Morgunblaðið - 05.07.2008, Side 24

24 LAUGARDAGUR 5. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Ólafur Þ. Stephensen.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Ármann Kr.Ólafsson,stjórn-
arformaður
Strætó bs., setti
fram athygl-
isverða hugmynd
hér í Morgunblaðinu í gær.
Hann stingur upp á því að
ríkið og sveitarfélögin myndi
sér heildstæða stefnu um al-
menningssamgöngur. Fyrsta
skrefið í því væri átak á veg-
um ríkisins í fjölgun akreina
fyrir strætó, eins og gert hef-
ur verið á Miklubrautinni í
Reykjavík.
Ármann segir fagnaðarefni
að nú sé verið að lengja
strætóakreinina á Miklu-
brautinni, en engin slík ak-
rein sé á Kringlumýrarbraut
eða Hafnarfjarðarvegi.
Eitt helzta vandamál al-
menningssamgangna í borg-
inni er að strætó hefur ekki
forgang í umferðinni nema á
þessum takmarkaða kafla á
Miklubrautinni, í Lækjargötu
og á fáeinum stöðum öðrum.
Sérstaklega á álagstímum á
morgnana og síðdegis situr
strætó fastur í sama umferð-
arhnút og önnur ökutæki.
Peningasparnaðurinn við
að taka strætó í stað einka-
bílsins liggur í augum uppi, en
tímasparnaðurinn verður
ekki augljós nema stræt-
isvagnarnir hafi raunveruleg-
an forgang á aðra umferð. Og
til þess þarf sérstakar akrein-
ar.
Athyglisvert
væri að skoða
hvað það myndi
kosta að breikka
Kringlumýrar-
braut og Hafnar-
fjarðarveg annars
vegar og lengja hins vegar
forgangsakreinar fyrir
strætó á Miklubraut og Vest-
urlandsvegi, þannig að al-
menningssamgöngurnar yrðu
greiðar á þessum tveimur
meginöxlum umferðar á höf-
uðborgarsvæðinu, frá norðri
til suðurs og austri til vesturs.
Ármann Kr. Ólafsson bend-
ir á að aðgerðin væri vistvæn
og kynni að fresta öðrum
framkvæmdum, t.d. mis-
lægum gatnamótum.
Vegna olíuverðshækkunar-
innar, sem byrjuð er að hafa
þau áhrif að í fyrsta sinn um
langa hríð hugsar fólk sig um
áður en það sezt upp í einka-
bílinn, eru að skapast for-
sendur fyrir mörkun nýrrar
stefnu í almenningssam-
göngum. Líta má á uppbygg-
ingu þeirra sem stuðning við
heimilin á erfiðum tímum. Um
leið græðir umhverfið auðvit-
að.
Það ætti því að skoða hug-
mynd Ármanns Kr. Ólafs-
sonar vel. Ef breikkun helztu
stofnæða á höfuðborgarsvæð-
inu nýtist ekki til að efla al-
menningssamgöngur geta
menn bara játað sig sigraða
og afhent þær einkabílism-
anum.
Uppbygging almenn-
ingssamgangna er
stuðningur við
heimilin}
Alvöruforgangur?
Heldur dap-urleg frá-
sögn var í Morg-
unblaðinu í
fyrradag um að
ekki væri lengur
hægt að láta kirkjur landsins
standa opnar og óvaktaðar,
heldur væru þær núorðið
flestar læstar.
„Meginreglan var sú að
kirkjur á landsbyggðinni voru
opnar gestum og gangandi
flesta daga ársins eða þá að
lykillinn stæði í skránni,“ seg-
ir í grein Ágústs Inga Jóns-
sonar, fulltrúa ritstjóra. „Á
síðari árum hefur sú breyting
orðið á að nú er það meg-
inreglan, að kirkjur eru lok-
aðar. Ástæða þessa er ótti við
spjöll á kirkjum og þjófnaði úr
þeim.“
Einn viðmælandi blaðsins,
Kristján Valur Ingólfsson
Þingvallaprestur, segir að fólk
komi í auknum mæli í kirkj-
urnar að því er virðist gagn-
gert til að hæðast að helgi-
dómnum. „Á síðustu árum
höfum við í auknum mæli orðið
vör við að fólk kemur í kirkj-
urnar og tekur spaugmyndir
af sér til dæmis við
að blessa söfn-
uðinn fyrir framan
altarið. Þetta fólk
fækkar jafnvel föt-
um við þessa iðju
sína,“ segir hann.
Guðshús eru helgidómar,
helgir staðir. Þeim, sem þar
ganga um, ber að sýna helgi
staðarins tilhlýðilega virðingu.
Þá skiptir engu máli hvort fólk
aðhyllist viðkomandi trú eða
ekki. Hluti af því að virða aðra
er að sýna trúarbrögðum
þeirra virðingu.
Getur verið að fólk telji sig
geta sýnt kristnum guðs-
húsum óvirðingu vegna þess
að þau eru helgidómar mikils
meirihluta þjóðarinnar?
Ímyndum okkur að fólk um-
gengist samkomuhús búddista
eða múslima með sama hætti
og Kristján Valur lýsir. Færi
ekki allt á annan endann? Yrði
ekki beðið um lögreglurann-
sókn á þeirri óvirðingu, sem
tilteknum trúarhópi væri
þannig sýnd?
Í þjóðfélagi, þar sem helgi-
dómum er spillt skortir á virð-
ingu fyrir fólki.
Telur fólk sig geta
sýnt kristnum guðs-
húsum óvirðingu?}
Helgidómum spillt
F
ídel Smári sonur Rosemary og
Pauls fæddist á Landspítalanum í
Reykjavík fyrir nokkrum vikum.
Hann er myndardrengur. Íslensk
ljósmóðir tók á móti honum í
þennan heim, áður en hún sagði upp starfi sínu
vegna svikinna loforða um bættan hag kvenna-
stétta.
Nú er spurningin: Hvenær ætla yfirvöld að
vísa Fídel Smára, 5 vikna, úr landi? Í dag, á
morgun, í næstu viku? Og þá hvert?
Að því er best verður skilið var föður Fídels
Smára, Paul Ramses, vísað af landi brott án
mikils fyrirvara eða undirbúnings fyrir hann og
fjölskylduna. Hann virtist í það minnsta
grandalaus í þeirri trú að alvarlegt mál hans
væri í vandvirku umsækjendaferli hérlendis. Í
vikunni var Paul svo nauðugur á leið í ítalskar
hælisleitendabúðir af því hann millilenti á Ítalíu á leið til
Íslands og fékk þar vegabréfsáritun. Já, það getur reynst
afdrifaríkt að millilenda ef maður er á flótta. Hvar milli-
lenti mamman áður en hún fékk dvalarleyfi í Svíþjóð? En
Fídel Smári?
Fídel Smári millilenti hvergi. Hann lenti beint á Íslandi
þegar hann fæddist. Fjölskylduvæn millilendingarstefna
undir yfirskini Schengen getur varla sent Fídel Smára aft-
ur til baka á annan stað en Landspítalann. Eða hvað?
Paul á íslenska vini og kunningja og kom fyrst til lands-
ins árið 2005. Paul hefur unnið að ýmsum uppbygging-
arstörfum í Kenía og líf hans er nú í hættu, en alda ofbeld-
is og ofsókna hefur herjað í landinu.
Hvernig er í raun hægt að réttlæta þessa
meðferð á Paul og fjölskyldu hans? Hvað knúði
á? Og hvenær á yfirleitt að bæta úr aðstæðum
og málsmeðferð hælisleitenda hérlendis? Þess
er knýjandi þörf, umbúða- og millilending-
arlaust.
Sumt er löglaust og siðlaust. Annað er lög-
legt en siðlaust. Svo er til enn annað sem er
hvort tveggja í senn: löglegt og siðlegt.
Íslensk stjórnvöld gátu hæglega tekið um-
sókn Paul Ramses efnislega fyrir og leyft hon-
um að dvelja hér áfram ásamt eiginkonu og
nýfæddum syni á meðan málið væri kannað
frekar með góðum vilja. Yfirvöldum var í
sjálfsvald sett að vera þar bæði lögleg og sið-
leg.
Í millitíðinni hefði Paul Ramses getað verið
hlíft við þeim „hreinsunum“ sem nú standa yfir á Ítalíu
gagnvart „ólöglegum innflytjendum“ í stað þess að vera
sendur beint í þann úfna faðm. Honum hefði einnig getað
verið bjargað frá nöturlegum hælisleitendabúðum sem
hafa verið harðlega gagnrýndar fyrir slæman aðbúnað.
Vonandi verður mömmu og syni ekki vísað lengra í
burtu en á fæðingarstaðinn við Hringbraut og faðirinn
kallaður aftur heim til lendingar. Það er jú hægt að halda
því fram með einhverjum rökum að það hafi verið við
Hringbraut sem fjölskyldan unga leit dagsins ljós og „lenti
beint“ á Íslandi. Mannúð millilendir ekki, og fjölskylda er
fjölskylda. glg@althingi.is
Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir
Pistill
Mannúð í millilendingu
FRÉTTASKÝRING
Eftir Jóhönnu Maríu Vilhelmsdóttur
jmv@mbl.is
ALLT bendir til þess að í byrjun
næsta árs taki ný lög í Noregi gildi
sem varða kaup á vændi. Frumvarp
þess efnis er nú í meðförum dóms-
málanefndar norska Stórþingsins og
verður afgreitt í þinginu í október.
Með lögunum verða vændiskaup
gerð ólögleg og verða viðurlögin
sekt eða fangelsi í allt að sex mánuði.
Reynist brotin mjög alvarleg gætu
þau varðað fangelsun í þrjú ár.
Lögbannið mun gilda hvort sem
um er að ræða vændi á götum úti eða
innanhúss, hvort sem kynlífsþjón-
ustan er keypt af norskum rík-
isborgara eða ekki og óháð því hvort
vændið fer fram með samþykki selj-
andans eða ekki. Jafnframt er lagt
til í frumvarpinu að norskum rík-
isborgurum verði óheimilt að kaupa
vændi í útlöndum. Áfram verður lög-
legt að selja vændi en með lögunum
standa vonir til að markaðurinn
minnki vegna dvínandi eftirspurnar.
Noregur fer að dæmi Svíþjóðar, en
þar voru vændiskaup gerð ólögleg
árið 1999.
Þeir sem eru fylgjandi slíkri laga-
setningu hafa sagt hana sjálfsagða í
samfélögum sem telja sig standa
framarlega í jafnréttisbaráttu
kynjanna. Noregur teljist til slíkra
ríkja og því sé sjálfsagt að viðurlög
séu við því að karlmenn kaupi sér
aðgang að líkömum kvenna. Lög-
bannið er vissulega óháð kynferði
þess sem selur, en mikill meirihluti
þeirra sem stunda vændi eru konur.
Leiðir til viðhorfsbreytinga
Unni Kiil er verkefnisstjóri hjá
ROSA-samtökunum sem eru liður í
baráttu stjórnvalda gegn mansali
Samtökin veita fórnarlömbum man-
sals aðstoð en vændi fylgir í flestum
tilfellum mansali. Kiil sagði í samtali
við Morgunblaðið að í baráttunni
gegn vændi væri mikilvægast að
minnka eftirspurn eftir vændi. „Við
erum ekki í vafa um að slík lög muni
leiða til viðhorfsbreytinga meðal við-
skiptavina vændiskvenna. Hluti
þeirra sem kaupa vændi eru jú lög-
hlýðnir borgarar og þeir munu ef-
laust sjá að sér,“ sagði Kiil. Hún seg-
ir þó augljóst að slík lagasetning ein
og sér dugi skammt í baráttunni.
„Það er nauðsynlegt að ráðast í sam-
hliða aðgerðir og gera fólki auðveld-
ara fyrir að hætta vændi t.d. með því
að bæta heilsu þess, menntun og at-
vinnumöguleika,“ sagði Kiil.
En það eru ekki eru allir á eitt
sáttir um ágæti laganna.
Liv Jessen, forstöðukona Pro-
senteret í Osló, miðstöðvar sem veit-
ir vændisfólki ýmsa aðstoð og þjón-
ustu, hefur verið nokkuð áberandi í
norskum fjölmiðlum vegna gagnrýni
sinnar á lögin. Jessen leggur áherslu
á að vændi sé félagslegt vandamál.
Það verði ekki upprætt með laga-
setningum, nauðsynlegt sé að ráðast
að rótum þess. Hún segir afar erfitt
fyrir þá sem vilji hætta vændi að fá
aðra vinnu og er jafnframt hrædd
um að þeir sem haldi vændinu áfram
muni eiga erfitt uppdráttar eftir að
lögin taki gildi.
Gagnrýnendur vilja meina að slíkt
lögbann leiði m.a. til þess að vændi
verði ósýnilegra og tefli öryggi
vændisfólks í tvísýnu.
Unni Kiil er á öðru máli og bendir
á að nú þegar sé mestur hluti vændis
ósýnilegur og stundaður í íbúðum, á
nuddstofum eða klúbbum hverskon-
ar, ofbeldið tengist frekar götu-
vændi. „Meirihluti þeirra vænd-
iskvenna sem við höfum afskipti af
stundar svokallað götuvændi og þær
segjast verða fyrir miklu ofbeldi af
hendi viðskiptavina sinna. Þeim er
nauðgað, þær lamdar og kastað út úr
bílum á ferð,“ segir Kiil. Ný norsk
könnun sýni að vændiskonur sem
stundi götuvændi séu frekar fórn-
arlömb ofbeldis en aðrar.
Morgunblaðið/Kristinn
Bann Norsk yfirvöld vonast til að ný lög minnki eftirspurn eftir vændi.
Norðmenn elta Svía
og banna vændiskaup
Í ÁLITSSKÝRSLU norsku lögregl-
unnar um væntanlega lagasetningu
koma m.a. fram efasemdir um að
fjármagn lögreglunnar dugi til að
hægt verði að framfylgja lögunum
sem skyldi. Meirihluti lögreglustjóra
landsins er þó fylgjandi lögunum og
telur að þau muni gefa góða raun.
KAUP á vændi hefur verið ólöglegt
í Svíþjóð frá árinu 1999 og eru
deildar meiningar um afleiðingar
þess. Nú vinnur nefnd að því að
meta áhrif laganna og hafa kvenna-
samtök lýst yfir nauðsyn þess að
herða refsingarnar eigi þær að fæla
frá viðskiptavini. Nú sé refsiramm-
inn sá sami og fyrir hnupl.