Morgunblaðið - 07.07.2007, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 7. JÚLÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
BAKSVIÐ
Eftir Evu Bjarnadóttur og
Silju Björk Huldudóttur
HEIMIR Örn Herbertsson hæstaréttarlög-
maður segir Hæstarétt hafa brotið gegn lögum
um meðferð einkamála í skaðabótamáli Söru
Lindar Eggertsdóttur gegn ríkinu. „Þó svo að
Mannréttindadómstóll Evrópu hafi ekki talið
það vera brot gegn mannréttindasáttmála
Evrópu að Hæstiréttur hafi lagst í sjálfstæða
gagnaöflun þá er það í brýnni andstöðu við lög
einkamálaréttarfars um málsforræðisreglu,“
segir Heimir Örn sem fór með mál Söru Lind-
ar fyrir Mannréttindadómstólnum.
Mannréttindadómstóll Evrópu komst sl.
fimmtudag að þeirri niðurstöðu að í máli Söru
Lindar hefði verið brotið gegn 6. grein mann-
réttindasáttmála Evrópu, sem kveður á um
rétt manna til málsmeðferðar fyrir sjálfstæð-
um og óvilhöllum dómstóli, og dæmdi Söru
Lind bætur og málskostnað. Mannréttinda-
dómstóllinn taldi það ekki vera brot gegn
mannréttindasáttmála Evrópu að Hæstiréttur
leitaði álits til læknaráðs, en samkvæmt lögum
frá árinu 1943 getur Hæstiréttur leitað sjálf-
stætt til ráðsins. Mannréttindadómstóllinn
gagnrýndi hins vegar setu starfandi sérfræð-
inga á Landspítalanum í læknaráði.
Vísar rökum um smæð
samfélagsins á bug
Dómstóllinn féllst þannig ekki á þau rök ís-
lenska ríkisins að erfitt væri vegna smæðar ís-
lensks samfélagsins að finna sérfræðinga sem
ekki væru tengdir Landspítalanum með ein-
hverjum hætti. Taldi dómstóllinn ljóst að sú
staðreynd að þeir fjórir sérfræðingar, sem
sæti áttu í læknaráði og jafnframt störfuðu á
Landspítalanum, skyldu ekki víkja sæti úr
nefndinni við meðferð málsins hefði þýtt að
stúlkan hefði með réttu getað óttast að lækna-
ráð hefði ekki með öllu verið hlutlaust í um-
fjöllun sinni. Benti dómstóllinn á að þó um-
ræddir læknar hefðu ekki starfað á þeim
deildum þar sem meint læknamistök hefðu átt
sér stað þá hefði yfirmaður þeirra allra, þ.e.
forstjóri Landspítalans, tekið skýra og opin-
bera afstöðu gegn dómi Héraðsdóms Reykja-
víkur.
Sara Lind fæddist á kvennadeild Landspít-
alans 5. mars 1998 og var fæðingunni lokið með
bráðakeisaraskurði. Við skoðun kom í ljós íferð
í lunga og var Sara Lind sett í hitakassa.
Þræddir voru æðaleggir í naflabláæð og nafla-
slagæð, en í ljós kom að æðaleggurinn sem
þræddur hafði verið í naflaslagæðina hafði
sveigt með óeðlilegum hætti í U-beygju.
Ákvörðun var tekin um að láta æðalegginn
liggja fyrst um sinn þar sem læknar töldu að í
því væri minni áhætta fólgin en í því að færa
æðalegginn.
Fjögurra daga gömul veiktist Sara Lind
hastarlega með krömpum auk einkenna nýrna-
bilunar og sýndi merki um lélegt blóðflæði og
hækkandi blóðþrýsting. Fór hún til meðferðar
hjá nýrnasérfræðingi og var sett í öndunarvél í
u.þ.b. viku þar til henni fór að batna. Rann-
sóknir sýndu að Sara Lind hefði orðið fyrir
umtalsverðum heilaskemmdum og var henni
vegna þess metin 100% varanleg örorka.
Í apríl 2002 dæmdi Héraðsdómur Reykja-
víkur íslenska ríkið til þess að greiða Söru
Lind tæplega 29 milljónir króna í skaða- og
miskabætur vegna mistaka í læknishjálp eftir
fæðingu hennar. Í dómi Héraðsdóms Reykja-
víkur segir m.a.: „Á grundvelli þeirra sönn-
unargagna sem fyrir liggja og framangreindr-
ar sönnunarreglu er ekki unnt að fallast á með
stefnda [íslenska ríkinu] að einungis lítinn
hluta örorku stefnanda megi rekja til áfalla af
völdum blóðtappa í meginslagæð og
nýrnaslagæðum. Þar sem ekki hefur verið sýnt
fram á hvort eða að hve miklu leyti önnur áföll
eiga þátt í heilsutjóni stefnanda [Söru Lindar]
ber að líta svo á að stefndi beri bótaábyrgð á
öllu tjóni stefnanda.“
Hæstiréttur taldi súrefnisskortinn hafa
átt sér stað fyrir fæðingu en ekki eftir
Tæpum tveimur árum seinna, eða í mars
2004, hnekkti Hæstiréttur dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur. Taldi Hæstiréttur sterkar líkur
leiddar að því að Sara Lind hefði orðið fyrir
súrefnisskorti fyrir fæðingu og að skorturinn
stafaði ekki af blóðtappa þeim og háþrýstingi
sem hún hefði fengið á fimmta degi eftir fæð-
ingu. Var því ekki talið að orsakasamband væri
á milli legu slagæðaleggsins og heilaskemmda
Söru Lindar. Dómurinn taldi þannig að ekki
hefði verið sýnt fram á að tjón stefndu mætti
tekja til mistaka starfsfólks Landspítalans.
Niðurstöðu sína byggði Hæstiréttur að stórum
hluta á umsögn læknaráðs um sakarefni máls-
ins en Hæstiréttur hafði sjálfur frumkvæði að
því að leita eftir þeirri umsögn.
Í fyrsta tölublaði Tímarits Lögréttu árið
2004 gerði Jón Steinar Gunnlaugsson, sem
flutti málið gegn ríkinu fyrir hönd Söru Lind-
ar, alvarlegar athugasemdir við málsmeðferð-
ina fyrir Hæstarétti og sagði alvarlega brotið
gegn meginreglum réttarfarslaga. Sagði hann
ákvörðun Hæstaréttar, án nokkurs atbeina
málsaðilanna um að afla álits læknaráðs, hafa
verið ólögmæta og að Hæstiréttur hefði með
augljósum hætti tekið þátt í málflutningi áfrýj-
andans, þ.e. íslenska ríkisins, í málinu. Taldi
Jón Steinar það ekki standast meginreglu um
hlutlausa málsmeðferð fyrir dómi að byggja
dóm á áliti starfsmanna annars málsaðilans,
eins og gert var fyrir Hæstarétti.
Féllst ekki á rök ríkisins
 Mannréttindadómstóllinn gagnrýnir að læknaráðsmenn starfi jafnframt við Landspítalann
 Lögmaður stúlkunnar telur Hæstarétt hafa brotið gegn lögum um meðferð einkamála
Morgunblaðið/Sverrir
Hæstiréttur Sneri við dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur í máli fjölfatlaðrar stúlku.
Í HNOTSKURN
»5. mars 1998 fæðist Sara Lind Egg-ertsdóttir á kvennadeild Landspít-
alans. Súrefnisskortur í og eftir fæðingu
leiðir til þess að Sara Lind verður fyrir
umtalsverðum heilaskemmdum og hlýt-
ur 100% varanlega örorku og miska.
»24. apríl 2002 dæmir HéraðsdómurReykjavíkur íslenska ríkið til þess að
greiða Söru Lind tæplega 29 milljónir
króna í skaða- og miskabætur vegna
mistaka við lagningu æðaleggs í nafla-
slagæð hennar.
»11. mars 2004 hnekkir Hæstirétturdómi Héraðsdóms Reykjavíkur og
sýknar íslenskra ríkið af bótakröfu Söru
Lindar vegna meintra mistaka lækna
við fæðingu hennar.
»5. júlí 2007 kemst Mannréttinda-dómstóll Evrópu að þeirri niður-
stöðu að Hæstiréttur hafi með máls-
meðferð sinni brotið gegn 6. grein
mannréttindasáttmála Evrópu sem
kveður á um rétt manna til máls-
meðferðar fyrir sjálfstæðum og óvil-
höllum dómstóli.
NÝR og umhverfisvænn forsetabíll hefur nú leyst gamla bílinn af hólmi en
forstjóri Toyota í Evrópu afhenti forseta Íslands, Ólafi Ragnari Grímssyni,
bifreiðina á Bessastöðum í gær. Ólafur er fyrsti þjóðhöfðinginn í Evrópu sem
fær slíka bifreið frá Lexus.
„Ég er ánægður með þessa ákvörðun vegna þess að þetta er mikilvæg yf-
irlýsing í umhverfismálum og varðandi baráttuna gagnvart loftslagsbreyt-
ingum,“ segir Ólafur Ragnar. „Mér finnst það skipta miklu máli fyrir Ísland
vegna þess að við erum að halda okkur fram á alþjóðavettvangi í krafti
hreinnar orku – í krafti umhverfismála og að raforkan okkar sé 100% um-
hverfisvæn.“
Bifreiðin er tvinnbíll af gerðinni Lexus LS600h og er knúin af Hybrid-kerfi
sem samanstendur af rafmótor og öflugri bensínvél en það þýðir að á vissum
hraða er bifreiðin alveg laus við útblástur og nær hljóðlaus.
Morgunblaðið/ÞÖK
Ný forsetabifreið
ÞÓRÐUR Ás-
geirsson fiski-
stofustjóri er
ósáttur við
fréttaskýringu
um kvótasvindl í
Morgunblaðinu
síðasta miðviku-
dag, og að hún
byggist á kjafta-
sögum. „Mér
finnst að þarna hafi verið gert allt-
of mikið úr þessu hugsanlega
kvótasvindli og eins brottkastinu.
Þetta kemur ekki heim og saman
við það sem við upplifum hérna.“
Þórður vísar því á bug að Fiski-
stofa láti kvótasvindlara sleppa
með áminningu og segir að slík
brot séu alltaf kærð. Í því tilfelli
sem nefnt var í Morgunblaðinu
hafi ekki leikið grunur á kvóta-
svindli, heldur hafi Fiskistofa að-
eins verið að finna að vinnubrögð-
um við vigtun. „Þetta voru
formsatriði í raun og veru. End-
urvigtunartölur voru gefnar upp í
síma í staðinn fyrir að gera það á
blaði,“ segir Þórður og að í slíkum
málum sé áminning látin duga.
Strangt eftirlit með gámafiski
Þórður segir það einnig rangt,
sem haldið var fram í fréttaskýr-
ingu Morgunblaðsins, að lítið eft-
irlit sé með útflutningi fisks í gám-
um. „Þetta er náttúrlega alveg út í
hött,“ segir Þórður og fullyrðir að
starfsmenn Fiskistofu geri mjög
mikið af því að opna gáma og
sannreyna að innihaldið sé í sam-
ræmi við það sem upp er gefið. Að
auki séu eftirlitsmenn á þeirra
snærum í Hull og Grimsby sem
rannsaki gámana þegar þangað er
komið.
Fáar kærur hafa verið lagðar
fram undanfarið vegna brota á
fiskveiðilöggjöf, sú síðasta fyrir
um ári. „Ég held að það hafi orðið
talsverð hugarfarsbreyting meðal
sjómanna, sem betur fer,“ segir
Þórður og telur að ástæðuna megi
rekja til mikillar umræðu um
brottkast og kvótasvik fyrir fáein-
um árum. „Kannski er það líka
vegna þess að eftirlitið okkar er
orðið virkara.“
Kvótasvindlið
alltaf kært
Of mikið gert úr kvótasvindli og
brottkasti að mati fiskistofustjóra
Í HNOTSKURN
»Í fréttaskýringu í Morgun-blaðinu síðastliðinn miðviku-
dag var fjallað um kvótasvindl
og ýmsar aðferðir sem beitt væri
til þess að svíkja undan vigt eða
ljúga til um tegundir.
»Þar var því einnig haldiðfram að samkvæmt bréfi frá
Fiskistofu hefði stofnunin að
minnsta kosti í einu tilfelli látið
kvótasvindlara sleppa með
áminningu.
Þórður Ásgeirsson
MUN hlýrra var á Grænlandi áður
fyrr en talið hefur verið. Alþjóðlegur
rannsóknarhópur á vegum Kaup-
mannahafnarháskóla greindi sýni,
sem tekin voru neðst úr ískjarna í
suðurhluta Grænlands, og fundust
þar erfðaefni úr ýmsum trjám og
skordýrum, t.d. fiðrildum og bjöll-
um. Erfðaefnið er að öllum líkindum
450-800 þúsund ára gamalt.
Að sögn rannsóknarhópsins er
þessi uppgötvun fyrsta beina sönn-
un þess að skógar voru á Suður-
Grænlandi. Loftslaginu og skógar-
farinu mun á þeim tíma hafa svipað
til þess sem þekkist nú í Svíþjóð og
A-Kanada.
Íslenskur borstjóri
Sigfús Johnsen, eðlis- og jökla-
fræðingur, var borstjóri hópsins
sem útvegaði sýnin. Hópur hans,
sem er á vegum Niels Bohr-stofn-
unar Kaupmannahafnarháskóla,
boraði niður á um tveggja kílómetra
dýpi á árunum 1979-1981. Sýni voru
tekin á nokkrum stöðum en þau sýni
sem erfðaefnin fundust í voru tekin
við radarstöðina Dye 3 á Suður-
Grænlandi. Lengi vel voru sýnin
geymd í kæli stofnunarinnar í Kaup-
mannahöfn. Rannsóknarhópurinn
fékk síðar sýnin hjá hópi Sigfúsar en
ástæðuna fyrir hve langan tíma tók
að greina þau segir Sigfús að fyrst
nú hafi tekist að finna fólk sem
kunni það.
Sigfús, sem hefur fengist við bor-
anir á Grænlandi í fleiri en þrjátíu
sumur, var ásamt hópnum að kanna
fornt veðurfar og hvernig veðrið
hefur breyst með tímanum.
Skógar og
fiðrildi voru
á Grænlandi
Björn Bjarnason: „Ekki endilega álitshnekkir
fyrir Hæstarétt Íslands“
VEFVARP mbl.is