Lesbók Morgunblaðsins - 03.11.2007, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2007 15
Sjálfsagt er nafn Sigurðar Gúst-
afssonar þekktara víða erlendis en
hérlendis og þá einkum í Svíþjóð.
Þrátt fyrir að ekki sé lengra en um
tíu ár síðan fyrsta húsgagn Sigurðar
kom á markaðinn hefur hann unnið
til tvennra virtra verðlauna fyrir
húsgagnahönnun, Bruno Mathsson
verðlaunanna sænsku (2001) og Sö-
derbergs-verðlaunanna (2003). Flest
húsgögn Sigurðar hafa verið fram-
leidd af sænska fyrirtækinu Källemo
og kynnt víða erlendis. Það er því
orðið tímabært að yfirlitssýning á
húsgögnum hans sé haldin hér og við
hæfi að það sé verkefni Hönn-
unarsafns Íslands, en sem stendur
er sýningu á verkum Sigurðar í sýn-
ingarsal safnsins á Garðatorgi í
Garðabæ.
Húsgögn Sigurðar eru ekki hefð-
bundin enda fjarri hans markmiði að
hanna dæmigerðan söluvarning.
Hann leitar fanga í tímabil innan
lista- og hönnunarsögunnar þar sem
fram fór leit að svörum um gildi sam-
spils forms lita og flata í manngerðu
umhverfi sem birtist oft í fram-
úrstefnulegri hönnun. Sigurður seg-
ir í pistli í sýningarskrá að hann líti á
sig sem leitandi efasemdarmann sem
reyni á engan hátt að skapa persónu-
legan stíl eða ímynd. Samt sem áður
skera húsgögn Sigurðar sig úr og
mega teljast vera út fyrir það hefð-
bundna, enda segist hann ekki nenna
að vera í jábræðralagi hinna sann-
trúuðu hönnuða sem hæla hver öðr-
um en nauðsynlegt sé þó að byggja
hönnunina á einhverri beinagrind.
Sú beinagrind sem hann byggir á
eru tilbrigði við kunnugleg hugtök
eða kafla í lista- og hönnunarsögunni
og út frá því hannar hann það sem
hann nefnir seríur húsgagna; Const-
ruction, Deconstruction, Cons-
umption og Conseption seríuna. Með
Construction (bygging) seríunni er
Sigurður að vitna til tímabils konst-
rúktífismans á öðrum og þriðja ára-
tug síðustu aldar, í formfræði mód-
ernismans, Bauhaus og De Stijl. Í
Construction seríunni eru tengslin
augljós hvað formuppbyggingu ræð-
ir, samspil láréttra og lóðréttra
plana en öfugt við stranga frumlita-
notkun í fyrirmyndunum er græni
liturinn Sigurði hugleikinn en guli til
hlés. Þannig er ekki skírskotað beint
til hugmyndafræði tímabilsins held-
ur fyrst og fremst til formuppbygg-
ingar. Deconstruction (afbygging)
serían er hinsvegar einskonar af-
bygging á Construction hugmynd-
inni þar sem línur ganga á skakk og
skjön og dansinn gjarnan hafður
sem útgangspunktur. Slíkt er nokk-
uð augljóst í stólnum Tangó sem má
telja eitt þekktasta verk Sigurðar og
það fyrsta sem fer í framleiðslu hjá
Källemo. Stóllinn sem er etv. besta
verkið í þessari seríu var fram-
leiddur í fáum eintökum og er upp-
seldur. Consumption (neysla) og
Conseption (hugmynd, hugarfóstur)
seríurnar eru huglægari og er reynt
að tákngera neyslumenninguna í
Consumption seríunni eins og t.d.
með Take Away lampanum og er sú
hönnun í takt við nýjar endur-
vinnsluhugmyndir í samtímahönnun
þar sem neyslumenningin er gagn-
rýnd á húmorískan hátt. Conseption
serían er sú persónulegasta og vísar
í ýmsar minningar úr uppvexti og
umhverfi hönnuðarins. Engin sam-
ræmd einkenni eru lýsandi fyrir þá
seríu og augljóslega leyfir Sigurður
sér að spinna af algjöru frelsi með
margvísleg minningarbrot sem gerir
það að verkum að sundurgerð hlut-
anna er mikil og er spurning hvort
hönnuðurinn hefði mátt vera gagn-
rýnni á myndlíkingar úr fortíð og
umhverfi og hvernig og hvar þær
væru nýttar.
Sýningin er fjórskipt út frá seríun-
um og þær kynntar hver í sínu horni
salarins. Fyrir þá sem eitthvað
þekkja til hönnunar Sigurðar kemur
sýningin sjálf lítið á óvart. Sýningin
bætir þannig lítið við það sem fjallað
hefur verið annars staðar um Sigurð
og gefur lítið af nánari upplýsingum
um verkin né frekari dýpt fyrir utan
ágætan texta í sýningarskrá og um-
fjöllun um flokkun sýningargripa í
seríur. Fyrir ókunnuga eru verk Sig-
urðar án efa mjög forvitnileg en sýn-
ingin gefur ekki fullnægjandi svör til
að svala slíkri forvitni. Merkingar
hluta eru illa læsilegar og ekki í
góðri tengingu við hlutina sjálfa.
Sýningin verður óþarflega regluleg
og flatneskjuleg og áhugaverðu við-
fangsefninu eins og ýtt út í öll horn
salarins án þess að skapa spennu eða
samræður á milli ólíkra og skýrra
„konsepta“ sem seríurnar eru. Hér
eru hvorki nýttir misháir pallar né
endurómun lita úr húsgögnum í bak-
grunninn eins og sést í sýning-
arbæklingi að Sigurður hefur notað í
sýningu á seríunum annars staðar.
Tau- bakgrunnur frá fyrri sýningu
við falleg líkön af húsgögnunum er
ekki heppilegur fyrir heildina og
hefði mátt fjarlægja af veggjunum.
Þrátt fyrir allt má þakka framtakið í
hvert sinn sem íslenskur hönnuður
er kynntur til leiks og á þann hátt er
sýningin áhugaverð og mikilvægur
þáttur í því starfi.
Fyrir utan jábræðralag
Ljósmynd/Curt Ekblom
Tangó Þetta má telja eitt þekktasta verk Sigurðar og það fyrsta sem fer í framleiðslu hjá Källemo. Stóllinn sem er
etv. besta verkið í þessarri seríu var framleiddur í fáum eintökum og er uppseldur.
Elísabet V. Ingvarsdóttir
HÖNNUN
Hönnunarsafn Íslands/
Sýningarsalur á Garðatorgi í
Garðabæ
13. któber – 11. nóvember
Opið 14.00 -18.00 alla daga nema mánu-
daga. Sýningarstjórar: Aðalsteinn Ing-
ólfsson og Sigurður Gústafsson
Umgjörð sýningar: Sigurður Gústafsson
Uppbygging – Afbygging. Veröld
Sigurðar Gústafssonar arkitekts
og húsgagnahönnuðar
Pétur Már Undanfarið hafa lög Oddgeirs í Eyjum gjarnan hljómað í hátölurunum hans.
Hlustarinn
Yfirleitt læt ég tölvuna um að velja af handa-hófi úr lagasafninu og verður stundum úr
því sérkennilegur bræðingur. Undanfarið hafa
hins vegar lög Oddgeirs í Eyjum gjarnan
hljómað í hátölurunum. Hann samdi ótrúlega
margar perlur við frábæra texta Ása í Bæ,
Árna úr Eyjum og fleiri snillinga. Undurfagra
ævintýr, Heima, Vor við sæinn, Við gengum tvö
og önnur lög hafa hljómað á meðan ég hef verið
að búa Ösku, nýja glæpasögu Yrsu Sigurð-
ardóttur, til prentunar. Sagan gerist einmitt að
hluta til í Vestmannaeyjum en líkamsleifar
finnast við uppgröft húss sem fór undir ösku í
gosinu 1973. Eyjarómantíkin er allsráðandi í
lögum Oddgeirs Kristjánssonar; þar „sigldu
himinfley“, þar veita „glitrandi vín og víf stund-
arfrið“ og „annað segja stjörnur tvær“. Þetta
stingur mjög í stúf við þá óhugnanlegu atburði
sem Yrsa lýsir í glæpasögu sinni. Þó hefur
þetta blandast skemmtilega saman undanfarna
daga.
Pétur Már Ólafsson bókaútgefandi.
Lesarinn
Nýlega las ég bókina Við fót-skör meistarans eftir Þor-
vald Þorsteinsson. Þetta er bók
sem lætur ekki mikið yfir sér og
ég hafði engar sérstakar vænt-
ingar til hennar þegar ég hóf
lesturinn. Á bókarkápu segir að
sagan sé um „allt þetta einstaka
fólk sem aldrei er í fréttum, birt-
ist aldrei í Séð og heyrt en ætti
kannski með réttu að vera í
brennidepli umræðunnar alla
daga“. Svo fór ég að lesa – og
bókin kom mér á óvart. Þarna er
fjallað um innantómt líf nokk-
urra einstaklinga sem alla skort-
ir tilgang í tilveru sína. Þeir
ganga æði langt í því að gæða líf
sitt merkingu. Sérstaklega á það
við um aðalpersónuna Þráin, eða
Þrával eins og hann kallar sig.
Hann er handrukkari sem elur
með sér draum um að verða
myndlistarmaður. Með allskyns
túlkunum og táknsæi finnur
hann dulda meiningu í nánast
öllu sem fyrir augu ber, og tekur
tilviljanakennd atvik sem vís-
bendingu um æðri tilgang. Hann
leigir íbúð af manni sem lifir í
eigin hugarheimi og þráir til-
breytingu og spennu í líf sitt.
Með þeim takast kynni. Fyrr en
varir hefur annar spunnið lyga-
vef sem báðir festast í. Svo má
maður ekki segja meira. Þor-
valdur hefur skemmtilegan stíl.
Hann nær góðri persónusköpun
með samtalstækninni sem beitt
er í bókinni. Hún er oft háðsk og
hnyttin. Að vísu vantar einhvern
herslumun til þess að sögulokin
séu nægilega afhjúpandi. En á
heildina litið er þetta góð bók og
skemmtileg aflestrar.
Ólína Þorvarðardóttir
rithöfundur.Ólína Segir að bók Þorvaldar Þorsteinssonar Við fótskör
meistarans hafi komið á óvart.