Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1931, Side 22

Náttúrufræðingurinn - 1931, Side 22
i6 Á íslandi eru til að minsta kosti 15—20 tegundur af köngulóm. — Merkastar þeirra eru húsaköngu- lóin, fjallaköngulóin og hnoða- köngulóin. Hiisaköngulóin lifir mest í liúsum manna, og spinnur sjer pípumyndaðan bústað í jaðri vefsins. Fjallaköngulóin hefst við alls staðar úti um haga, en spinn- ur engan bústað í sambandi við vefinn. Sjálfur vefurinn er aftur á móti miklu betur gerður og vandaðri að öllu leyti en hjá húsa- köngulónni. Hnoðaköngulóin hag- ar háttum sínum alt öðru vísi en hinar tvær. Hún spinnur nefnilega ekki veiðinet, heldur lileypur bráð- ina uppi, og bítur hana banasári. Hún er mjög frá á fæti, en hleyp- ur mest í stuttum sprettum. — Hnoðaköngulóin og skyldar teg- undir, sem ekkert veiðinet hafa, nefnast einu nafni veiðiköngulær. Köngulærnar eru til lítils gagns, nema þá ef til vill óbeinlínis, ef nytsöm dýr lifa á þeim. Maðurinn hefir þó reynt að notfæra sjer spunalist þeirra, og nota spunann sem silki, en ekki hefir varan þótt endingargóð og heldur því silki- fiðrildið enn þá velli með virð- ingu. Margar köngulær eru skaðlegar, vegna eitursins, sem þær gefa frá sjer. Hjer á landi og í öðrum köldum og tempruðum löndum gætir þessa þó ekki, því köngu- lærnar eru litlar, en í heitum löndum eru til köngulær sem [Weru alt að því 10 sentimetrar á lengd, og geta þær gert mikinn skaða á búpeningi og bitið menn svo þeir liggi mánuðum saman eða hljóti dauða af. Á steppunum í Suður-Rússlandi er t. d. alveg fult af þeim á sumrin, og margar hafa borist frá ýmsum heitum öndum til Evrópu-hafna með skip- um. í hjeraði nokkru í Suður- Rússlandi, sumarið 1896, bitu þess- ar köngulær: 48 manns, og þar af dó tvent. 173 úlfalda, 57 dóu. 218 hesta, 36 dóu. 116 kýr, 14 dóu. Þótt köngulærnar sjeu grimmúð- ugar að skaplyndi, eiga þær hrós og heiður skilið fyrir dugnað og atorku. Vefurinn er meistaraverk, og einstakur í sinni röð. Jeg gat þess fyr, að skrúfuþráðurinn í vef fjallaköngulónna væri alþakinn örsmáum límkendum dropum. — Fjöldi þessara dropa nemur mörg- um þúsundum á hverjum vef, og á nóttunni, t. d. þegar dögg er, eyðileggjast allir droparnir, svo köngulóin verður að gera þá að nýju á liverjum morgni. Eftir hálfa klukkustund er verkinu lok- ið. Alþekt er köngulóin fyrir veð- urspár sínar.Sagt er að húsaköngu- lóin snúi höfðinu út þegar góð- viðri er í vændum, en afturboln- um þegar ilt veður er í nánd. Köngulærnar leggja líka meiri rækt við vefi sína undir blíðviðri og stillur en þegar vond veður eru í aðsigi.

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar: 1. Tölublað (1931)
https://timarit.is/issue/290147

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

1. Tölublað (1931)

Handlinger: