Skinfaxi - 01.08.1914, Blaðsíða 11

SKINFAXI
109
eigi nema undirskriftir. Falast Jóhann nú
eftir undirskrift hónda, en hann var eigi
orðinn svo vitlaus, sem hinn hugði; reið-
ist hann mjög, og rekur mág sinn burtu
með harðyrðum. Jóhann heldur nú áfram
för sinni og kemur að bæ þeim, er að Vatni
heitir. Þar býr bóndi, Þórgrímur að nafni,
heldur við aldur og fremur vel efnaður. Bróð-
ur á hann annan, sem Björn heitir; býr hann
þar allskamt frá. Jóhann kemur til Þor-
gríms og situr yfir honum lengi dags með
víngjöfum og fagurgala. Telur sig þurfa
nokkur þúsund krónur í fáeina mánuði til
vélbátaútgerðar, þar sem von sé afarmik-
ils gróða. Býður hann bónda hlutdeild í
ágóðanum ef hann geri sér þann lítilfjör-
lega greiða að skrifa nafn sitt á pappírs-
blaðið. Var nú bæði að bónda þóttu góð
blíðmæli Jóhanns og gróðavonin, og hitt
að vínið sveif á hann, enda ritar hann nú
undir skjalið. Jóhann heldur nú áfram
sínum fortölum, og bendir Þorgrími á, að
óbróðurlegt sé af honum að leyna Björn
þessa félagsskapar, því að sennilega mundi
honum greiði ger með að veita honum
hlutdeild í gróðanum. Þetta þykir Þor-
grími þjóðráð. Ríða þeir til Björns, fylla
hann og fá undirskrift hans. Gætinn mað-
ur, aðkominn var þar staddur, og skyldi
hann vera vitundarvotlur. Hann grunaði
hvers efnis skjalið var og vildi lesa það.
Eigi vildi Jóhann það, og kvað hann það
engu skifta. En Björn lýsti þá yfir hátíð-
lega, að það væri fús og fullur vilji sinn
að undirskrifa skjalið, og að hann vissi
vel hvað hann gerði.
Þegar gengið hafði verið löglega frá und-
irskriftunum fer Jóhann að gerast ókyr og
heimfús. Skilur hann nú í styttingi við
þá bræður og heldur til félaga sinna
í borginni. Óliklegt þykir að Jóhann reyni
að selja ábyrgðarskjalið í bönkum, því að
þar er hann illa þokkaður; en búist er við
að hann muni Iáta einhvern félaga sinn
úr borginni ganga að bræðrunum nú í
haust og gera þá öreiga. Kunnugir menn
halda að þeir muni eiga um 12,000 kr. í;
löndum og lausafé. Og það fer í sömu
botnlausu svikahítina og allir þeir tugir
þúsunda, sem Jóhann hefir sölsað undir
sig, og eytt í óhófi og viðbjóðslegum nautn-
um.
Einum eða tveimur dögum síðar rann
af bræðrunum sú blekkingarvíma, sem
fagurgali Jóhanns hafði felt þá í. Héldu
þeir þá á fund sýslumanns og annara lög-
fi'óðra manna og báðu þá ásjár. En það
var um seinan. Enginn gat hjálpað þeim.
Þeir voru veiddir í gildru. Undirskrift þeirra
var lögleg. Samningur þeirra við Jóhann
varð eigi að lögum greindur frá heiðarleg-
um og drengilegum viðskiftum algáðra
manna.
Ymislegt má læra af þessum atburði..
Hann sýnir, hvernig glæframaðurinn notar
vínið með vísindalegri nákvæmni til að
deyfa, þá, sem hann ætlar að féfletta.
Vínausturinn er, frá hans hendi, eins og
sprengikúluhríð árásarhers á umsetinn
kastala, áður en sjálft áhlaupið byrjar.
Og frá sjónarmiði bannvina er engin veru-
leg ógæfa í því, þó fjársvikarar verði um
næsta nýár sviftir þessu gamla meðali, vín-
inu, sem verið hefir þarfasti þjónninn við
að þrýsta drykkhneigðum mönnum niður
í eymd og volæði. Og hann sýnir, hvih'k
skammsýni er að spara eyrinn í uppeldinu
lil að tapa síðan þúsundunum. Bræðurn-
ir féllu í gildruna, mistu allan fjárhagsleg-
an ávöxt æfi sinnar, af því þeir höfðu ó-
nóga menningu. Þeir eru sagðir góðir
menn og gegnir að náttúrufari, en þeir
hafa alist upp innan um menn, sem höfðu
gaman af að verða einstökusinnum viti
sínu fjær af víni og orðið þeim líkir með
blindri eftirlíkingu. Hinsvegar hafa þeir
ekki átt kost á sæmilegri bóklegri fræðslu
um félags- og viðskiftamál. Þeir mæta
vélabrögðum nýja tímans bráðvita-þekking-
ingarlausir um fjármálaástand nútímans