Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1952, Page 51

kvenfólkinu borið á brýn, að fara þá með fleiri
fréttir en sannar séu; enda hafa þær það ólán
í fleiri löndum.
Þá er hér stuttur kafli, sem Breiðfjörð kallar: „Frá
siðum og skapferði Grænlendinga.":
Skapferði Grænlendinga er meinlaust og blítt;
spaklyndi, frjálsræði og jöfnuður eru þar á
meðal þeirra, því enginn setur sig upp yfir
annan; hver einn má lifa og láta eins og hann
vill. Allir virða þann, sem er heppinn veiði-
maður, og meta mest tillögur hans, og eru
yngri menn fúsir að hlýða honum og hans ráð-
leggingum. Nú þótt að Grænlendingar séu
þannig í sjálfræði sínu lagalausir og yfirvalda,
eru þeir siðlátir og hæverskir og þrátta sjald-
an, og beri svo við, þá með hæglæti og mein-
lausum orðum, því ekki kunna þeir að blóta né
formæla, þar engin þess konar orð eru til í máli
þeirra, og ekkert hrakyrði nema þetta: „ajor-
putit“ — þú ert ónýtur; það er mest reiðiyrði
þar í landi, og það láta Grænlendingar duga
með nokkrum hótunum.
Mjög sjaldan verða menn varir við ástar-
brögð karla og kvenna; það þykir ósiður að
láta vel að konu sinni, með kossum eða þvílíku,
þegar einhver sér til, en ógerningur að leita
þannig við ógiftar stúlkur, þó eru dæmi til að
slíkt hendir í leyni. En verði stúlka barnshaf-
andi, vita það allir undir eins og hún sjálf, því
hún gerir sér upp grát einn eða fleiri daga,
þangað til náungarnir geta í kollinn, og segir
hún þá upp alla sögu, nefnir fylgjumann sinn
og staði og stundir allra þeirra samfara. Fer
þá oftast svo, að hann tekur hana sér til konu,
en þó er það engin skylda ...
... Grænlendingar eru frábitnir gripdeildum,
einkanlega sín á milli, og hafa hvorki hús né
hirzlur að geyma föng sín í; því þó allt liggi
úti á víðavangi, tekur enginn það, sem hann
veit, að annar á. Að hnupla frá Dönum þykir
minni synd, ef færi gefst á. ... Öllum Græn-
lendingum, sem ekki eru kynblendingar, má
þannig lýsa: Þeir eru lágir vexti, hrafnsvartir
á hár, stinnhærðir og slétthærðir; þeir eru
skegglausir og varaþykkir, úteygðir, og mó-
rauðir á yfirlit, vöðvamiklir og beinamjóir,
manna hvatastir á fæti, og vel náttúruhagir til
allra smíða. Af konum er allt hið sama að
segja; þó eru þær hárprúðari. Margar þeirra
eru þar á ofan smáhentar og fótnettar.
Breiðfjörð hefur liðið vel á Grænlandi, enda kveður
hann landið með söknuði. Haustið 1834, þegar hann
er á heimleið, kominn alllangt suður fyrir Hvarf og
sér tinda Grænlands sökkva í sæ, yrkir hann innilega
kveðju til landsins, sem hafði fóstrað hann undanfarin
þrjú ár:
Far nú vel mitt Hjartarhorn,
Hásteinsbæli og Söðull;
vermi yðar fötin forn
fagur morgunröðull.
Ég er kominn út á sjá
átján langar vikur,
mér vill yður óðum frá
ýta stormur kvikur.
Það er vert ég væti brá
að viðskilnaði okkrum,
því ég undi yður hjá
öðrum betur en nokkrum.
Þið hafið heyrt minn harmasöng,
hlátur og kæti glauma;
fram um yðar fornu göng
fæddi ég marga drauma.
Undir hafið einatt þér
öll mín raulað kvæði,
og svo að kalla sampínst mér
í sorg og gleði bæði.
Það er vinskaps orsök ein
yðar, verð að lofa,
íslendinga öldruð bein
í ykkar skjóli sofa.
Geymið þið feðra gömlu bein,
sem grafar feldur ornar;
geymið á sínum stað hvern stein,
sem styðja tóttir fornar.
Hér hefur verið birt dálítið brot af því, sem
til er ritað á íslenzkri tungu um Grænland —
land, þjóð og sögu. Er þó rúmsins vegna sleppt
nálega öllu, sem rithöfundar íslenzkir á þessari
öld hafa lagt til þeirra mála.
Tíu aldir eru liðnar síðan forfeður vorir
höfðu veður af því, að til myndi vera land í
vestur frá íslandi. Og eftir þrjá tugi ára verða
þúsund ár liðin frá því er Eiríkur rauði fann
Grænland. Saga þessara tveggja landa, Islands
og Grænlands, var nátengd um aldir. Sambandið
rofnaði, og hvor þjóðin um sig háði fádæma
harða baráttu fyrir tilveru sinni. Islenzka þjóð-
in tórði, þó að mjóu munaði, hin grænlenzka
fórst. En þó að þau yrðu örlög frænda okkar
í vestri, eigum við, eigi að síður, margar minn-
ingar tengdar þeim slóðum, þar sem gnæfa þeir
Hvítserkur og Himinraki og fjörðurinn Öllum-
lengri teigir sig óravegu inn í landið.
V í K I N □ U R
311