Skinfaxi - 01.08.1914, Blaðsíða 7

SKINFAXI
105
Nú er mikið talað um að nema óbygt
land og rækta og er það ekki að ástæðu-
lausu. Velmegun jijóðarinnar er undir
ræktun landsins komin að miklu leyti og
þörfin fyrir einstaklinga er mikil — að
hafa land og láta það veila sér lífsnauð-
synjarnar. Eg ætla einungis að tala um
mitt hérað, Skagaströndina, þar sem eg
þekki vel til. Nú um nokkur ár hafa
menn á hverju vori verið i mestu vand-
ræðum með að fá jarðnæði og þó um eitt-
hvert kot hafi verið að ræða, hefir eftir-
gjaldið verið hækkað svo gífurlega, að engri
ált nær. Þetta vor voru sumir bændur
húsnæðislausir með mikla fjölskyldu fram
á fardaga; urðu þá ýmist að sæta neyð-
arkjörum eða fara í kaupstað. Skaga-
strandarkaupstaður (Hólanes og Höfða-
kaupstaður) er lítið sjávarþorp og að ýmsu
erfitt að lifa þar fjölskyldulífi; heyskap
verður þar að kaupa dýru verði í forar-
ílóum graslitlum, hagagöngu fyrir skepn-
ur, mótak, lóðargjald o. s. frv. Skepnu-
rækt er þar eðlilega lítil og líklega íbúun-
um aðeins til byröi, en það sem verst er,
er að fiskur er mikið að leggjast þar frá
og verður þá lítið um bjargræðisvegi.
Þrátt fyrir þetta eru margir, einkum í
vor, að byggja hús, án þess að hafa nokk-
urt land til ræktunar nema ef til vill und-
ir lítinn matjurtagarð. Aftur á móti hátt-
ar viða svo til að hægt er að fá mikið og
gott graslendi með bestu kjörum til eignar
við litlu verði (eða lifstíðarábúð með litlu
eftirgjaldi) bæði á ströndinni sjálfri og
einkum í fjalllendinu, sem er stutt frá.
Þarna eru gömul sel eða eyðijarðir á fall-
egum stöðum með gömlum túnum, nóg-
um engjum og ágætri hagbeit. Væri nú
ekki ráðlegt að menn, einkum ungu menn-
irnir, legðu fram tíma sinn og krafta til
að fá sér þannig land og gera það að
góðri ábúðarjörð, eiga hana sjálfir og
vera þar frjálsir og sjálfstæðir bændur?
Snjórinn á vetrum er engin frágangssök,
þar sem hægt er að heyja nóg á sumrin
og í þessu fjalllendi sem hér er rætt um.
Skagastrandarfjöllum, er þar að auki víð-
ast hægt að ná til beitar. I kaupstað er
hægt að fara með lest á tveim tímum og
þar í kring. Þetta virðast mér glæsilegir
kostir, sem framtakssamir og viljagóðir
menn eiga völ á, en hitt finst mér ófært
að lifa á húskofa í kaupstað eða vera á
sífeldum hrakningi með bú sitt og fjöl-
skyldu.
Valdimar Benediktsson
frá Syðri-Ey.
Ungmennafélagsmál.
IV.
Öll þau félög, sem einhverju hafa vilj-
að til vegar koma: húsbyggingu, trjárækt,
íþróttaæfingum o. s. frv., hafa rekið sig á
fjárskortinn. Ársgjöld félagsmanna hafa
sagt litið í allar þaríirnar. Mjög ott hefir
fjárskorturinn orðið þess valdandi, að góð
en afskekt félög hafa látið undir höfuð
leggjast að ganga í sambandið. Þau hafa
óttast kostnaðinn. Góðkunningi minn á
Vestfjörðum sagði við mig í vor: „Við
erum 18 í félaginu, og árstekjurnar 18 kr.
Þyngra gjald má ekki leggja á fólkið. Ef
við göngum í sambandið, borgum hæfilega
i fjórðungssjóð og sendum mann til ísa-
fjarðar á fjórðungsþing, þá er sjóðurinn
eyddur og við líklega komin í skuld". Svo er
nú það. Fjárleysið stendur slikum félög-
um algerlega fyrir þrifum; þau geta ekk-
ert verulegt aðhafst, nema að reyna að
lifa.
Annarsstaðar hafa verið reyndar aðrar
fjársöfnunarleiðir. Hærra árgjald, en það
er óvinsælt, og vinst aldrei mikið á þann
veg. Hlutaveltur hafa gefist betur fjárhags-
lega. Félögin i Rvik hafa á ári hverju