Skinfaxi - 01.08.1911, Page 1

S&\xv$ax\.
8. TBL. HAFNARFIRÐI, ÁQÚST 1911 II. ÁRG.
Kristófer Brún.
13.
Kr Brún og Björnstjerne.
Báðir virtu hvor annan mjög mikils, og
vóru lengi góðkunningjar, enda vinir. Vóru
hrifnir hvor af annars ræðum, ritum ogper-
sónu. En lífsstefnur þeirra urðu ólíkar með
tímanum. Báðir vóru miklirtalsmenn mann-
úðar, frelsis og menningar. Og lengi vóru
þeir að mestu leyti samhuga í trúarmálum.
Báðir vildu samþýða menning og trú. En
Björnstjerne hafnaði smátt og smátt allflest-
um trúaratriðum kristindómsins, uns ekkert
varð eftir nema einhver heimspekileg guðs-
trú, og ef til vill einhver neisti af eilífðar-
trú. Stóð þó altaf að því leyti á kristileg-
um grundvelli, að hann liélt fastri trygð við
kristilegan siðalœrdóm. En Brún hélt, að
kristindómurinn stæði og félli með trúnni á
Krist sem Guðsson og frelsara heimsins.
Og er það alveg rétt. Og ótal margir vís-
indamenn, bæði trúaðir og vantrúaðir, eru
sannfærðir um, að svo er þessu varið.
Deildu þeir, Björnsonog Brún, lengi um
þetta. Ekki urðu þeir heldur sammála í
stjórnmálum, og eins var með fleira. En
samt matti Brún Björnson, bæði sem mann
og skáld, mikiu betur en margir fínir,
fluggáfaðir og sprenglærðir Norðmenn
gerðu.
Björnson var vissulega ekki allra Norð-
manna óskabarn. Fjölmargir höfðu hann að
háði, eins og áður er sagt.
la.
Niðurlag.
Kr. Brún var lýðháskólastjóri í 27 ár.
Varð síðan prestur í Kristíaniu. Og er nú
búinn að vera það í 18 ár. Er auðvitað
ágætur prestur. En of sjálfstæður til þess
að vera við alþýðuhæfi.
Auk áðurnefnds aðalrits útgaf hann fleiri
rit til að verjaskoðanirsínar. Eru þau öflug.
Hann er altaf hugrakkur, orðglíminn og
drenglyndur í deilum. Bók samdi hann um
»Syndir kirkjunnar«. Er hún dugleg og
skorinorð, eins og alt sem hann ritar. Svo
gaf hann út tvö tímarit í mörg ár: »For
frisindet JKristendom«, og »For Kjrke og
Kidtur« í 15 ár.
Eru það ágæt tímarit. Tala máli kristilegr-
ar menningar betur en öll tímarit, sem eg
þekki.
í þeim, eins og í öllum sínum ræðum og
ritum, birtist Brún eins og hetja, trúvaki,
spekingur, lærdómsmaður, mælskumaður,
Iýðfræðari og göfugmenni. Er sá eini sjálf-
stæði spekingur Norðmanna. Renna saman
i sjálfstæðan og fagran straum 4 höfuð-
straumar í anda hans: Grundtvigs, S. Kir-
kegaards, Martensens biskups og norskutrú-
vakanua. Og svo hinn fagri frumhugsjóna-
straumur frá hjarta Kr. Brúns sjálfs.
Aðalhugsjónir hans vóru þessar: að full-
komna sjálfan sig; að efla kristilega ogþjóð-
lega menning. Þær gat hann framkvæmt
meistaralega. Þriðja aðalhugsjónin var að
sameina Norðurlönd í sjálfstœð, samvinn-
andi bræðraríki. Það gat hann ekki, þótt
hann legði lífið í sölurnar. En hann var
trúr í öllu og vann því sómakrans í öllu.
G. H.