Skinfaxi - 01.06.1912, Page 6

46
SKINFAXI
fá þau unnin fyrir sanngjarnt kaup á
ábyrgð og undir eftirliti framleiðandanna
sjálfra.
Samvinnan er þannig uppreist framleið-
anda gegn milliliðum, fátæklinga gegn auð-
mönnum, steðjans á móti hamrinum. En
hún er ekki vilt upphlaup hamslausra
rnanna. Hún er þvert á móti heimsvíð-
tæk barátta, háð með stillingu, festu og
gætni, háð til að bjarga ávöxtum vinnunn-
ar, svo að þeir megi að notum koma þeim,
sem til hafa unnið. Hún er til þess stofn-
uð að í fyrsta sinn á æíi mannkynsins
megi þeir, sem skapa daglega brauðið neyta
þess, að þeir sem húsin byggja megi búa
i heilnæmum húsum, að þeir sem ldæöin
gera megi hafa klæði, að þeir sem fæða
þá er skapa listir og vísindi, megi bera
skyn á og njóta þessara gæða menningar-
innar.
Samvinnan er dýrðleg hugsjón, ein hin
göfugasta, sem Islendingur getur unnið fyr-
ir, því að þar erum við að bjarga þjóðinni
og eftirkomendum okkar. Við ættum að
skilja aðstöðuna, nógu lengi höfum við
fundið þung og ómannleg högg millilið-
anna, dönsku einokunar- og selstöðukaup-
mannanna, og eftirmanna þeirra sumra,
útlendra og innlendra, sem haldið hafa
okkur í fátækt, kunnáttuleysi og almennri
niðurlæging.
Eri eilt má ekki gleymast. Samvinnan
getur ekki orðið happasæl nema hún sé
milli þroskaðra, vel uppaldra manna.
Þessvegna verður hver sú þjóð, sem sér
vill bjarga með samvinnu, að gera upp-
éldið að aðalvopni sínu. An þess er sam-
vinnan andvanafædd, líkari til að verða
til ills en góðs.
Ungmennafélagar standa eins og Her-
kúles á vegamótum. Þeir vilja fara þá
leið, sem þeim og ættjörðinni er til mestr-
ar gæfu og sæmdar.
Þeir sjá þrjár leiðir, þrjár tegundir mála,
sem talið er að þá og þjóðina varði mestu.
Sumir benda þeim á stjórnmálin, að flétta
frelsis-sandreipi, fylgja flokksforingjunum í
Keykjavík, berjast annan daginn eins og
reiðir hanar, fallast binn daginn i faðma
og lýsa allar sínar fyrri gerðir ógildar.
Slíkt athæfi sýnist illa fallið þeim, sem sjá
vilja þjóðvænleg úrslit athafna sinna. —
Aðrir Ieitast við að beina huga æskumann-
anna að uppeldinu, hvernig heilli þjóð,
Japönum tókst nieð feikna-samdreginni
orku að gerast voldug þjóð úr vesalli þjóð
með hreinu og skæru uppeldi, lánuðu frá
bestu fyrirmyndum. Og í þriðja lagi toga
samvinnu-vinirnir i æskuna. Og málstað-
ur þeirra hefir verið rakinn hér eins og
rúmið leyfði. En þeir sem leggja vilja
hönd á plóginn, verða að lesa Tímarit
Kaupfélaganna. Það skýrir frá tilverubar-
áttu samvinnuhugmyndarinnar hér á landi
og erlendis, frá framförunum í samtök-
um bændanna til að bjarga sér úr klóm
milliliðanna. I rit þetta leggja saman flest-
ir þeir, sem starfandi eru að samvinnu-
framförum hér á landi. Og ritstjórinn,
Sigurður í Ystafelli er einn af viðsýnustu
og orkumestu Islendingum, sem valið hafa
sér hið góða hlutskiftið, að berjast af al-
huga fyrir þeira tveim sannarlega lífvæn-
legu áhugamálum, sem vert er að fást við
hér á landi, uppeldis- og samvinnu-hug-
sjónunum. J. J.
Félagsmál.
Frá U. M. F. Akraness.
-----Félagslíf okkar er langmestá vet-
urnar; þá eru flestir bæjarbúar heima, en
bæði á vertíðinni og á sumrin leitar margt
mannaburt héðan í önnur héruð. Hefir þetta
þau áhrif, að félag okkar lifir ekki eigin-
lega starfandi lífi, nema part úr árinu.
Viðhöfum stofnað til unglingaskóla, kvöld-
skóla innan vébanda félagsins — tvo síð-
astliðna vetur; eru þar kendar allar al-
mennar námsgreinar, enda nýtur skólinn
styrks úr landssjóði.
Landspildu til ræktunar hefir félágið