Skinfaxi - 01.09.1923, Síða 2

50
SKINFAXI
lega hvort sem þeir ætla að dvelja hér
lengur eða skemur.
Sá hugsunarháttur virðist um of ríkj-
andi hjá okkur, að við þurfum flest að
þyggja, en höfum fátt að gefa.
II.
íslenzka þjóðin veit að hún á fólginn
mikinn auð í óræktuðu landi, fossum og
fiskimiðum. þegar hægt verður að nota
þann auð til hlítar, verður ísland stór-
um fjölmennara en það er nú, og hefir
margfalt meiri viðskifti við önnur lönd.
þá má ætla, að ferðamannastraumur
verði mikill í landinu, því það er ágæt-
lega til þess fallið fyrir margra hluta
sakir. En hvort verður þá íslenzka þjóð-
in þræll eða herra kraftsins og auðsins ?
það fer eftir því, hvort hún þekkir sinn
vitjunartíma. Ilér þarf því að standa vel
á verði bæði utanlands og innan. Innan-
lands eru góðir lýðskólar og ungmenna-
félög líklegust til þess að efla þjóðlega
menningu og bægja óhollum straumum
frá sveitunum. En sú hliðin, sem snýr
að útlöndum, er ekki síður athugaverð,
og munu eðlilega skiftar skoðanir um,
hvað hagkvæmast sé að gera í því efni.
Dansk-íslenzka félagið starfar nú að
samvinnu milli sambandsþjóðanna, og
er það góðra gjalda vert. En þó eru
margir, sem telja það enn þýðingar-
meira, að treysta bræðraböndin milli
Norðmanna og Islendinga. Helgi Valtýs-
son og fleiri hafa ritað um þetta mál og
bent á ýms góð ráð, sem hægt væri að
nota. Skifti norskra og íslenzkra stú-
denta munu koma hér áð góðu liði.
Nú er orð á því, að prófessor Sigurður
Nordal muni flytja til Kristianiu og
gerast prófessor við háskóla Norð-
manna. Ekki er ólíklegt, að margir telji
þessa ráðabreytni stórskaða íslenzkum
bókmentum. En aðrir munu ætla, að
Nordal hafi betri skilyrði í Noregi en
hér heima til þess að vinna ættjörð
sinni gagn.
Mar'gir landar, sem dvalið hafa lang-
vistum í Höfn, hafa unnið stórvirki fyr-
ir sína þjóð. Má ætla, að lífsskilyrðin
fyrir andleg fræ af íslandi séu ekki lak-
ari í Noregi en þau hafa verið í Dan-
mörku. Tungu okkar og bókmentir mun
þó mest um vert í þessum félagsmálum.
Við þurfum að beita okkur fyrir því,
að þýtt verði á nýnorsku það sem nú er
bezt ritað á íslenzku. Slíkt mundi hvetja
Norðmenn til að heimsækja íslenzkar
sveitir og dvelja hér svo lengi, að þeir
skilji og tali okkar mál. pá fyrst skilja
þeir kjör okkar og hætti.
Margir Islendingar hafa farið til Nor-
egs og unnið þar að landbúnaði um
lengri eða skemmri tíma. Að því loknu
hafa þeir oft dvalið þar við lýðskóla eða
aðrar mentastofnanir einn eða fleiri vet-
ur. þetta hefir oft reynst ágætlega. Ef
hægt væri að fá Norðmenn til að nota
sama ráðið á íslandi, mundi það koma
báðum frændþjóðunum að góðu liði.
Síðastliðinn vetur hafa Norðmenn
flutt ræður og ritað blaðagreinar um
ferðir sínar hér á landi. þeir bera frænd-
um sínum söguna vel í öllum greinum,
en tungan og bókmentirnar hafa þó hrif-
ið þá langmest. þeim er það ljóst, að ís-
lenzkan er lifandi norræna og þangað
liggja rætur nýnorskunnar.
Mikil og margbreytt er sameign Is-
lendinga og Norðmanna. þeir þekkja
forna frægðardaga, hafa líka verið öðr-
um háðir um langt skeið, en sjá nú aft-
ur dagrenning. þegar íslendingurinn
kynnist bókmentum Norðmanna, les t. d.
bækur eftir Björnson, Ibsen eða Werge-
land, finnur hann, að það eru frændur
hans sem tala, og sé hann hjá minnis-
merkjum þessara manna, finst honum
að hann standi á helgum stað. Eitthvað
líkt mun Norðmönnum fara, ef þeir
ferðast hér og skilja íslenzkt mál. G. B.