Lesbók Morgunblaðsins - 02.06.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. JÚNÍ 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Omar Rodriguez-Lopez er þekkt-astur sem gítarleikari nýprogg-
sveitarinnar The Mars Volta og hér
áður fyrr gerði hann miklar gloríur
með At The Drive-In, undanfara
þeirrar sveitar. Lopez dvaldi í Hol-
landi árið 2005 og
reyndist dvölin
afar gefandi en
fjórar breiðskífur
liggja nú fyrir.
Ein þeirra kom út
nú um helgina, Se
Dice Bisonte, No
Bufalo, á Gold
Standard Labo-
ratories merkinu.
Platan er að
mestu leyti
spunnin og skartar nokkrum Volta-
meðlimum auk Money Mark Ramos-
Nishita, sem er kunnur fyrir störf
sín fyrir Beastie Boys. Platan inni-
heldur aukinheldur útgáfu af „Rapid
Fire Tollbooth“ sem Mars Volta hef-
ur leikið á tónleikum við miklar vin-
sældir. Lopez rekur nú The Omar
Rodriguez-Lopez Quintet til hliðar
við Mars Volta og hefur kvintettinn
verið nokkuð ötull að undanförnu. Í
janúar á þessu ári kom út tólftomm-
an Please Heat This Eventually þar
sem Lopez vinnur með Damo Su-
zuki, fyrrum söngvara Can, en Se
Dice Bisonte, No Bufalo er tónlist
við kvikmyndina El Búfalo de la
Noche, sem verður frumsýnd í
Mexíkó í ágúst.
  
Breska rokksveitin The Cult hef-ur nú gert samning við hina
stórtæku þungarokksútgáfu Roadr-
unner. Ný hljóðversplata mun líta
dagsins ljós í september komandi en
síðasta verk á því sviði var Beyond
Good and Evil sem kom út 2001 á
Atlantic. Roadrunner mun taka
höndum saman við útgáfu Cult-liða,
New Wilderness, en upptökur
standa nú yfir í London ásamt upp-
tökustjórnandanum Youth (Killing
Joke, Paul McCartney, The Orb).
The Cult samanstendur nú einvörð-
ungu af þeim Ian Astbury (söngur)
og Billy Duffy (gítar) og er sveitin
nú á ferð um Evrópu þar sem hún
hitar upp fyrir The Who. Astbury
segir að síðasta plata hafi verið „sál-
arskemmandi“ en sveitin, eða hann
og Duffy, komu svo saman aftur í
vor eftir að hafa verið óvirk í um
þrjú og hálft ár. Astbury er þá hætt-
ur í Riders on the Storm, Doorssveit
þeirra Ray Manzarek og Robby
Krieger, og segist ætla að einbeita
sér að eigin list í framtíðinni.
  
Neðanjarðarrapparinn AesopRock gefur út fjórðu breið-
skífu sína, None Shall Pass, undir
merkjum Def Jux í endaðan ágúst. Á
plötunni koma
fram m.a. Block-
head, sem hefur
aðstoðað Rock við
taktsmíði um
langt skeið og
John Darnielle,
sem er betur
þekktur undir
listamannsnafn-
inu Mountain
Goats. Upptökur
á plötunni hafa staðið yfir í annað ár
og þetta verður fyrsta stóra plata
Aesop Rock í fjögur ár, eða síðan
Bazooka Tooth kom út árið 2003. Þá
er platan All Day: Nike + Original
Run (2007) ekki talin með en hún var
framleidd sérstaklega fyrir Nike,
plata fyrir hlaupara með óslitinni
tónlist í 45 mínútur.
TÓNLIST
Omar Rodriguez-
Lopez
The Cult
Aesop Rock
Eftir Jón Agnar Ólason
jonagnar@mbl.is
HAUSTIÐ 1996 vissu ekki margir hverJosh Davis var, utan sá hópurgrúskara sem hafði kynnt sér stutt-skífur þær sem hann hafði þá gefið
út hjá Mo’Wax-útgáfunni í London. En hinn 19.
nóvember sama ár sendi hann frá sér breiðskíf-
una Endtroducing…, undir nafninu DJ Shadow.
Það er ekki ofmælt að fjandinn hafi orðið laus í
kjölfarið.
Endtroducing… markaði tímamót að því leyt-
inu til að hér var á ferðinni fyrsta breiðskífan
sem var frá A til Ö soðin saman upp úr hljóð-
klippum úr áður útgefnu efni. Davis átti þá þeg-
ar gífurlegt safn af gömlum og fágætum vín-
ylplötum og smalaði af þeim tónbútum til að
nota við gerð Endtroducing… Í bland við það
sem kalla mætti fáheyrt stuð (e. rare groove)
hrærði hann saman lagabútum frá jafn ólíkum
flytjendum og Metallica, T Rex, Beastie Boys, A
Tribe Called Quest, Tangerine Dream og Alan
Parsons Project, að ógleymdri Björk, en meg-
instefið úr lagi hennar Possibly Maybe af plöt-
unni Post frá 1995 er notað í laginu Mutual
Slump. Eins og gefur að skilja vissu fæstir
hvaðan á þá stóð veðrið þegar platan kom út, og
margir spurðu sig hverjum bæri í raun heið-
urinn af plötunni fyrst hún var í raun púsl úr
þegar útgefinni tónlist. En fljótlega náðu áheyr-
endur áttum og þá áttu fæstir nógu sterk orð til
að lýsa hrifningu sinni. Platan var hvarvetna við
toppinn í ársuppgjörum tónlistartímarita og
kemst að sama skapi oftast á blað þegar teknir
eru saman listar yfir hundrað bestu plötur allra
tíma, en slík samantekt er talsvert algeng iðja
hjá músíkpressunni. Sem dæmi um hina al-
mennu hylli sem platan nýtur þá er hún í hópi
þeirra skífa sem vefritið Pitchfork gefur 10 og
gamla brýnið Robert Christgau splæsir á hana
A+.
Það er ekki minnsta afrekið hjá DJ Shadow
að láta hinn ægilega hrærigraut sem platan er
ganga jafnvel upp og raun ber vitni; þetta er í
raun kapall úr tíu spilastokkum og ekki eitt ein-
asta spil gengur af. Hráefnin tilheyra hip-hopi
af gamla skólanum, sálartónlist og fönki, poppi
og rokki og jafnvel sveimtónlist (e. ambient).
Hvarvetna má svo heyra afrakstur náðargáfu
DJ Shadow geirnegla lögin saman en hún felst
öðru fremur í kostulega samsettum töktum.
Skínandi dæmi eru lögin Changeling, Stem/
Long Stem, Building Steam With A Grain Of
Salt, Midnight In A Perfect World og Napalm
Brain/Scatter Brain. Flestar reglur um bygg-
ingu laga eru þverbrotnar með tilþrifum á
Endtroducing… og hlustendur sem gera þá
kröfu að lög samanstandi af erindum og við-
lögum til skiptis geta alveg afskrifað hana
þessa; hér má meðal annars finna fíngerða lag-
línu sem spiluð er á hljóðgervil stilltan á hörpu
með dúndrandi þungum trommutakti yfir. Það
er ekki annað hægt en að dást að hugvitseminni
og láta svo hrífast með.
Hér gengur einfaldlega allt upp, meira að
segja myndin á umslaginu er í takt við annað;
myndbyggingin óhefðbundin og myndin sum-
part hreyfð en hún sýnir tvo stráka grúska í
gömlum vínylplötum – einmitt það sem gat af
sér hina frábæru breiðskífu. Nafn plötunnar er
sömuleiðis glettilega viðeigandi orðaleikur með
vísan í það að hér er að finna gamalt efni kynnt
til sögunnar með nýjum formerkjum; efni sem
annars stefni sumt hvert í glatkistuna. En ekki
héðan af því frumraun DJ Shadow er einfald-
lega of stór varða á vegi dægurtónlistar, með
öllum sínum endalausu tóndæmum. Þeir sem
eru fæddir fyrir 1970 ná þessu máske ekki fylli-
lega – þeir sem eru fæddir eftir 1970 geta varla
þóst eiga gildandi plötusafn nema Endtroduc-
ing… sé þar að finna.
Listin að fá að láni
POPPKLASSÍK
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
H
inn kunni íþróttakenn-
ari og plötusafnari,
Sigurbergur Sig-
steinsson, var ein-
hverju sinni í viðtali að
ræða um Bítlana. Paul
McCartney bar þar eðlilega á góma og
vísaði Sigurbergur alltaf í hann sem
„Cartney“, eins og ekkert væri sjálfsagð-
ara. Vinur minn, forfallinn McCartney-
aðdáandi, tók þetta viðtal og greip nafn-
giftina óðar á lofti og hefur notað hana
síðan. Honum finnst eins og þeir sem
standi McCartney, nei, fyrirgefið Cart-
ney, næst í aðdáun eigi réttmætt tilkall
til þessa gælunafns, líkt og þegar góðir
vinir heilsast kumpánlega.
Vinir Cartney hafa þurft að ganga
með honum í gegnum súrt og sætt á
löngum ferli, en Cartney er lagið að vera
mistækur. Þetta hefur einkennt sólóferil
hans, dómgreindar- og smekkleysi fór að
gera vart við sig í meira mæli þegar hann
hætti að starfa með vini sínum og list-
rænum vaktmanni, John Lennon.
Fylgispekt
Aðdáendunum, þessum traustustu vin-
um sem mega kalla sinn mann Cartney,
var hins vegar launuð fylgispektin svo
um munar með áðurnefndri Chaos and
Creation in the Backyard, og margir
staðhæfa að hér sé komin besta plata
Cartney frá upphafi. Plötu þá vann hann
með Nigel Godrich, einum þekktasta
upptökustjóra samtímans en hann hefur
lagt hönd á plóginn við meistaraverk Ra-
diohead og stýrt upptöku á sveitum og
listamönnum á borð við R.E.M., Beck,
Travis, Pavement og Air. George gamli
Martin stakk upp á Godrich við Cartney
sem langaði til að fá „fersk eyru“ til liðs
við sig. Eitt af vandamálum Cartney hef-
ur einmitt legið í því að hann er að vanur
því að fara sínu fram án samráðs við einn
né neinn og það er sem hann hafi verið
farinn að gera sér grein fyrir þessu. Go-
drich, sem er fæddur ’71, var enda
óhræddur við að segja sínar skoðanir
umbúðalaust og rak karlinn meira að
segja aftur að píanóinu ef honum þótti
lögin ekki góð, eða henti þeim einfald-
lega.
Þetta var í fyrsta skipti síðan Give My
Regards to Broad Street (1984) kom út
sem Cartney studdist einvörðungu við
utanaðkomandi upptökustjórnanda.
Þrátt fyrir að Chaos … hafi verið lof-
sungin í bak og fyrir og talað um að Cart-
ney væri nú að sigla inn í síðbúna gullöld
á sólóferlinum þá valdi hann að stýra
upptökum sjálfur í þetta skiptið. Honum
til aðstoðar er David Kahne sem vann
fyrst með honum að hinni ágætu Driving
Rain (2001). Þrátt fyrir vinsamleg um-
mæli um Godrich, og að Cartney hafi í
fyrstu sjokkerast yfir dómhörku Godrich
en hafi eftir það borið djúpa virðingu fyr-
ir einmitt þeim þætti er mann farið að
gruna ýmislegt. Ég held persónulega að
Cartney hafi hreinlega ekki nennt að
leggja út í aðra eins vinnu, burtséð frá
gæðum útkomunnar, þ.e. að láta ein-
hvern pjakk skipa sér fyrir verkum.
Cartney er kannski ekki enn kominn á
Johnny Cash/Rick Rubin-stigið í sínu lífi.
Á kaffihúsi
Chaos … var síðasta platan sem Cartney
gerði fyrir E.M.I. en Memory Almost
Full kemur út á Hear Music sem er ný
útgáfa í eigu Starbucks kaffihúsakeðj-
unnar. Er platan fyrsta útgáfan á því
merki. Cartney segir sjálfur að hann hafi
verið byrjaður á plötunni áður en vinna
hófst handa við Chaos … Fyrstu upp-
tökur hófust þannig haustið 2003 í Abbey
Road hljóðverinu ásamt hljómleikasveit
Cartney. Hann stökk síðan frá því verk-
efni yfir í Chaos … og lagði lögunum á
meðan. Þegar Chaos …fékk þessar
glimrandi móttökur hóf hann að garfa
aftur í upptökunum, þó ekki viss um að
hann fyndi neitt nýtilegt. En honum að
óvörum varð hann mjög skotinn í efninu
og fór því að baksa við að koma lögunum
í form, bætti við hljóðfærum hér og þar,
endursamdi eða tók upp á nýjan leik.
Fyrsta smáskífa plötunnar, „Ever
Present Past“ kom út 20. apríl, dillandi
melódískt lag. Það lag kom reyndar bara
út í Bandaríkjunum en „restin“ af heim-
inum fær fyrst að heyra „Dance To-
night“, 18. júní næstkomandi, á 65. af-
mælisdegi Cartney.
Cartney
Paul McCartney fylgir eftir einni af
lofuðustu plötum ferils síns, Chaos and
Creation in the Backyard (2005), á
mánudaginn með plötunni Memory Al-
most Full. Snögg eftirfylgni verður að
segjast, og það náðist meira að segja
að troða einni klassískri plötu, Ecce
Homo, inn á milli, en sú kom út í fyrra.
En hvar er Nigel Godrich?
Fer sínu fram „Eitt af vandamálum Cartney hefur einmitt legið í því
að hann er að vanur því að fara sínu fram án samráðs við einn né neinn
og það er sem hann hafi verið farinn að gera sér grein fyrir þessu.“