Lesbók Morgunblaðsins - 10.11.2007, Blaðsíða 13

Það er rétt hjá Hannesi að sann-
leikurinn ræðst ekki af einföldum
meirihluta í kosningum. Það er líka
hægt að taka undir með honum að
jafnvel verstu menn geta haft rétt
fyrir sér og við þetta má bæta að
menn geta meira að segja haft rétt
fyrir sér á röngum forsendum. Argu-
mentum ad hominem er kunn rök-
villa, en þar er skírskotað til fordóma
eða hagsmuna viðmælandans fremur
en dómgreindar hans. En kenningin
um hnattræna hlýnun vegna síaukins
útblásturs gróðurhúsalofttegunda er
þrautprófuð vísindaleg tilgáta sem
enn hefur ekki verið afsönnuð og það
eru mjög miklar líkur (yfir 90% að
mati IPCC) á því að hún reynist
sönn.27 Skrif mín í Lesbókina hafa
ekki snúist um að sýna fram á sann-
leiksgildi kenningarinnar (sem verð-
ur sönnuð eða afsönnuð eftir kúnst-
arinnar reglum með tíð og tíma). Ég
segi það beinum orðum í grein minni
„Hannes gegn heiminum“ þegar ég
viðurkenni að „auðvitað kysi ég frem-
ur að þeir vísindamenn sem halda því
fram að jörðin sé orðin hættulega heit
reyndust hafa á röngu að standa“.
Það er því rangt hjá Hannesi að ég
hafi beitt ad hominem rökum til þess
að sýna fram á réttmæti gróð-
urhúsakenningarinnar. Áhugi minn
beinist miklu fremur að því að benda
á að Hannes og skoðanabræður hans
í hópi afneitunarsinna hafa líkast til
rangt fyrir sér, en ef þeir hefðu rétt
fyrir sér væri það alltaf á röngum for-
sendum. Ég get þó ekki stillt mig um
að vitna í setningu af vefsíðunni sem
Hannes vísar til þegar hann segir
mig beita ad hominem rökum, því að
þar er sleginn eftirfarandi varnagli:
„Ef einhver hefur hag af því að ljúga
væri kjánalegt að samþykkja fullyrð-
ingar hans um málefnið án spurn-
inga.“28
Hannes Hólmsteinn gerir sitt
besta til að fela forsendurnar að baki
afstöðu sinni til vísindalegu spurning-
arinnar um hnattræna hlýnun því að
hann veit að það er ekki gaman að
hafa rétt fyrir sér á röngum for-
sendum. Hann veit líka að hann verð-
ur að láta sem svo að skoðun hans
stýrist af gagnrýnni afstöðu til vís-
indanna. En hikið sem Hannes sýnir
er ekki vísindalegt. Það er fremur
pólitískt, hagsmunalegt, hug-
myndafræðilegt hik. Efahyggja
Hannesar er ekki byggð á virðingu
fyrir grundvallarforsendum vísinda-
legrar aðferðar. Hún er mótuð af
trúarlegri vissu. Hún er efahyggja
rétttrúnaðarmanns og af þeim sökum
ónothæf sem aðferð í vísindum.
Hvað eru vatnsmelónufræði?
Ég hef verið spurður að því hvort rétt
sé af mér að blanda pólitík saman við
vísindalegt vandamál af þeirri stærð-
argráðu sem loftslagshlýnunin hlýtur
að vera. Í spurningunni felst kostu-
legur misskilningur. Greinar mínar
um efnið snúast um að draga fram þá
pólitísku átakaþætti sem stýrt hafa
umræðunni fram að þessu, í þeirri
von að með því að nefna þá og taka til
greiningar verði í framtíðinni hægt
að ýta þeim með öllu út af borðinu.
Ágreiningur í stjórnmálum má ekki
hafa áhrif á vísindalegar niðurstöður
og ímynd loftslagsvísinda út á við.
Hannes er þessu ósammála þótt
hann geri sitt besta til að breiða yfir
það. Hann trúir því, rétt eins og skoð-
anasystkini hans lengst til hægri á
armi stjórnmálanna, að umhverf-
isverndarumræða samtímans eigi
rætur sínar í sósíalisma fortíðarinnar
og því beri að berjast gegn henni af
öllum mætti. Þessi hugmynd hans
skín alls staðar í gegn ef grannt er
skoðað.29 Og ef farið er nógu langt
aftur má finna hana ódulbúna í skrif-
um Hannesar. Í kjallaragrein í DV
frá árinu 1993, „Sósíalisminn er dauð-
ur, en …“ segir hann: „Þótt sósíal-
isminn sé dauður, lifir sósíalisminn.
Sæti hans er aldrei autt. Ástæðan er
sú, að hann á sér volduga uppsprettu
og skírskotun í mannlegum tilfinn-
ingum, draumum og þrám. Margir
geta ekki hugsað sér þá óskipulögðu
og skrykkjóttu þróun í átt til betra
lífs, sem kapítalisminn býður upp á.
Þeir vilja annaðhvort stöðva þessa
þróun eða stjórna henni. […] Eftir
dauða sósíalismans hefur hann komið
fram aftur í tveimur voldugum hreyf-
ingum. Önnur er kvenfrelsishreyf-
ingin. […] Hin sósíalistahreyfing
okkar daga er umhverfisvernd-
arhreyfingin: (Hún er eins og vatns-
melóna. Græn að utan, rauð að inn-
an!)“.30 Ef þessi afstaða var ráðandi
meðal hægrimanna fyrir einum og
hálfum áratug hefur hún til allrar
hamingju smám saman vikið fyrir
skynsamlegri sjónarmiðum á und-
anförnum árum, því að eins og ég hef
ítrekað bent á eru ýmsir stjórn-
málaleiðtogar á hægri arminum orðn-
ir ákafir umhverfisverndarsinnar og
eiga eftir að verða leiðandi í þeim að-
gerðum sem framundan eru.31 Sumir
þráast þó enn við og Hannes er einn
þeirra.
Í viðtali sem Freyr Eyjólfsson tók
við Hannes Hólmstein í Síðdeg-
isútvarpinu mánudaginn 22. október
spurði hann nánar út í þá fullyrðingu
mína að vandi loftslagsumræðunnar
lægi ekki síst í því að hreinræktaðar
vísindaspurningar hefðu nú um langt
skeið blandast inn í pólitíska um-
ræðuhefð með öllum hennar þrætu-
bókarstíl og hártogunum, og bætti
við: „Menn hafa skipst dálítið í póli-
tískar fylkingar. Af hverju eru það
helst hægri menn og frjáls-
hyggjumenn sem leggjast gegn þess-
ari …?“ Hannes leyfði honum ekki að
klára spurninguna, heldur svaraði
strax og var mikið niðri fyrir:
„Heyrðu, það blasir bara við. Það
blasir við svarið. Og svarið er auðvit-
að það að margir hægri menn, þeir
tortryggja ríkisvaldið, er það ekki
rétt? Og það virðist eins og rík-
isvaldið, að það eigi að leiða okkur út
úr því sem þetta fólk trúir að séu
ógöngur, en ég hef ennþá ekki komið
auga á að sé nein vá.“32
Í viðtalinu við Frey staðfestir
Hannes þær fullyrðingar mínar að
hægrimenn óttist aukin afskipti rík-
isvaldsins ef brugðist verði við lofts-
lagsvandanum. Þess vegna leita þeir
logandi ljósi að öllum þeim fréttum,
skýrslum og vísindagreinum sem
draga ráðandi niðurstöður um hnatt-
ræna hlýnun í efa. Hannes opinberar
í svari sínu að efahyggja hans hefur
lítið með yfirlýstan sannleiksþorsta
að gera. Hann virðist ekki heldur
skilja að vangaveltur hans um aukið
ríkisvald koma þessu raunvísindalega
vandamáli ekkert við.
Umhverfisverndarumræðuna
verður að losa undan áhrifum vatns-
melónufræðinganna.
Það skiptir ekki máli hver talar
„Ef einhver hefur hag af því að ljúga
væri kjánalegt að samþykkja fullyrð-
ingar hans um málefnið án spurn-
inga“ segir, eins og fyrr var nefnt, í
skilgreiningunni sem Hannes vísar til
þegar hann telur mig hafa rangt við í
rökfærslum mínum. Það er rétt að
hagsmunarök segja ekkert um sann-
leiksgildi ákveðinnar fullyrðingar því
að hagsmunir og sannleikur fara oft
saman. Að sama skapi geta menn
haft rétt fyrir sér á röngum for-
sendum.
Það er almenn sátt um það í vís-
indasamfélaginu að loftslagsbreyt-
ingar eigi sér nú stað og geti orðið
stórhættulegar lífi á jörðinni. Í þess-
ari fullyrðingu býr ekki sú krafa að
menn greiði atkvæði um sannleikann,
heldur skilningur á hinni vísindalegu
aðferð sem nú hefur verið notuð í
þúsundum tilvika til þess að reyna að
færa sönnur á tilgátuna um hlýnun
jarðar af mannavöldum. Enn hefur
ekki tekist að afsanna hana. Hina al-
mennu sátt er þó ekki að finna úti í
samfélaginu einhverra hluta vegna.
Þeir sem hafa helgað sig viðfangsefn-
inu og hafa bestar forsendur til þess
að skilja vandann eru nokkurn veginn
á einu máli, á meðan almenningur er
ennþá fullur efa. Hvers vegna? Það
er sú spurning sem ég hef mestan
áhuga á, því að hún beinist að því að
athuga hvað verður um upplýsingar á
leiðinni frá vísindasamfélaginu til al-
mennings.
Hvernig getur almenningur vegið
og metið þær upplýsingar um lofts-
lagsmál sem berast honum á degi
hverjum í fjölmiðlum? Viðfangsefnið
er svo flókið að fæstir geta skilið það
án hjálpar, heldur verða að styðjast
við ýmis konar milliliði sem skýra
umræðuna og leggja mat á hana. Og
samkvæmt fjölmiðlunum er enn rifist
heiftarlega um málefnið. Hér er hollt
að hafa í huga að í hinu póstmódern-
íska fjölmiðlaástandi samtímans þar
sem ímynd veruleikans ryður stund-
um veruleikanum úr sæti sínu, er
hægt að kaupa sér ákveðna gerð
sannleika. Sá sannleikur er vitaskuld
ekki Sannleikur vísindanna með
stóru essi, heldur nothæfur bráða-
birgðasannleikur sem hægt er að
beita þegar mikið liggur við, t.d. þeg-
ar þarf að breyta mörg þúsund millj-
ónum olíutunna í peninga. Með þessu
er ég ekki að segja að hinn keypti
bráðabirgðasannleikur geti ekki í
sumum tilvikum verið vísindalegur
Sannleikur með stóru essi, en sú að-
ferð sem beitt er til að ná honum
fram getur aldrei komið í stað vís-
indalegrar aðferðar. Hvernig er svo
slíkum bráðabirgðasannleik komið
inn í umræðuna?
Á 8 síðna minnisblaði frá API (Am-
erican Petroleum Institute) frá apríl
1998 leita þessi hagsmunasamtök
bandaríska olíuiðnaðarins leiða til að
grafa undan viðurkenndum loftslags-
vísindum með póstmódernískum
bráðabirgðasannleik. Höfundur að-
gerðaáætlunarinnar segir „Sigurinn
unninn“:
– Þegar hinn almenni borgari „skilur“ (ber
kennsl á) óvissu í loftslagsvísindum; þegar
óvissukennslin verða hluti af „viðtekinni
þekkingu“.
– Þegar fjölmiðlar „skilja“ (bera kennsl á)
óvissu í loftslagsvísindum.
– Þegar þeirri sýn sem dregur í efa „viðtekna
þekkingu“ er gert jafnhátt undir höfði í fjöl-
miðlum og loftslagsvísindum.
– Þegar leiðtogar í iðnaði skilja þá óvissu
sem felst í loftslagsvísindum, en það gerir þá
að sterkari boðberum en þá sem móta lofts-
lagsumræðuna.
– Þegar þeir sem styðja Kyoto-samkomulagið
í ljósi núverandi loftslagsrannsókna virðast
vera úr tengslum við raunveruleikann.33
Olíuiðnaðurinn er þegar búinn að
skella meira en einum milljarði í
þetta áróðursverkefni, en meðal
styrkþega eru ýmsir af þeim vís-
indamönnum sem Hannes vísar í máli
sínu til stuðnings og félagar úr hópi
frjálshyggjumanna. Það er ekki hægt
að segja að þessum peningum hafi
verið illa varið fyrir olíuiðnaðinn.
Það er til marks um tengsl API við
ríkisstjórn George W. Bush að þegar
hann réð sér starfsmannastjóra í
„umhverfisgæðaráð“ („Council on
Environmental Quality“) Hvíta húss-
ins lét hann sækja Philip A. Cooney í
ofangreind hagsmunasamtök olíu-
iðnaðarins. Cooney neyddist svo til að
segja af sér sumarið 2005 þegar hann
var staðinn að því að falsa vísinda-
legar skýrslur með því að milda orða-
lag þeirra og með því að skjóta inn
vafa þar sem hann var ekki að finna.
Þá var hann á svipstundu ráðinn til
ExxonMobil.34 Og falsararnir hafa
enn nóg að gera. Í frétt sem birtist í
New York Times, 25. október síðast-
liðinn, kemur fram að starfsmenn
Hvíta hússins eru enn að breyta
skýrslum um loftslagsmál með því að
fella út setningar um hættuna á hlýn-
un jarðar.35
Rúmsins vegna læt ég hér staðar
numið en skora á Hannes að krefjast
þess að ég standi fyrir máli mínu. Ég
gæti fyllt heila opnu í Lesbókinni með
skjalfestum dæmum um það hvernig
misvitrir harðlínumenn á hægri armi
bandarískra stjórnmála hafa reynt að
hafa áhrif á niðurstöður vísinda-
manna, ritskoða verk þeirra og falsa.
Þeir lesendur sem geta ekki beðið
ættu að byrja á því að skoða heima-
síðu bandarísku samtakanna „Union
of Concerned Scientists“, en þar er
m.a. að finna upplýsingasíðuna „The
A to Z Guide to Political Interference
in Science“ þar sem tekin eru ótal
dæmi um hvernig vísindamenn sem
vinna fyrir bandarísk stjórnvöld hafa
þurft að horfa upp á það að snúið sé
út úr rannsóknarniðurstöðum þeirra,
þær falsaðar eða þeim stungið undir
stól.36
Allt er þetta gert í nafni þess
bráðabirgðasannleiks sem Hannes
Hólmsteinn Gissurarson hefur haldið
á lofti á síðum Lesbókarinnar und-
anfarnar vikur.
Endalok kapítalismans
Það er til marks um óbeit Hannesar á
umhverfisverndarhreyfingunni að
meira að segja kapítalisminn býður
skipbrot frammi fyrir henni. Í grein
sinni „Sósíalisminn er dauður, en …“
segir hann menn ekki geta „hugsað
sér þá óskipulögðu og skrykkjóttu
þróun í átt til betra lífs, sem kapítal-
isminn býður upp á“. Nú stöndum við
frammi fyrir skyndilegri og óvæntri
beygju á brautinni sem við þjótum
eftir á leið til framtíðar, ef hægt er að
kalla eitthvað sem við höfum séð fyrir
í tuttugu ár óvænt. Hér er á ferðinni
„ófyrirséð“ ástand en í stað þess að
líta á kapítalismann sem hentugan
kost í kapphlaupi okkar að nýjum og
umhverfisvænni orkugjöfum er
Hannes litaður af vatnsmelónufræð-
unum sem hann hefur treyst á svo
lengi. Hann sér rautt í hvert sinn sem
hann sér grænt og hann veit að
græna orkubyltingin er rauður áætl-
unarbúskapur. Ekki er hægt að segja
að Hannes láti hér stjórnast af djúp-
stæðum skilningi á getu markaðarins
til að bregðast við breyttum kring-
umstæðum. Krafa Hannesar virðist
vera sú að vinstrimönnum (helst
kommúnistum) verði einum látið eftir
að hrinda umhverfisáætlunum fram-
tíðarinnar af stað. Þar eiga hægri
menn hvergi að koma nálægt. Ég er
þessu ósammála.
Við stöndum frammi fyrir tveimur
kostum. Annaðhvort hrista hægri-
menn um heim allan af sér slyðruorð-
ið og taka þátt í því með öðrum
stjórnmálamönnum að finna lausnir á
loftslagsvandanum, eða þá að við
leggjumst öll á bæn og gerum ekkert,
hughraust í þeirri trú að Exxon-
málpípurnar og vatnsmelónufræðing-
arnir hafi rétt fyrir sér.
 1 Sjá Guðni Elísson: „Nú er úti veður vont:
Gróðurhúsaáhrif og íslensk umræðuhefð“, Ritið
1/2007, ritstjórar Gauti Kristmannsson og Ólaf-
ur Rastrick. Hugvísindastofnun Háskóla Íslands,
bls. 4-43.
2 Sama, bls. 21.
3 Guðni Elísson: „Pólitískur rangtrúnaður og
Björn Lomborg“, Lesbók Morgunblaðsins, 29.
september, 2007, bls. 2.
4 Sjá Hannes Hólmsteinn Gissurarson: „Er
heimurinn enn að farast?“ og „Guðni gegn gagn-
rýninni hugsun“ í Lesbók Morgunblaðsins, 6. og
27. október, 2007, bls. 16. Hannes mætti í Silfur
Egils sunnudaginn 14. október og í Síðdeg-
isútvarpið á Rás 2, mánudaginn 22. október. Sjá
einnig bloggfærslur Hannesar á: http://
hannesgi.blog.is/blog/hannesgi/.
5 Sjá grein Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar:
„Vísindi eða iðnaður?“, Fréttablaðið, 24. nóv-
ember 2006, bls. 34; og pistil Davids Adams:
„Climate change impact disputed“ í The Guardi-
an, 28. janúar 2005, en þar segir frá þingi sem
efasemdarmenn um gróðurhúsahlýnun héldu í
Bretlandi. Þar voru saman komnir helstu for-
kólfar hugmyndarinnar, menn eins og David Bel-
lamy, Richard Lindzen, Fred Singer og Nils-Axel
Morner. Ýmsum á ráðstefnunni þótti illt til þess
að hugsa að nú reyndu þeir á eigin skinni hlut-
skipti Galileos Galilei. Sjá: http://www.guardi-
an.co.uk/science/2005/jan/28/environ-
ment.environment [sótt 1. nóv. 2007].
6 Vef-Þjóðviljinn, 25. september 2007. Sjá:
http://www.umhverfi.is/de-
fault.asp?art=25092007
7 Hannes Hólmsteinn Gissurarson: „Guðni gegn
gagnrýninni hugsun“. Lesbók Morgunblaðsins,
27. október 2007, bls. 16.
8 Global Environment Outlook: GEO4. United
Nations Environment Programme, 2007, bls.
88.
9 Í Fjórðu skýrslu vísindanefndar Sameinuðu
þjóðanna um ástand jarðar er bent á að ýmiss
konar mótvægisaðgerðir síðustu ár hafi dregið úr
eyðingunni svo að hún sé líklega núna um
20.000 ferkílómetrar á ári (sjá bls. 88-89).
10 Sjá t.d. skýrslur og töflur hér: http://
rainforests.mongabay.com/primary_alpha.html
og http://www.rcfa-cfan.org/english/
issues.12-3.html [sótt 2. nóv. 2007].
11 Sjá:http://www.wmconnolley.org.uk/sci/
iceage/og http://www.wmconnolley.org.uk/sci/
iceage/ponte.html. Sjá frekar: http://
gristmill.grist.org/story/2006/11/23/18534/
222 [sótt 2. nóv. 2007].
12 Sjá:http://www.co2science.org/scripts/
CO2ScienceB2C/data/ushcn/stationofthe-
week.jsp [sótt 2. nóv. 2007].
13 Sjá t.d. upplýsingar frá Climatic Research
Unit: http://www.cru.uea.ac.uk/cru/info/
warming/ og The Goddard Institute for Space
Studies: http://data.giss.nasa.gov/gistemp/. Sjá
einnig: http://gristmill.grist.org/story/2006/10/
31/214357/31 [sótt 2. nóv. 2007].
14 Um þetta má m.a. lesa í grein Cecilia Bitz:
„Polar Amplification“ frá 2. janúar 2006 á vef-
síðunni RealClimate. Sjá: http://www.realcli-
mate.org/index.php/archives/2006/01/polar-
amplification/. Góða mynd af hreyfingu haf-
strauma á heimsvísu má finna hér:
http://www.classzone.com/books/earth_science/
terc/content/visualizations/es2401/
es2401page01.cfm?chapter_no=visualization; og
http://www.grida.no/climate/vital/32.htm [sótt
3. nóv. 2007].
15 Sjá t.d. töflu á heimasíðu National Snow and
Ice Data Center um „Global Glacier Mass Bal-
ance (Volume Change)“: http://nsidc.org/sotc/
glacier_balance.html [sótt 3. nóv. 2007].
16 Sjá heimasíðu NOAA Satellite and Inform-
ation Service: „Solar Constant Construction of a
Composite Total Solar Irradiance (TSI) Time
Series from 1978 to present“: http://
www.ncdc.noaa.gov/paleo/globalwarming/
medieval.html [sótt 3. nóv. 2007].
17 Sjá t.d. nýja grein eftir Timothy M. Lenton,
„Tipping points in the Earth system“ sem birt er á
heimasíðunni ResearchPages: http://
researchpages.net/ESMG/people/tim-lenton/
tipping-points/ [sótt 3. nóv. 2007].
18 Sjá: http://www.pmodwrc.ch/pmod.php?to-
pic=tsi/composite/SolarConstant [sótt 2. nóv.
2007].
19 Sjá töflu hér: http://www.mps.mpg.de/
images/projekte/sun-climate/climate.gif [sótt 3.
nóv. 2007].
20 Sjá einnig nýjar rannsóknir hér: Foukal, Pet-
er; o.fl.: „Variations in solar luminosity and their
effect on Earth’s climate“. Nature 443, bls. 161-
166 (14. sept. 2006). [http://www.nature.com/
nature/journal/v443/n7108/abs/nat-
ure05072.html]; og frétt tengda skýrslunni hjá
National Center for Atmospheric Research:
„Changes in Solar Brightness Too Weak to Expla-
in Global Warming“ (13. sept. 2006). Sjá:
http://www.ucar.edu/news/releases/2006/
brightness.shtml. Sjá frekar um þetta: http://
gristmill.grist.org/story/2006/12/28/090/
30666 [sótt 4. nóv. 2006].
21 Sjá heimasíðu Steve McIntyre: http://
www.climateaudit.org/?p=1880#more-1880
[sótt 3. nóv. 2007].
22 Hannes Hólmsteinn Gissuarson: „Guðni gegn
gagnrýnni hugsun“, bls. 16.
23 Árni Finnsson: „Farvel Lomborg“. Herðu-
breið, 2. tbl., 1. árg. Reykjavík 2007.
24 „Þjarmað að Bush í loftslagsmálum“. Morg-
unblaðið 4. apríl 2007, bls. 17.
25 Sjá t.d. fréttina „Frómar hugsjónir eða und-
anbrögð“ þar sem sagt er frá því að George W.
Bush hafi óvænt kynnt nýja umhverfisstefnu, að-
eins fáum dögum fyrir leiðtogafund G8. Morg-
unblaðið 6. júní 2007, bls. 27.
26 Guðni Elísson: „Hannes gegn heiminum“.
Lesbók Morgunblaðsins, 20. október 2007, bls.
16.
27 Sjá t.d. frétt Richards Black, umhverfisfrétta-
manns BBC: „Humans blamed for climate
change“, 2. febrúar 2007. http://www.bbc.co.uk/
[sótt 20. júní 2007].
28 Sjá: http://www.csun. edu/~dgw61315/
fallacies. html# Argumentum % 20ad % 20 hom-
inem [sótt 3. nóv. 2007].
29 Sjá t.d. Hannes Hólmstein Gissurarson: „Ro-
usseau í stað Marx?“ Fréttablaðið, 10. nóvember
2006, bls. 30.
30 Hannes Hólmsteinn Gissurarson: „Sósíalism-
inn er dauður, en …“. DV, 26. febrúar 1993, bls.
15.
31 Sjá t.d. greinar mínar: „Umhverfið og áróð-
urstækin: Stendur Sjálfstæðisflokknum ógn af
umhverfisvernd?“ Lesbók Morgunblaðsins, 15.
júlí 2006, bls. 8-9; og „Með lögum skal landi
sökkva: Hvers vegna er Sjálfstæðisflokkurinn
stóriðjuflokkur?“ Lesbók Morgunblaðsins, 14.
okt. 2006, bls. 8-10.
32 Sjá: http://dagskra.ruv.is/streaming/ras2/
?file=4320711 [sótt 4. nóv. 2007]. Upptökuna er
einnig hægt að nálgast á heimasíðu Hannesar
Hólmsteins: http://hannesgi.blog.is/blog/
hannesgi/.
33 Sjá: http://www.euronet.nl/users/e_wesker/
ew@shell/API-prop.html [sótt 5. nóv. 2007]. Sjá
einnig skýrslu sem Greenpeace lét vinna og gaf út
í október 2002:
http://www.greenpeace.org.uk/media/reports/
exxons-weapons-of-mass-deception [sótt 5. nóv.
2007].
34 Sjá t.d. „Bush aide ’edited climate papers’“, 9.
júní 2005 á vef BBC, http://news.bbc.co.uk/2/
hi/americas/4075986.stm; og Andrew C. Revk-
in: „Bush Aide Softened Greenhouse Gas Links to
Global Warming“, 8. júní 2005, http://
www.nytimes.com/2005/06/08/politics/08cli-
mate.html?ei=5090&en=22149dc70c0731d8&
ex=1275883200&partner=rssuserland&emc=rss
[sótt 17. okt. 2007].
35 Andrew C. Rewkin: „Climate Change Testi-
mony Was Edited by White House“. The New
York Times, 27. okt. 2007. Sjá: http://
www.nytimes.com/2007/10/25/science/
earth/25climate.html [sótt 5. nóv. 2007].
36 Sjá „The A to Z Guide to Political Interference
in Science“: http://www.ucsusa.org/
scientific_integrity/interference/a-to-z-guide-to-
political.html [sótt 5. nóv. 2007].
melónufræði
Höfundur er dósent í almennri
bókmenntafræði við Háskóla Íslands.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 2007 13