Skinfaxi - 01.03.1917, Síða 4

20
SKINFAXI
örvast við dvölina í skólanum og þeir
orðið marghæfari til þess að verða félags-
skapnum að liði. Og hvernig má öðru-
visi fara?
Gerum ráð fyrir unglingaskóla í hverri
sýslu landsins og að J/4 hluti allra æsku-
manna sæki þá. Hugsum okkar að skól-
ana skorti eigi sæmileg húsakyni, né rekst-
ursfé, séu utan við hringiðu bæjalífsins, á
fögrum stöðum í sveitum, hafi yfir höfuð
öll skilyrði til að vera áhrifamiklar upp-
eldisstofnanir, þar á meðal vel mentaða
kennara. Ungmennaféiög séu í hverri
sveit og úr hverju þeirra sæki einhverjir
árlega skólana. Kennararnir gera sér að
skyldu að kynna nemendum sínum andleg-
ar hreyfingar og stefnur og benda þeim á
göfugar hugsjónir að berjast fyrir. Þá
treysti eg þeim til að muna eftir ungm.”
fél. hreyfingunni og kjarna hennar. Nem’
endurnir fara að líta til veðurs og vakna
og koma aftur endurfæddir á sál og lík”
ama, fullir helgum guðmóði göfugra hug"
sjóna, með aukna starfsgleði og starfs
þrek. Og hinir, sem heima sátu megna
ekki að hefta framsóknina, heldur hrífasf
með, fram til meiri starfa, meiri menning'
ar og tignara takmarks. Þegar svo hinn
heigi eldur er kviknaður, mun það reyn-
ast nauðsynlegt, að æskumennirnir eigi 1
sveitinni sinni einhvern Amlóða, Hálfsterk
eða Fullsterk, sem treysti sál og líkama og
geri þá menn að meiri. En þeir finnast
í hverju góðu ungmannafélagi.
Sú er og reynsla undirritaðs að dvöl
sumra ungra manna i Kennaraskólanum,
hafi gert þá færa til að verða nýtir æsku-
leiðtogar.
Virðist því óliætt að fullyrða að hann
ásamt unglingaskólunum varðveiti í eski
sínu epli þau, er ungmennafélögin skuli
á bíta, er þau eldast og verði þá öll ung,
og að skólarþessir og ungmennafélögin varð-
veiti í sameiningu epli þau, er öll þjóðin skuli
á bíta og yngjastaf. Væri óskandi að þess-
um stofnunum tækist að geyma vel eplanna
og tækist að fá þjóðina til að „bíta á“.
Mun svo verða ef þær leggja saman og
vel er til þeirra vandað. Þær eiga að
bera menning alþýðu á herðum sér. Ekk-
ert er því fráleitara, en að sjá eftir hverj-
um eyri, sem til þeirra gengur.
Þjóðinni er bráðnauðsynlegt eins og nú
standa sakir, að hlúa að þeim sem best,
og verða þar allir að vera samtaka. Þing-
ið verður að styrkja þær með góðum lög-
um og nægu fé, og allir vinir meiri menn-
ingar, allir ættjarðarvinir, vinir æskunnar,
en hatursmenn kyrstöðunar, verðaað heimta
fylgi uppeldismálanna af þingfulltrúum
sínum.
Félögin eiga engu síður skilið ríflegan
opinberan styrk en skólarnir. Svo verður
við úthlutun fjársins, að gæta þess að
leggja eigi að jöfnu gagnslitla dvergskóla
og máttlitla til góðra áhrifa — í kaupstöð-
um og þorpum, þá sem sakir ónógra
kenslukrafta, umhverfis og annara ástæða
eigi geta sint nema þekkingarhlið sálar-
lífsins og orka litlu til góðs á tilfinningar
og vilja — við vel skipaða og áhrifamikla
heimavistarskóla í sveitum.
Tvæi* stcfnur.
Ef þjóðin væri núna spurð um, hvað
væri henni hið allra nauðsynilegasta nú
sem stendur, mætli ætla að menn greind-
ust nokkuð í tvo flokka. Annar vildi
um fram alt bæta atvinnuvegina til lands
og sjávar, leggja járnbrautir, heisla foss-
ana og koma upp verksmiðjum, efla tog-
araútgerð og hundraðfalda ávöxt síld-
veiðinnar. Hinn flokkurinn mundi vilja
varast dæmi bóndans, sem hugsaði um
það eitt, að borga ábúðarjörðina sína, bæta
hana og auka önnur dauð efni sfn, en
tímdi ekki að kaupa ofn, til að verma bæ-
inn, svo að konan hans misti heilsuna,
og krakkarnir urðu táplitlir smælingar.
Hann mundi og vilja rækla landið og efla
alla alvinnuvegi, en meta mesl af öllu
ræktun lýðsins, alefling allra einslaklinga