Samvinnan - 01.02.1937, Blaðsíða 11

2. HEFTI
SAMVINNAN
Heimilið -
Börnin og maturinn
Prófessor Carl Schiötz, frægur norskur
barnalæknir og kennari í Iieiisufræði við
Osló-háskólann, hefir vakið mikla athygli
i Xoregi og viða erlendis fyrir kenningar
sinar um bætt mataræði skólabarna. Pró-
fessorinn vekur athvgli almennings á þvi, að
við rannsókn á skólaskyldum börnum i Osló
hafi komið i ljós, að i)9I/2°/o af þeim hafi
skemmdar tennur. Tennurnar, segir hann,
eru viðkvæm liffæri, og við vöntun á hollum
og fjörefnarikum mat, jafnvel þótt um
stundarsakir sé, er lieilbrigði tannanna
strax í hættu. Þetta kemur mjög fram í
lieilsufari barnshafandi kvenna, barna,
unglinga og sjúklinga. Þroskatimi barna
og unglinga nær fram að tvítugsaldri.
Allan þann tima þarf æskan að hafa gott
og fjörefnarikt fæði, allra helzt i löndum
með litlum sólargangi og löngu skammdegi.
Tannburstinn og tannkremið liafa engin
áhrif á hreysti tannanna, segir prófessorinn ;
tannþvottur hefir ekki þj'ðingu nema sem
hreinlætisráðstöfun eins og þvottur lik-
amans.
Hér á landi er sá siður upptekinn í
nokkrum kaupstaðaskólum að gefa börn-
um efnalitilla foreldra nokkra miðdags-
hressingu, og sama var siður i Noregi.
Prófessor Sehiötz er þessu mótfallinn. Hann
vill, að öll börn borði morgunmat í skólan-
um, og sú máltið á að vera svo haglega
samsett, að tennurnar fái þar fullkomna
næringu.
Hinn frægi Osló-morgunverður er sem
hér segir:
Nýmjólk ’/3 litri, rúgbrauð og »hart«
brauð með smjöri og osti eftir vild. Hálft
epli, væn gulrót eða hálf appelsina til
skiptis viku i senn. Máltiðin bj'rjar með
appelsinu, þegar hún er á borðum, en
endar með eplinu eða gulrótinni. Börnin
mega ekki drekka, meðan þau hafa mat í
munninum. Pau þurfa að tyggja vel og
munnvatnið að hafa áhrif á fæðuna.
Schiötz barnalæknir leggur mikla áherzlu
á, að börnin þurfi að fá þessa hollu og
lifefnaauðugu máltíð á morgnana. Nú sé
hættan sú, að allur þorri barna fái litla
og oft miður holla næringu á morgnana,
t. d. kaffi með lélegu brauði, sem þau
glej'pa í sig syfjuð, meðan þau eru að
hraða sér að heiman í skólann. Siðan
eiga börnin að sitja marga klukkutima i
skólanum við erfitt nám. Prófessorinn
segir, að margir foreldrar kvarti um, að
Kvenfólkið - Börnin
börnin hafi litla matarlyst áður en þau
fari í skólann. Par setur hann undir lekann
og lætur börnin fá sinn morgunmat fyrsta
hálftimann, sem þau eru í skólanum. Pau
koma hress og göngumóð og hafa þá ágæta
lyst.
Pegar farið verður að gefa íslenzkuin
börnum morgunverð í skólunum, þurfa
læknar og heilbrigðisfræðingar að finna
islenzk fæðuefni í staðinn fyrir aldinin.
Og það hlýtur að vera vandalítið.
Skoðun kvenlæknis
— Álítið þér kvenfólk vel fallið til
læknisstarfa? spyr blaðamaðurinn.
— í því starfi sem öðrum geri ég engan
mun á karlmönnum og konum. Það eina,
sem hefir gildi, er, að læknar séu hæfi-
leikum gæddir og áhugasamir.
— En þetta langa nám — er það ekki enn
erfiðara fyrir kvenfólk helduren karlmenn?
— Að vísu er það þreytandi. En þær
konur, sem velja sér þetta lifsstarf, gera
það af brennandi áhuga. Og eftir að þær
liafa lokið námi, liygg ég, að engin þeirra
vildi skipta á nokkurri annari atvinnu.
— En biður ekki starfið hnekki ef kven-
læknarnir giftast?
— Nei, það álit ég ekki, segir læknirinn
ákveðinn. Ivvenfólk, sem starfar utan
heimilis, þarfnast ekki siður heimilis-
ánægjunnar en aðrar konur.
— En hleypidómarnir? Eeita menn eins
læknishjálpar kvenlækna eins og starfs-
bræðra þeirra?
— .1 á, þeir kvenlæknar, sem eru starfi
sínu vaxnir, sigra þá erfiðleika.
Siminn hringir. Friður okkur er rofinn.
Um leið og kvenlæknirinn fer, segir hún.
Starfið krefst mikils, en ekki of mikils hjá
þeim konum, sem finna köllunina.
Sænska samvinnublaáiá breytir um nafn
Blað samvinnumanna i Sviþjóð, »Konsu-
mentbladet«, brevtti um nafn um nýjárið
og lieitir nú ))Vi«, sem þýðir »við«. Ctlit
blaðsins og efni hefir þó ekki breytzt. Petta
blað kemur út einu sinni í viku, og cr
npplagið V2 milljón. Pað er þvi langsam-
lega útbreiddasta blaðið, sem út kemur i
Svíþjóð og raunar á öllum Norðurlöndum.
»Vi« er fjölbreytt að efni, hefir fjölda
mynda, er mjög smekklegt að öllum frá-
gangi og kostar aðeins 5 kr. á ári.
Nokkrar stökur
eftir Indriáa á Fjalli
1
Er mér byrlar sina saft
sól i vordagsheiði,
trú á myrkra kyngikraft
kasta’ eg þá i reiði.
Pegar hún blessuð þokast fjær,
þverrar dagsins kraftur,
á mig gráar grímur tvær
geta runnið aftur.
2
Úti um dagsins opnu torg
og í fylgsnum nætur
til er nóg af sárri sorg,
sem án vonar grætur.
Fæstra reynist Ægi á
iðju þáttur liægri
þeirra', er bljúgir borði frá
bera hlutinn lægri.
3
Vart mun standa í valdi manns —
við erum smáir, bræðurl —
neitt að gera á hluta hans,
heimi ’ er öllum ræður.
Og þótt jafnvel, maður minn!
mætti takast þetta,
hann mun orka hluta sinn
hjálparlaust að rétta.
4
Pótt hún stundum þung og sár
þylii vera i leynum,
slepptu ekki, herra hár!
hendi þinni’ af neinum.
Gefa munt þú gætur að
grúa barna þinna;
hollt er þeim á hjartastað
liendi þina’ að finna.
Samvinna í Kína
Samkvæmt opinberum skýrslum voru
2(1 þúsund kaupfélög starfandi i Ivina á
siðastliðnu ári. Á árinu 1935 höfðu 12
þúsund ný kaupfélög hafið starfsemi sína,
svo hægt ’er að segja, að kaupfélögin séu
í örum vexti þar.
27