Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1948, Blaðsíða 8

Einar Bragi Sigurösson ,
Svipmyndir úr verksmiðjuþorpmu
Vegurinn.
Þegar síldin fór að blaka sporðum í þúsund
milljóna tali utan við víkina blá, tók fólk að
tínast að úr nágrenninu og reisa sér húskofa
uppi á sjávarbakkanum, og eftir að Norðmenn
höfðu byggt verksmiðjuna, þaut hér upp þorp
á skömmum tíma. Og íbúarnir lögðu veg um
þorpið sitt endilangt, og þar með höfðu húsin
fengið forhlið og einnig — bakhlið. Allir reyndu
að hafa sem þrifalegast fyrir framan húsið, og
þess vegna hlutu að safnast að húsabaki ýmsir
munir, svo sem: hænsnakofar, fjós, hlaða,
mykjuhaugar, kassar, tunnur, spýtnabrak,
gjarðabrot, mjólkurbox, máldollur, balar, skjól-
ur, pottar, vírnet, flöskur, körfur, kaðlar, net,
línur, reiðhjól, föt, moðhaugar, hænsnaskítur,
dauðir kettir, eggjaskurn, aska, skemmdar kart-
öflur, fiskúrgangur, beinarusl, ull, gærur, prím-
us, olíuvél o. fl. o. fl., sem of langt yrði að telja
— og þannig hafði þetta verið í þrjátíu ár.
Og síldin hélt áfram að sindra í sjónum og
ýta undir alls konar athafnir við víkina blá.
Þar var byggð ný verksmiðja margfalt stærri
en gamli garmurinn, með margföldu fjármagni
í umferð og fjörugu framkvæmdalífi, sem leiddi
meðal annars til þess vafasama tiltækis að nýr
og breiður vegur var lagður eftir endilöngu
þorpinu — á bak við húsin. Þar með var bak-
hlið þeirra orðin að forhlið, og allir hinir sund-
urleitu hlutir blöstu nú við vegfarendum og
vöktu hjá þeim allt aðrar hugmyndir en til var
ætlazt, þegar þeir voru þar látnir.
Og nú eru íbúar þorpsins í vanda. Þeir þurfa
helzt að flytja annað hvort ruslið eða húsin í
burtu til að bjarga heiðri sínum. Sumir telja,
að þeim væri kærara að flytja húsin. En eflaust
hugsa ýmsir eins og læknaneminn, sem sagði
við mig áðan:
Oh — þeir flytja hvorugt!
Fjörustemning.
Ég reika meðfram grónum sjávarbakkanum,
og það er kyrrlátt kvöld í júlí. Þeyrinn gárar
rauðan sjóinn og létt fjarðaraldan gjálfrar lágt
við fjörusteinana, svargljáa af síldargrút frá
í fyrra. Á einum stað hvolfir gamall bátur,
skarbyrtur með gati á báðum hliðum, og rauð-
skjöldótt kýr með snúið horn stendur upp við
stefnið og klórar sér fyrir háttinn.
Steinsnari vestar gengur hlein með þröngum
brúnum og rauðum hrúðurkörlum, krossfiskum
og bobbum út í fjörðinn. Hér er unaðsreitur
— hér nemur strákur úr sjávarþorpi ósjálfrátt
staðar. Þaraangan er áfeng, og æðarkolla með
unga vekur hljóðan fögnuð og helga lotningu
í hjartanu. Samt þorir hún ekki að sitja kyrr,
en steypir sér fram af flúðinni sinni og hraðar
sér sem mest má verða frá landi — og litlu
börnin, sem brutu skurnið um Jónsmessuleytið,
fylgja knálega eftir. Þau bregða sér jafnvel í
svolítinn lystitúr undir vatnsskorpuna og skjóta
hreykin upp kollinum framan við mömmu sína:
Sérðu, hvad við gátum, mamma!
Draumur „rússans“.
Á miðju gólfi í mjölskemmunni stendur ný-
bakaður stúdent og saumar fyrir síldarmjöls-
poka. Hann er úr sveit fyrir vestan. Hann er
bjartur yfirlitum með Ijóst, lífmikið hár. Úr
augunum 'skín fögnuður yfir að hafa lagt
menntaskólann að baki og kitlandi tilhlökkun
til rússagildisins, akademíska frelsisins og allra
ævintýranna, sem bíða hans fyrir sunnan í
haust. En þessu tvinnast klökkvablandinn tregi
og eftirsjá vegna eins og annars heima í sveit-
inni fyrir vestan — sem hefur verið honum
hjartfólgið, en er að glatazt honum.
Hann var á vormótinu heima laugardags-
kvöldið áður en hann lagði í þennan síldarleið-
angur, og dansaði vangadans við dóttur bóndans
á Gili — bernskuunnustuna. Og hún mændi dá-
lítið feimnum aðdáunaraugum á hvíta kollinn,
sem hékk á nagla uppi á senu í þinghúsinu —
næstum eins og sýslumannshúfa á manntals-
þingi — og sagði niðurlút: Þú ert nú að verða
svo mikill maður, að þú getur bráðum ekki
dansað við svona ófínar sveitastelpur eins og
mig!
270
VÍ K I N □ U R