Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.2007, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Loksins er tekið að hilla undirnýtt efni frá gæðasveitinni
bresku, Goldfrapp. Fjórða breið-
skífan, Seventh Tree, hefur nú verið
sett á útgáfudag og ber hann upp á
25. febrúar 2008. Platan var tekin
upp í hljóðveri Al-
ison Goldfrapp og
Wills Gregorys,
tvíeykisins sem
sveitina skipar,
en hljóðverið er í
sveitum Somer-
set. Allar laga-
smíðar og upp-
tökustjórnun var
í höndum Gold-
frapp og Gregor-
ys og er það Mute sem gefur út. All-
miklar breytingar ku hafa orðið á
sérstökum hljóðheimi Goldfrapp,
minna verður um glys það sem lá yfir
síðustu plötu, Supernature, og meira
af „enskum súrrealisma“, eins og tal-
að er um á vefsvæði sveitarinnar.
  
Sveitatónlistargoðsögnin PorterWagoner lést í vikunni í Nas-
hville, fáeinum vikum eftir að hafa
verið lagður inn á sjúkrahús með
lungnakrabbamein. Wagoner átti
ófáa smellina á sjöunda áratugnum,
var fastagestur í
mekka kántrísins,
Grand Ole Opry,
og kynnti söng-
konuna Dolly
Parton til leiks á
sínum tíma.
Wagoner fæddist
í Missouri árið
1927 og gerði
samning við RCA
Records árið
1955. Wagoner þótti mikill sviðs-
maður og var með sterka útgeislun.
Þannig var honum úthlutað eigin
sjónvarpsþætti árið 1960, The Porter
Wagoner Show, og gekk hann í 21 ár.
Á meðal laga sem hann samdi má
nefna „A Satisfied Mind“, „Misery
Loves Company“ og „Green Green
Grass of Home“.
Í maí á þessu ári skrifaði Wagoner
undir samning við ANTI- Records,
sem hefur á sínum snærum lista-
menn eins og Tom Waits, Nick Cave,
Solomon Burke, Ramblin’ Jack El-
liott og Merle Haggard. Síðasta
plata Wagoners, Wagonmaster, kom
svo út í júní og í sumar hitaði hann
upp fyrir White Stripes á tónleikum í
Madison Square Garden í New York.
„Ég hitti krakka í kringum tvítugt
baksviðs. Þau voru á eftir eiginhand-
aráritunum,“ sagði Wagoner daginn
eftir tónleikana, með tár á hvarmi.
„Ef þau hefðu bara vitað hvernig
mér varð innanbrjósts. Það var líkt
og ferskur andvari léki um sálu
mína.“
  
Goðsögulegir tónleikar Nirvanafyrir MTV Unplugged-þáttinn í
New York koma í fyrsta skipti út á
mynddiski í þessum mánuði. Tón-
leikarnir, sem fram fóru árið 1993,
munu koma fyrir eins og þeir voru
sendir út á sínum tíma en einnig
verður óklippt útgáfa. Krist Novose-
lic, bassaleikari sveitarinnar, segir
að hinn nýi um-
hverfði 5.1-
hljómur opni lög-
in og hafi fengið
hann til að meta
tónleikana upp á
nýtt, en Nirvana
var hálfpartinn á
heljarþröm þegar
upptökur fóru
fram. Kurt Coba-
in var djúpt sokk-
inn í vímufenið og andrúmsloftið í
myndverinu nokkuð vírað. Í óklipptu
útgáfunni má sjá sveitina skella sér í
útgáfu af „Sweet Home Alabama“
eftir Lynyrd Skynyrd og einnig má
sjá þá æfa upp „Plateau“, „About A
Girl“, „Polly“, „Come As You Are“,
„All Apologies“ og „The Man Who
Sold The World“. Þá er einnig tutt-
ugu mínútna heimildamynd með við-
tölum við meðlimi Nirvana og þá sem
stóðu að þættinum.
TÓNLIST
Goldfrapp
Porter Wagoner
Kurt Cobain
Eftir Helgu Þóreyju Jónsdóttur
findhelga@gmail.com
Þegar hlustað er á Forever Changesmeð hljómsveitinni Love í fyrsta sinnkemur margt upp í hugann. Þaðfyrsta hlýtur að vera sá aragrúi tón-
listarstefna sem kemur saman á plötunni.
Margt minnir á kunnar sveitir – Love kom
fram á svipuðum tíma og The Doors og er sagt
að Jim Morrison hafi fengið mikið af söngstíl
sínum að láni hjá vini sínum og forsprakka
Love, Arthur Lee.
Áður en Forever Changes kom út árið 1967
hafði Love gefið út tvær aðrar plötur, Love og
Da Capo, og eru þær ágætis verk og alls ekki
ófrumlegar. Á þeim er að finna meiri „garage“-
áhrif en á Forever Changes og eru þær því að
mörgu leyti hrárri. Til stóð að Neil Young
stjórnaði upptökum á Forever Changes en
hann varð að hverfa frá vegna anna. Hún hefði
vafalaust fengið á sig annan blæ en hún hefur
nú. Arthur Lee var vel tengdur í tónlist-
arbransanum í LA á sjöunda áratugnum. Árið
1964 spilaði hann í hljómsveit með þá óþekkt-
um Jimi Hendrix og þótti áhugaverður karakt-
er – í raun er mesta furða að hann skuli aldrei
hafa orðið þekktari en hann varð vegna þess
hve mikil áhrif hann hefur haft á tónlist-
arbransann.
Forever Changes er langt frá því að vera
einhæf, á henni er að finna skemmtilega blöndu
ólíkra stefna. Sýrutónlist sjöunda áratugarins
er í forgrunni, bassalínurnar voru bæði sóttar í
djass og sálartónlist auk þess að vera tilrauna-
kenndar og á köflum tilviljanakenndar. Mörg
laganna eru leikin á kassagítar að aðalhljóðfæri
en ekki á sömu vegu og aðrir tónlistarmenn
gerðu á þessum tíma. Love nýtti mexíkósk
áhrif í Suður-Kaliforníu við beitingu kassagít-
arsins auk þess sem nokkuð ber á blást-
urshljóðfærum – og þá einkum og sér í lagi
trompet og básúnu. Talsvert er um strengjaút-
setningar sem breyta stemningu tónlistarinnar
mikið. Með tilkomu strengjanna verður plata
sem annars hefði hljómað kaldranalega að mel-
ódísku og spennandi verki sem verður ekki
auðveldlega greint.
Það er þó söngur Lees og gítarleikur Jo-
hnnys Echols sem gefa tóninn. Einmanalegur,
hávær og hrár gítarleikurinn smýgur inn í ann-
ars ljúfan grunn tónlistarinnar á Forever Chan-
ges. Rödd Arthurs Lee er full af sál og aldrei
aðgangshörð, en það eru textarnir hans hins
vegar. Þeir fjalla um lífið í Los Angeles árið
1967 – gleði þess og sorgir, eiturlyfin sem voru
tekin, blankheitin, tilvistarkreppuna og sollinn
eins og hann kom fyrir þá. Mörgum árum síðar
sagði Lee að þegar hann samdi textana fyrir
plötuna þá hefði hann haldið að hann væri að
deyja og að ljóðin væru í raun kveðjubréf.
Það er ekki að ástæðulausu að Forever
Changes er hátt skrifuð hjá tónlistaráhugafólki
sem hefur á annað borð áhuga á sjöunda ára-
tugnum. Hljómur plötunnar hefur, eins og áður
sagði, smitast inn í margar af frægustu hljóm-
sveitum seinni ára og nefndi Syd Barrett hana
sem einn helsta áhrifavald sinn.
Það er engin auðveld leið til þess að lýsa
þeim hughrifum sem plata getur valdið án þess
að spila hana um leið – Forever Changes er
jafnvel enn erfiðara viðfangsefni vegna þess
hve margar stefnur hún fangar án þess þó að
svíkja psychadelíuna sem hún kemur úr.
Love spilaði lítið á tónleikum á meðan frægð-
arsól hennar skein sem skærast og leystist
hljómsveitin upp skömmu eftir útgáfu Forever
Changes. Arthur Lee setti sveitina saman aftur
á áttunda áratugnum með nýjum meðlimum og
átti það til að fara þá í tónleikaferðalög. Kunn-
ugir segja þó að Love hafi aldrei aftur hljómað
eins og hún gerði undir lok sjöunda áratug-
arins.
Eilífðin breytist
POPPKLASSÍK
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
S
vartþungarokkarar liggja ekki ein-
asta yfir tónlistinni – ímyndin hefur
alltaf verið gríðarlega stór þáttur og
er órofa partur af listinni. Jafnvel
þegar menn neita að taka þátt í því
að mála sig með líkfarða, klæðast
stálklossum eða hringabrynjum eru lesin í það
tákn. Þá felst ímyndin í því að vera ekki með
ímynd!
Þetta er hins vegar öllu erfiðara með Wolves in
the Throne Room. Þar er erfitt að sjá hvar raun-
veruleikinn endar og skáldskapurinn byrjar. Á
þeim fáu myndum sem fjölmiðlar hafa birt af
sveitinni má greina óskýrar myndir af mönnum í
kuflum við varðeld. Ein myndin er af slíkum
manni þar sem hann situr í grasi gróinni brekku
og leikur á gítar. Á annarri er sams konar maður
að brölta um myrkan strákofa. Á þeirri þriðju sit-
ur maður við ljósker og virðist vera að snæða mat
úr skál. Í sumum tilvikum er um að ræða fallegar,
dramatískar landslagsmyndir.
Og svona er þetta hjá hljómsveitinni. Meðlim-
irnir búa í kommúnu utan við borgina Olympia í
Washington-ríki Bandaríkjanna og rækta þar sín-
ar kartöflur auk þess sem þeir semja tónlist – og
skrýðast kuflum.
Út fyrir markhópinn
Wolves in the Throne Room var stofnuð árið 2004
af Rick Dahlin og bræðrunum Nathan og Aaron
Weaver. Bræðurnir sjá um trommur og gítar en
Rick syngur auk þess að leika á gítar. Enginn er
bassaleikurinn. Svartþungarokk er oft tengt við
öfgahægrimennsku, nasisma og þvíumlíkt og til
eru hljómsveitir sem falla fagnandi í þann flokk
(það er kallað National Socialist Black Metal eða
NSBM). Pólitískt séð færu Wolves … þá algerlega
yfir í hinn endann. Meðlimir hafna firringunni sem
nútímalíf getur borið með sér og eru miklir nátt-
úrusinnar. Þeir búa saman úti í sveit og rækta þar
sinn eigin mat og eru með skepnuhald. Þeir stefna
að 100% sjálfsþurftarbúskap og eru því einslags
anarkistar. Það er kannski óþarfi að taka það fram
að hljóðritun tónlistarinnar er eins „lífræn“ og
hægt er, engin fagtól (pro-tool) eru brúkuð og allt
er spilað svo gott sem beint inn á band.
Fyrsta útgáfa sveitarinnar, samnefnd sýni- eða
prufuplata (demó), er frá árinu 2004 og svo kom
önnur slík ári síðar. Fyrsta opinbera platan kom
svo út í fyrra, Diadem of 12 Stars, og var henni
tekið með kostum og kynjum. Hún fór langt út
fyrir viðtekinn markhóp og miðlar eins og Pitch-
fork og Allmusic hömpuðu plötunni gríðarlega.
Platan vakti það mikla athygli að hin mikilhæfa út-
gáfa Southern Lord stökk á sveitina og það er hún
sem gefur út nýju plötuna. Annar aðalmaðurinn
hjá Southern Lord er Stephen O’Malley (Sunn
O))), Khanate, Ginnungagap, Lotus Eaters og
fleira og fleira) og Southern Lord hefur gefið út
verk tímamótasveita eins og Sunn O))), Saint Vi-
tus, Earth og Boris.
Vetur konungur
En hvernig hljómar svo nálgun Wolves in the
Throne Room við svartþungarokksformið, sem
hefur lengi vel, einhverra hluta vegna, verið lang-
gróskumesti geiri þungarokksins? Hvað er það
sem gerir sveitina einstaka? Two Hunters hefst á
sex mínútna inngangsstefi, hægstreymu og
dramatísku, og minnir það helst á tónlistina úr
Twin Peaks-þáttunum. Hið tólf mínútna „Vast-
ness and Sorrow“ er svo keyrt áfram af hefð-
bundnum sprengitrommuleik („blast beats“), ís-
nálagítar og þeim nornaöskrum sem einkenna
svartþungarokkið. En. Það er eitthvað undir
þessu öllu sem gerir þetta … eiginlega hlýtt. Og
aðgengilegt. Það er mikil fegurð í öllum drung-
anum og nokkurs konar lokkandi angurværð. Best
er að útskýra þetta aðdráttarafl svona: Þetta er
líkt og Sigur Rós hefði ákveðið að gera svartþung-
arokk. Söngkonan Jessica Kinney, sem hefur með-
al annars unnið með hinum hálfíslenska Eyvind
Kang, syngur svo í tveimur síðustu lögunum (plat-
an er bara fjögurra laga og síðasta lagið er átján
mínútur).
Mestallt svartþungarokkið kemur enn frá
Skandinavíu en ýmislegt forvitnilegt er auðheyr-
anlega að gerjast á vesturströnd Bandaríkjanna í
þessum fræðum, og t.a.m. er sterk sena í gangi í
San Francisco, af öllum stöðum. Hinn eilífi vetur
sem norsku svartþungarokkurunum er svo tamt
að tala um er greinilega farinn að breiða allnokkuð
úr sér.
Vomað yfir varðeldi
Hinn dularfulla sveit Wolves in the Throne Room
hefur endurskrifað reglubók svartþungarokks-
ins með sérdeilis frábærum skífum sínum. Nýj-
asta uppfærslan á reglunum gekk í gegn í upp-
hafi hausts er platan Two Hunters kom út.
Wolves in the Throne Room „Á þeim fáu myndum sem fjölmiðlar hafa birt af sveitinni má greina
óskýrar myndir af mönnum í kuflum við varðeld,“ segir greinarhöfundur.