Skinfaxi - 01.09.1920, Page 6

38
SKINFAXI
heimilisástæöur mínar, lasleiki i börnun-
urn mínum. Eg hefi því líka lítt búiö mig
til þess a'ö vera meö ykkur. Þetta biö eg
ykkur a8 fyrirgefa, og taka þaö ekki sem
vanviröingu viö samkomuna, en vona aö
þið skiljiö afstööuna.
En einmitt af þessu vil eg riota tæki-
færiö urn leiö, til aö fara fáeinum oröum
um félagsskapinn, í von urn aö gera meö
því gagn.
Þaö eru ekki nema unr 15 ár siöan fyrsta
ungmennafélagiö var stofnað hér á landi.
Á riæstu árunum á eftir risu þau óöum
upp hér og þar, og hvar senr þau kornu
fylgdi þeim einhverskonar eldlegur áhugi,
einhver örfandi, lyftandi hrifning. Hug-
sjónirnar gripu fjölda marga af þessurn
fyrstu ungmennafélögum þeim föstu tök-
um, aö þeir eru bundnir þeim erin, og vilja
mikiö fyrir þær gera.
Skuldbindingin þessi: „Vér lofum því o.
s. frv.“, var hrein og sjálfsögð, og stefnu-
skráin víötæk, svo að allir gætu fundiö sér
viögangsefni eftir sínum tilhneigingum.
Húri hljóðar svo eins og þiö munið öll: 1.
Aö reyna af alefli o. s. frv.
Á þessum fyrstu árum var áhuginn mik-
ill, menn unnu margir alveg eftir þessu,
þess gætti í lífi þeirra b'æði út á viö og inn
á við. Þeir drógu æskulýöinn inn í félags-
skapinri til að starfa, og uröu margir af
þeim góðir félagsmenn.
Móðunnálshreinsunin var eitt af aðal-
atriöunum, sem aldrei var fylgt nógu ræki-
lega og alvarlega. Þó var gert nokkuð aö
því, og mun þaö hafa haft góðan árangur
hjá ýmsum. Man eg það, að málskýring-
arriar i U. M. F. R. og leiðréttingarnar
höföu svo sterk áhrif á okkur ýmsa um
T907—10, aö viö gengum og ræddum sam-
an meö forn-brag á máli, og stælti þaö
mjög tal okkar og hjómást á málinu. Eg
veit til dæmis um sjálfan mig. Og þaö
heyrðist mér í sumar, aö þess gætti enn
hjá Jóhannesi málara Sveinssyni, Kjarval,
þrátt fyrir alla hans útivist.
Þetta hefir nú veriö svo vanrækt hér í
Rvík hvorttveggja — og að því er virðist
og heyrist miklu víöar um larid —, aö þaö
er langt síöan aö nokkur æskumaður hefir
bætst félögunum, og málinu hefir enginn
sómi veriö sýndur frekar en hverjum ein-
um hefir þóknast um sjálfan sig; hefir
þar alveg k e y r t — í þess orös réttu
merkingu — um þverbak frá því áem
vera ætti.
Verklegar framkvæmdir tóku ýms þeirra
upp. En þær eru flestar svo fjarri hlut-
verki hugsjónafélaga og ósamrýmanlegar
starfi þeirra sem félaga, aö meö þeim hafa
þau reist sér huröarás um öxl.
Skógræktin var eitt af þessum málum,
gott mál og þarft, en þannig tekiö, aö sem
félqg gátu þau víðast hvar á landinu' litið
gagn unniö henni, nema þá meö því aö
styrkja eiristaklingana til heimastarfa í
því efni. Af henni sást því lítill sem eng-
inn árangur. Æskan öra vildi fljótt sjá
ávöxt iðju sinnar. En er berin vildu ekki
spretta strax, þegar búiö var að sá, þá
jjraut flesta þolinmæðina til að bíöa, hvaö
þá til aö halda áfram að hlúa aö. Er þetta
þjóðarlöstur, sem viða hefir gert vart við
sig.
En þjóðlestirnir eru fleiri, og þeir eru
a 11 i r til skammar og skaöa, en ekki
gagns né sóma. Viö ungmennafélagar höf-
um of lítið — já, ekkert — gert til aö kæfa
þá, hvorki með sjálfum okkur né öörum
Þar hygg eg vera eina ástæðuna til deyfð-
arinnar i félögunum. Þau hafa liöið — og
jafnvel haft í heiöri i félagsskapnum,
merin, sem beinlínis hafa brotiö skuldbind-
ingar félaganna og lög, svo sem vínbind-
indiö í skuldbindingunum, og 19. greijr
laganna, um þúunina, menn, sem hafa urin-
ið á móti sæmdum og þrifum þjóðarinnar
gengiö á undan æskulýönum með lélegt