Skinfaxi - 01.10.1922, Blaðsíða 7

SKINFAXI
79
að mestu. Yeiði er þorrin í mörgum ám
og stöðuvötnmn víðsvegar um landið, sem
áður voru fu.ll af liskum. Lengi mætti telja
upp ýmsar tegundir í náttúra landsins, sem
nú eru horfnar, eða eru á hverfanda, hveli,
vegna gengdarlausrar veiði og eyðslusemi
mannanna.
Það er svo fjarri því að auðsæld Islands
og náttúrugæði hafi aukist og margfaldast
á landinu síðan það bygðist; frumgróður
landsins og dýralíflð ber þess sorglegar
menjar.
Matarástin á landinu virðist hal'a verið
sterkari lijá þjóðinni, en ættjarðarástin. Af
því að landið var fjölskrúðugt af allskonaf
gæðum, og af miklum auði var að taka,
þá var það niður nítt. Mönnum kom ekki
til hugar verndun eða ræktun náttúrugæð-
anna, það voru óþekt hugtök, sem þó eiga
að vera spegill menningar og ættjarðar-
ástar. 0g þrátt fyrir alt irelsishjalið og
framfarabratlið nú á dögum, er ennþá verið
að færa landið úr spjprunum, og spilla
náttúrugæðum þess á mörgum sviðum. Is-
lendingum heflr jafnan látið það betur að
yrkja kvæði, en yrkja jörðina.
A síðustu áratugum heflr grasræktin að
vísu tekið miklum framförum. Atorku og
dugnaði ýmsra manna er slíkt að þakka,
en þó er langt frá því, að ávextir rækt-
unarinnar fullnægi þeim kröfum, sem þjóðin
gerir til lífsins. Mestallar afurðir landsins
er ránsfengur úr skauti náttúrunnar, en
ekki ávöxtur af ræktun. Villigróðurinu og
dýralífið í sjó og vötnum, er enn þá undir-
staðan undir þjóðarbúskapnum eins og á
landnámsöld.
Sú þjóð, sem að mestu eða öllu leyti
liflr á því að ræna náttúrugæðunum, livort
heldur er á sjó eða iandi, gctur ekki tal-
ist á háu menningarstigi. Sé menningin
ekki bygð á ræktun landsins, á hún sér
varla langan aldur. Ræktunin hlýtur ávalt
að vera undirstaðan undir andlegri sem
líkamlegri velmegun manna.
Það getur engum dulist, að kynslóð,
sem uppi er á einhverju tímabili, lieflr ekki
ótakmarkaðan eignarrétt á öllum lands- og
lagargæðum, sem hún liefir yfir að ráða,
eða er trúað fyrir. Núverandi kynslóð getur
ekki eignað sér allan fiskinn í haflnu kring-
um strendurnar, eða önnur gæði landsins,
frekar en fyrsta kynslóðin, sem bygði landið
hafði eignarrétt á öllum skóginum, sem óx
á landinu í fornöld.
Þegar eldri kynslóðin er liðin undir lok,
tekur sú yngri við; hún fær umráð yflr
forðabúri landsins, en tekur það ekki í arf
sem eign. Fjársjóðinn, sem þar er geymdur,
má hún ekki skoða sem eyðslufé, heldur
höfuðstól, sem aldi’ei má skerða, henni ber
að skila honum óskertum til niðjanna.
Ávextimir af ræktuninni eiga að nægja til
þess, að fullnægja þeim kröfum, sem þjóðin
gerir til menningar og framfara í landinu.
Það er engin afsökun fyrir oss, þó að
vér getum bent á að aðrar þjóðir liafl
spilt úr hófl fram náttúrugæðum sinna eigin
landa. Þær hafa — sumar liverjar að
minsta kosti — verið fljótari að vinna það
upp aftur með ræktun, heldur en vér. I
þeim efnum stöndum vér þeim langt að
baki. Raunar höfum vér ýmislegt oss til
afsökunar í þessu efni. Lega iandsins, nátt-
úrufar og ýmsir staðhættir hafa valdið því,
að þjóðin var til neydd að herja á nátt-
úruauðinn, til þess að halda í sór lífinu,
en þó var ekki þetta einhlýtt, menn dóu
samt úr hungri hundruðum saman, á fyrri
öldum, livað lítið sem út af bar. Vér get-
um því, ef til vill, ekki ásakað l'yrri kyn-
slóðir fyrir meðferð þeirra á landinu. Þær
höfðu hvorki þelckingu eða nein tök á því
að rækta landið og varðveita gæði þess.
Menn gátu ekki gert sér grein fyrir því
að gróðurránið og veiðispellin hefðu illar
afleiðingar fyrir eftirkomendurna. Þetta
horfir alt öðruvísi við oss nú á dógum.
Þekkingu á allskonar ræktun fleygir fram
hjá öllum siðuðum þjóðum, og vér eigum
lcost á að færa oss hana í nyt, og enn-
fremur alla þá reynslu, sem þær eru búnar