Náttúrufræðingurinn - 1960, Page 62

228
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
bæta við 10—11 tegundum öruggum borgurum í gróðurríki lands-
ins, er fundizt hafa síðan Flóra kom út í þriðja sinn. Hefur þeim
verið lýst í Náttúrufræðingnum á þessu tímabili.
Ræktað land stækkar ár frá ári, og til ræktunar hefur verið
fluttur inn fjöldi jurta, trjáa og runna víðs vegar að. Flestar garð-
jurtir eru af erlendum uppruna; einnig sum túngrös og allar gróð-
urhúsajurtir og stofublóm. Sumar tegundir má kalla „blendnar",
t. d. sum túngrös, því að sumir stofnar eru innlendir, en aðrir stofn-
ar sömu tegundar fluttir inn frá útlöndum. Gróðurfarið breytist
við búsetuna. Ræktað land fær erlendan gróðursvip og áhugi fyr-
ir þekkingu á ræktuðum gróðri vex. Slæðingarnir eru í sér flokki
og skemmtilegt fyrirbrigði, sem jafnvel gefa bendingar um ýms
menningarsöguleg atriði. Fer hér á eftir ágrip af landnámssögu
þriggja nýlegra slæðinga:
1. Geitakál (Aegopodium poclagraria) vex villt víða um
Evrópu. Var fyrrum ræktuð sem grænmeti og lækningajurt og
hefur þá borizt víða. Álíta sumir,
að á Norðurlöndum bafi ]aað dreifzt
út frá klausturgörðum í fyrstu. I
Noregi vex það aðallega í ræktar-
jörð, einkum í gömlum görðum,
sem illgresi. Geitakál vex alla leið
austur í Síbiríu og Sv.-Asíu. Það
barst til Ameríku fyrir löngu og
vex þar nú villt.
Það mun hafa verið laust fyrir
1940, að ferðamenn sögðu frá ein-
kennilegri, livítblómgaðri jurt, svip-
aðri lítilli hvönn, sem þeir hefðu séð
í Fáskrúðsfirði. Sumarið 1948 var ég
á ferð eystra og skoðaði þennan
,,bvannabróður“, sem reyndist vera
geitakál. Óx það í nokkrum görðum
að Búðum og einnig við nokkra
sveitabæi, aðallega Kolfreyjustað og Gestsstaði. Sumarið eftir sá ég
geitakálið liér og hvar í Neskaupstað og sumarið 1950 í Brekkuþorpi
og að Hesteyri og víðar við Mjóafjörð. Sögðu Mjófirðingar, að geita-
kálið hefði verið flutt að Hesteyri frá Asknesi, en þar höfðu Norð-
1. Geitakál.