Skinfaxi - 01.04.1914, Blaðsíða 2

44
SKINFAXI.
FæSi 84 au. á dag,
12 au. á mann, 4 au.
máltiðin..............kr. 306
Fyrir sveitamenn, sem lifa að miklu
leyti af óverðlagðri heimilisframleiðslu, þurfa
sumir þessir liðir útskýringar. Fyrir 144
kr. á ári eða 12 kr. á mán. má fá tvö smá-
herbergi í kjallara, undir þaki eða móti
norðri, þar sem aldrei sést sól. Mjög oft
er heilli fjölskyldu hrúgað saman í eilt
herbergi. Þar búa 4—7 manneskjur. Þar
var unnið og sofið, soðinn og geymdur mat-
ur, hafst við dag og nótt. Mér mun lengi
minnisstæð ein slík ibúð í rakri kjallara-
holu. Þar bjuggu hjón með 4 börn. Loft-
ið var ilt, og ekki hægt að opna glugga;
húseigandinn bannaði það, svo að síður
yrðu brotnar rúður. Yfir allri fjölskyld-
unni var sultar- og rænuleysisbragur. Þá
er fæðið. Samkvæmt skýrslunni verða 7
menn að lifa af 84 au. á dag. Það er
mun minna en einn maður fær dagsfæði
fyrir í algengum matsöluhúsum. Það er
12 au. á mann eða 4 au. máltíðin. Þó
er miðað við 738 kr. tekjur en ekki við
450—500, eins og margir verða að lifa
við þetta ár. Allir sjá, að hvernig sem
að er farið, hlýtur þetta fólk að lifa hörm-
ungarlífi allan ársins hring, og þó eink-
um á veturnar. í 2—4 au. máltíð er
hvorki um mjólk, kjöt eða smör að tala,
heldur ódýrasta fisksmælki, brauð, smjör-
líki, svart kaffi, sykur, kálmeti og hafra-
grauta. Eg held, að ef haframél væri
ekki til, mundi hungurlíf fátæklinganna
vera hálfu verra nú en er. Það er besti
hlutinn af fæðu þeirra. * Og í aðra liði
þessa reiknings er ekki meira borið en
hús og fæði. Með helmingi hærra
kaupi en nú fæst, gætu verkamenn lifað
* Fjöldi íuanna svelta og líða í kyrþey, og
þiggja ekki ölmusu, þó boðin sé. En margir
Jeita vitaskuld til sveitarinnar, þegar um harðn-
ar ; góðgerðafél. „Samverjinn" gaf 2—400 manna
tæði um 10 vikna skeið í vetur, og þar auki
i'œddi sveitin 210 skólubörn í 3 mánuði.
blátt áfram sómasamlegu lífi, og þó með
sparneytni. Af því sést, hve mjög er nú á-
bótavant fjárhag verkam. í Rvík.
Andlegt Ekki verður sagt, að andlegt
eymdarlíf. Hf fátæku verkamannanna sé
fjölbreylilegra. Þeir eru sí sundurþykkir
og sundruðir, því þeir verða að berjast
um hvern brauðmola. Þótt þeir séu fjöl-
mennastir allra stétta í bænum, hafa þeir
með naumindum komið einum manni úr
hóp sínum í bæjarstjórniua, og dreymir
ekki um að senda fulltrúa á þing, eins
og aðrar stéttir keppast um. Þeir þola
dönskum verkstjóra að reka menn úr
bafnarvinnunni hópum saman og dögum
oftar, án allra orsaka. Fyrir hverja eina
af óteljandi ágangstiltektum hans hefðu
erlendir verkamenn svarað með verkíalli,
og kúgað þennan geðilla Baunverja til að
halda lög og sanngjarnar venjur. „Verka-
mannablaðið“, sein ræddi alvarlega mörg
nauðsynjamál fátæklinganna lifði ekki nema
fáa mánuði. I þeim þrem stjórnmálafé-
lögum, sem nú eru til hér í bænum eru
mörg hundruð verkamenn, en þeir láta
sér nægja að hlusta á flokksforingjana, og
hafa engu við að bæta. Enginn þeirra
heldur nokkru sinni ræðu á opinberum
fundum. Þetta hlutleysi ber vitanlega vott
um getuleysi, enda mætti kraftaverk heita,
ef menn, sem eru beygðir og niðurbrotn-
ir af sífeldum ósigrum, væru í góðum fær-
um til að taka skynsamlegan þátt í um-
ræðum og framkvæmdum opinberra mála.
f því liggur einhver mesta hættan við fá-
tækt, eins og þá, sem hér hefir verið greint
frá, að hún dregur úr mönnum mátt
og megin, líkamlega og andlega svo
að þeir eru eins og lik í lest þjóðfélags-
ins, nema sem framleiðslutól í höndum
einstakra manna.
Farfuglar Hversvegna streyma menn
úr sveituuum. þá svo mjög í vísa ógæfu
í Rvík? Fyrst af því að næsta lítið hefir
verið talað um skuggaldiðar bæjalífsins.
I öðru lagi af því að unga fólkið gengur