Morgunblaðið - 16.06.2006, Síða 30

Morgunblaðið - 16.06.2006, Síða 30
30 FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN EINHVER kann að undrast að framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóð- anna stingi niður penna til að skrifa um heimsmeist- arakeppnina í knatt- spyrnu. Sannleikurinn er sá að við hjá Sam- einuðu þjóðunum erum græn af öfund. Heims- meistarakeppnin er hápunktur sannarlega alþjóðlegs leiks. Knatt- spyrna er eini leikur sem tengir anga sína um alla jarðarkringl- una: hún er leikin í hverju einasta landi af fólki af öllum kynþátt- um og trúarbrögðum. Hún er eitt fárra fyr- irbrigða í heiminum sem eru jafn alþjóðleg og Sameinuðu þjóð- irnar. Eða jafnvel al- þjóðlegra: Í Alþjóða knattspyrnusamband- inu FIFA eru 207 að- ildarríki, við höfum 191. En það eru enn betri ástæður fyrir öf- undsýkinni. Í fyrsta lagi vegna þess að í heimsmeist- arakeppninni vita allir hvar þeirra lið standa og hvernig þau tryggðu sér þátt- tökurétt. Þeir vita hver skoraði, hvernig og á hvaða mínútu; þeir vita hverjir brenndu af fyrir opnu marki og hver bjargaði víti. Ég vildi að það væri meira um slíka keppni í fjölskyldu þjóðanna. Að ríki kepptust um að vera sem efst á blaði í virðingu fyrir mannréttindum og reyndu að ná sem hagstæðustum úr- slitum í tölum yfir barnadauða og fjölda barna í framhaldsskólum. Að ríki sýndu stolt árangur sinn frammi fyrir öllum heiminum. Ríkisstjórnir yrðu að gera þegnum sínum reikn- ingsskil fyrir starfið sem leiddi til árangurs eða árangursleysi. Í öðru lagi finnst öllum jarð- arbúum skemmtilegt að tala um heimsmeistarakeppnina. Fara í saumana á því hvað liðið þeirra gerði rétt og hvað það hefði átt að gera öðru vísi, að ekki sé minnst á lið and- stæðinganna. Fólk situr á kaffi- húsum frá Buenos Aires til Beijing og skeggræðir endalaust alls kyns leikfléttur af ótrúlegri þekkingu ekki aðeins á sínu liði heldur hinum liðunum líka. Oft og tíðum tjáir fólk sitt um þetta málefni á tilfinn- ingaþrunginn hátt og af mikilli leikni. Þegjandalegir unglingar fá skyndilega málið og breytast í mælska, sjálfsörugga og rökfima sérfræðinga. Þess vildi ég óska að slíkar samræður væru algengari um allan heim. Að þegnarnir væru jafn gagnteknir þegar til umræðu væru staða einstakra ríkja á heimsafreka- skránni um þróun eða árangurinn í að draga úr útblæstri efna sem skaða lofthjúpinn eða að minnka HIV smit. Í þriðja lagi er heimsmeist- arakeppnin atburður þar sem öll ríki hafa rétt til þátttöku á jafnrétt- isgrundvelli. Þau þurfa aðeins að hafa tvennt fram að færa: hæfileika og liðsheild. Ég vildi óska þess að meira væri um slíkt í heiminum, að frjáls og heiðarleg samskipti ættu sér stað án ríkisstyrkja, viðskiptahindrana og tolla. Hvert einasta ríki ætti möguleika á að sýna mátt sinn og megin á leiksviði heimsins. Í fjórða lagi er heims- meistarakeppnin atburð- ur sem sýnir glögglega hversu árangursríkt það er þegar einstaklingar og þjóðir sækja í smiðju annarra. Sífellt fleiri landslið bjóða erlenda þjálfara velkomna til starfa sem taka með sér nýja hugsun og nýja spilamennsku. Sama gildir um leikmenn en sí- fellt fleiri leika fyrir lið utan heimalandanna. Þeir færa nýju liðum sín- um nýja hæfileika, læra af reynslunni og hafa enn meira fram að færa þegar þeir snúa aftur heim. Í leiðinni verða þeir hetjur í fóst- urlöndum sínum og opna hug og hjörtu. Ég vildi óska þess að það væri jafn augljóst á öðrum sviðum að flutningar fólks á milli landa geta nýst öllum þremur: fólk- inu sem flyst búferlum, heimalöndum þeirra og löndunum sem taka við þeim. Fólkið sem flyst byggir ekki aðeins upp betra líf fyrir sig og fjöl- skyldur sínar heldur eflir líka efna- hagslega, félagslega og menning- arlega þróun í þeim ríkjum sem það sest að í, á sama hátt og heimalöndin hagnast á nýjum hugmyndum og áunnum hæfileikum fólksins þegar það snýr aftur heim. Hver einasta þjóð er stolt af því að leika í heimsmeistarakeppninni. Sér- staklega eflir þetta þjóðarstolt landa á borð við heimaland mitt Gana, sem tryggði sér þátttökurétt í fyrsta sinn. Fyrir ríki eins og Angóla sem hefur átt við andbyr að stríða um áratuga- skeið, markar þátttakan nýtt upphaf. Fyrir ríki eins og Fílabeinsströndina sem er sundurtætt af innanlands- átökum er heimsmeistaraliðið ein- stakt og kröftugt tákn um einingu þjóðarinnar og innblástur endurfæð- ingar hennar. Og þá komum við að því sem okkur öllum hjá Sameinuðu þjóðunum þykir öfundsverðast við heimsmeist- arakeppnina: í heimsmeistarakeppn- inni sjáum við árangur nást. Ég er ekki bara að tala um mörkin sem hvert land skorar: ég er líka að tala um að vera þar sem hluti af fjölskyldu þjóðanna og fagna þess fyrst og fremst að við erum öll hluti af mann- kyninu. Ég ætla að reyna að hafa þetta í huga þegar Gana leikur við Ítalíu 12. júní í Hannover. Auðvitað get ég ekki lofað því að mér takist það. Við öfundum heimsmeistara- keppnina Eftir Kofi A. Annan ’Og þá komumvið að því sem okkur öllum hjá Sameinuðu þjóð- unum þykir öf- undsverðast við heimsmeist- arakeppnina: í heimsmeist- arakeppninni sjáum við árang- ur nást.‘ Kofi A. Annan Höfundur er framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna. ÍSLENSKIR ráðherrar, alþing- ismenn og æðstu menn dómsvalds: Ég ber ykkur þungum sökum, því að sekt ykkar er mikil. Öllum er skylt að koma nauðstöddum til hjálpar, og raunar refsivert að láta slíkt hjá líða. Meira að segja stendur skrifað að ef til vill sé sá glæpur mestur að horfa á aðgerðarlaus þegar glæpur er framinn. Það gerið þið. Ef þið skiljið ekki hvað ég er að fara, þá skal tekið fram að ég er að tala um fíkni- efnavandann, mesta böl íslensku þjóðarinnar. Á því hafið þið engan áhuga sýnt í verki, og verður ekki annað séð en ykkur sé hjartanlega sama þótt tugir manna deyi árlega eða líf þeirra lagt í rúst, – og harðsvíraðir, sál- arlausir glæpamenn raki saman fé á helsjúku fólki, – sem þeir hafa sýkt sjálfir. Ef þið vitið það ekki, þá deyja miklu fleiri af völdum vímuefna en í umferðarslysum. Sem mörg eru að auki bein afleið- ing vímuefnaleyslu. Ykkur finnst kannski að ég sé stórorður og taki mikið upp í mig. En nú er ekki lengur hægt að tala tæpitungu. Af hverju þetta áhugaleysi? Hvernig stendur á því að þið hafið engan áhuga á þessum vanda? Er það af því að þið viljið ekki viðurkenna tilvist hans? Er það af því að þið viljið ekki vita af skelfilegum ömurleika sem leynist undir gljáfægðu yfirborði pen- ingagræðginnar? Er það af því að þið viljið fela óhreinu börnin okk- ar eins og Eva forðum fyrir Guði? Er það af því að þið hafið ekki lent í þessum vanda sjálfir? Sjálf- ur þekki ég enga fjölskyldu sem ekki kannast við af eigin raun vanda af áfengi og/eða fíkniefnum. Þetta er alvarlegasti vandi þjóð- arinnar. En það er kannski ekki hlutverk stjórnvalda að taka á þjóðfélagsvanda? Eða hvað? Þessi vandi er margþættur, ég skal viðurkenna það, en það tákn- ar ekki, að ekki eigi að ráðast til atlögu við hann. Þvert á móti. Hins vegar dugir ekki að beina at- hyglinni að einum þætti hans. Það þarf að taka á þeim öllum sam- tímis með samhæfðum og skipu- lögðum hætti. Það hefur að mínu viti aldrei verið gert. Ég vil skipta málinu í þrjá meg- inþætti og ræða lítillega um hvern þeirra fyrir sig. Þeir beinast að forvörnum, hinum sjúku fíklum og að innflutningi, dreifingu og sölu fíkniefna. En ég legg á það áherslu, að þessa þætti má alls ekki aðgreina. En fyrst af öllu þarf að eignast raunverulegan vilja til að takast á við vandann. Þann vilja hafið þið ekki eignast enn. Og reyndar hef ég heyrt fagmenn halda því fram að stríðið við eiturlyfin sé þegar tapað vegna aðgerðarleysis ykkar og vítaverðs kæru- leysis. Ég ætla hins vegar að beina til ykkar allra nokkrum orð- um í þeirri veiku von að enn sé hægt að vekja ykkur til umhugs- unar og jafnvel áræðis. Í þessu máli er sannarlega þörf á athöfn- um fremur en umræðu. En orð eru til alls fyrst. Og fyrsti vandinn er að fá ykkur til að hlusta. Um forvarnir Um forvarnir ætla ég ekki að segja margt. Þar er unnið þarft starf, aðallega af sjálfboðaliðum og ýmsum félagssamtökum á borð við Vímulausa æsku. Sömuleiðis munu sumir skólar sinna þeim af mismunandi mikilli alvöru. En því miður hefur það ekki skilað mikl- um árangri, þótt vonandi hafi það komið í veg fyrir ógæfu einhverra. Örvænting er mikil, og kemur meðal annars fram í því að tvær mæður á Akureyri hafa, í forsvari fyrir stuðningshópi foreldra, dreift sérstökum bæklingi og staðið fyrir kynningarfundi. Þær senda ykkur hófsamlega tóninn í Morg- unblaðinu 1. júní sl.: „Maður hefur það stundum á tilfinningunni að yfirvöld dragi úr því að ástandið sé jafnslæmt og raun ber vitni. Við höfum heyrt af því að fólki sem upplifir þessa hluti – dyra- vörðum veitingahúsa, lögreglu og foreldrum – sé hreinlega sagt að það hafi ekki rétt fyrir sér.“ Þetta er alvarleg ásökun, þótt hún sé stillilega orðuð. Og makalaus var yfirlýsingin fræga um fíkniefna- laust Íslands árið 2002. Fjórum árum síðar er ástandið verra en nokkru sinni fyrr. Ljóst er að forvarnir eru mikils- verður þáttur í þessari baráttu, vegna þess að fíkniefni verða hér væntanlega á boðstólum á meðan eftirspurn er fyrir hendi. Og þá verða menn einnig að hafa í huga að sífellt er reynt að búa til þá eftirspurn. Það gera þeir sem vilja efnast á ógæfu annarra. Hinir raunverulegu bölvaldar. Er hægt að fá ykkur til að leggja þessu máli myndarlegt lið? Helsjúkt fólk Þegar ungt fólk ánetjast fíkni- efnum verður það alvarlega sjúkt, helsjúkt. Fíkniefnin valda heila- skemmdum og breytingum á per- sónuleika, tímaskyn breytist, til- finningar raskast, siðferðiskennd brenglast, raunveruleikaskyn rugl- ast. Ég hef orðið persónulega vitni að slíkri sköddun, og þykist vita hvað ég er að tala um. Örvænting og vanlíðan af fráhvörfum leiðir þetta fólk út í afbrot, oftast auðg- unarbrot, en einnig sölu á fíkni- efnum til að fá hluta þeirra sjálft, og jafnvel asnast það til að reyna að smygla efnum inn í landið, – viljugt eða nauðugt til að standa skil á skuldum við seljendur eða afla fjár til eigin neyslu. Fíklar geta ekki sjálfir hagnast á fikni- efnum. Auðvitað kemst þetta upp, enda eru fíkniefnaneytendur ekki slyng- ir glæpamenn. Til þess eru þeir of ruglaðir. Og þá koma til skjalanna viðbrögð dómsvaldsins, kolröng viðbrögð að mínu viti, og geta orð- ið beinlínis skaðleg. Þetta fólk er handtekið, yf- irheyrt og síðan sleppt. Það eru fyrstu mistökin. Það þarf að ljúka málinu strax með dómi og af- plánun. Nú dregst þetta allt á langinn, sjúklingurinn er ef til vill búinn að fara í meðferð og er að ná sér á strik, þegar „réttvísin“ kemur með hramm sinn löngu síð- ar og hrifsar sjúklinginn á bata- vegi aftur til fyrri tilveru með því að varpa honum í almennt fang- elsi. Önnur mistök bíða næstu grein- ar. Opið bréf til íslenskra stjórnvalda Njörður P. Njarðvík fjallar um vímuefnavanda unglinga í opnu bréfi til stjórnvalda ’Auðvitað vona égað þið vaknið til nýs skilnings á þessari skelfingu sem ég hef áður líkt við hamfarir.‘ Njörður P. Njarðvík Höfundur er prófessor emeritus og rithöfundur. BRÉF TIL BLAÐSINS Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is ÉG VIL byrja á því að óska strák- unum okkar til hamingju með að hafa unnið fyrri leikinn gegn Svíum. Þetta var skemmtilegur leikur á að horfa og gaman að sjá seigluna á ís- lenska liðinu. Það er greinilegt að Alfreð er að gera góða hluti með lið- ið miðað við það sem sést hefur í síðustu þremur leikjum. Það er samt alltaf eitt sem sting- ur mig þegar ég horfi á útileiki með Íslandi, það er alveg sama hvort það sé handbolti eða fótbolti, en það er stuðningurinn. Við Íslendingar virðumst ekki kunna að styðja við bakið á landsliði okkar. Í Globen á sunnudaginn voru u.þ.b. hundrað Íslendingar á víð og dreif um höll- ina og það heyrðist ekki mikið í þeim. Nú er það þannig að sum lið hérna heima hafa stuðningslið og það mjög góð stuðningslið. Ber þar helst að nefna Binnamenn sem styðja við bakið á HK-ingum, stuðn- ingsmenn Stjörnunnar og Vals. Þarna eru skemmtileg stuðningslið á ferð sem krydda mjög leiki þess- ara liða hér heima og gera sjón- varpsáhorf skemmtilegra svo ekki sé talað um stemninguna sem myndast á vellinum. Þessi stemning skilar sér síðan beint til leikmanna liðanna. Eftir að hafa séð leikinn á sunnu- daginn var mér hugsað til þess, hvers vegna þessir stóru og fjár- sterku stuðningsaðilar landsliðsins á borð við Icelandair og KB banka, bjóða ekki stuðningsliði Íslands út á leiki með liðinu. Þetta stuðningslið gæti verið blanda af bestu stuðn- ingsliðunum á Íslandi eða eitt af þessum liðum hverju sinni. Hvers vegna fara ekki bestu stuðnings- mennirnir út með landsliðinu í boði þeirra sem „styðja við bakið á strákunum“ eins og sagt er í aug- lýsingum þeirra? Ég þykist vita að það er góð auglýsing fyrir stuðn- ingsaðila sem styður við bakið á landsliðinu að bjóða stuðningsliði landsliðsins með og byggja þannig upp góða heild sem samanstendur af þjálfurum, leikmönnum og stuðn- ingsmönnum. Svo ekki sé talað um hversu hvetjandi áhrif það hefði á stuðningsmenn félagsliða almennt að sjá að þeim bestu sé umbunað fyrir góð störf í stúkunni. Af hverju gerum við það ekki að verkum að Ísland verði ekki ein- ungis þekkt fyrir að vera með bestu leikmenn heims, heldur einnig bestu stuðningsmenn í heimi? „Við styðjum við bakið á strákunum“. BJÖRN GUÐMUNDSSON, nemi í viðskiptafræði á Bifröst. Við styðjum við bakið á strákunum Frá Birni Guðmundssyni Sagt var: Karlakórinn Fóstbræður sungu þetta lag. RÉTT VÆRI: Karlakórinn Fóstbræður söng þetta lag. Hins vegar væri rétt: Fóstbræður sungu þetta lag. Gætum tungunnar Fáðu fréttirnar sendar í símann þinn

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.