Skinfaxi - 01.06.1923, Blaðsíða 1

SV\xv5ax'\
3. BLAÐ
REYKJAVÍK, JÚNÍ 1923.
XIV. ÁR
Norsk ungmennafélög.
Stefnuskrá norska ungamennafélaga er
á þessa leið : »Ungmennafélög Noregs vilja
vinna að þjóðlegri mentun á norskum
grundvelli, og að samtökum og samvinnu
meðal æskumanna þjóðarinnar«.
Norðmenn telja það eigi auðvelt fyrir
nútíðina, að skilja til hlítar andlegt á-
stand æskulýðsins í sveitum Noregs, áður
og um það leyti, sem undmennafélags hreyf-
ingin fyrst hóf herferð sína og safnaði
æskulýðnum undir merki sitt.
Einmitt þá voru alvarleg tímamót í
norsku þjóðlífi. Hið gamla varð að þoka
fyrir nýjum straumum og stefnum.
Af þessu leiddi jafnvægisskort á ýmsum
sviðum og efnahágur bænda fór versnandi.
Utn alþýðufræðslu í sveitum var enga að
ræða. Það voru aðeins embættismennirnir,
sem þóttu hafa efni og ástæður til að afla
börnum sínum nokkurrar mentunar. Strax
og þau höfðu slitið barnsskónum, voru
þau send burt úr sveitunum, oftast í æðri
skólana.
Meginþorri æskulýðsins átti því eigi
annars úrkosta en að hýrast heima við
strangan aga og siðalærdóm hinna eldri.
Var slíkur agi, ásamt trúarbragðalegri
kreddufestu eitt af aðaleinkennum þess
tíma. Unglingunum fanst því heimavistin
dauf og þráðu alt annað en það, sem eldra
fólkið og daglegu störfin kröfðust.
Afleiðingin varð sú að þeir leituðu helst
gleðinnar utan heimilanna og bárust þá
oft inn á óheillabrautir. Á sunnudaga varð
það smátt og smátt aðaliðja þeirra að
liggja úti um víðavang við brennivíns-
drykkju og safnast svo saman er. leið að
kvöldi við dans og gleðilæti, á afskektum
stöðum, þar sem skjól var fyrir ákúrum
hinna rétttrúuðu siðameistara. Það gefur
að skilja hvílíkan óhug þessar og þvílík-
ar athafnir vöktu hjá eldra fólkinu. Og þar
kom, að alt sem æskulýðurinn aðhafðist var
talið vera synd og heimska, ef það gat
ekki beinlínis talist til hins eina nauðsýn-
lega.
Þannig stóðu nú sakir þegar Grundtvigs-
stefnan kom til sögunnar. Óðfluga breiddist
hún út frá lýðháskólunum og hóf kristilegt
líf og starf hátt yfir helgikreddur og trú-
arlærdóm. Allur dauður lærdómur var
Grundtvig ógeðfeldur. Hann hélt því fram
að fyrst og fremst þyrfti að vekja þjóðirn-
ar og það yrði best gert með hinu lifandi
orði. Og þá fyrst yrði kristindómurinn
frelsun þjóðanna, ef hægt væri að byggja
félagsskap á kristilegum grundvelli, kristi-
legri mannúð og réttlæti. Það gefur að skilja
að kenning þessi var mjog andstæð hin-
um eldri trúarkreddum. Lífsskoðun Grundt-
vigs gaf lífinu meira gildi. Hún gaf æsk-
unni málefni til að starfa fyrir. Hún varð
æskulýðnum ljós, er lýsti veg hans og
sýndi honum hvar hann var staddur.
Hér var verkefni fyrir starfshugi og stríðs-
hugi tápmikilla æskumanna. Sá æsku-
lýður, sem hafði daufheyrst við hegn-
ingarræðum eldra fólksins, reis nú upp í
eldmóði af áhuga fyrir málefnum þjóðfé-
lagsheildarinnar og fylgdist af alhug með