlát og útför
STEINUNNAR GEIRSDÓTTUR.
Innilegar þakkir til starfsfólks B2B Landspítala
Fossvogi og líknardeildar Landspítalans í Kópa-
vogi.
Særún Lísa Birgisdóttir,
Jóhanna Soffía Birgisdóttir, Pétur Smári Sigurgeirsson,
Guðrún María Brynjólfsdóttir, Leifur Guðjónsson,
Einar Geir Brynjólfsson,
Bryndís Hrund Brynjólfsdóttir, Guðmundur Ingi Guðjónsson
og barnabörn.