Samvinnan - 01.05.1940, Page 9

5. HEFTI
S AMVINNAN
nokkrir bændur gengu úr félaginu án þess að skilja
skuldlausir við það. Aftur jukust viðskipti hjá utan-
félagsmönnum, sem oft kom til af því, að þeir hinir
sömu gátu ekki myndað deild í sveitinni, sem þeir
höfðu bólfestu í. Þetta kippti úr eðlilegum vexti fé-
lagsins. Þótti því nauðsyn á, að fá fyrirlestrarmann til
þess að fræða menn um samvinnu og félagshyggju,
og var leitað til Sambandsins um það. Samþykktir
voru gerðar í því augnamiði að tryggja félagið sem
bezt og rekstur þess.
Ákveðið var að leggja 10% fyrir erlendum kostnaði
og 10% fyrir innlendum til að standast vel útgjöld
við reksturinn, sem var þrátt fyrir allt sífellt að
aukast.
Framkvæmdarstjóra var falið að skipta um um-
boðsmann erlendis vegna ógreinilegra farmgjalds-
reikninga og tráss út af leiðréttingarkröfum félagsins
á hendur honum. Þetta leiðréttist nú seinna fyrir
ötula framgöngu félagsstjórnar, samt ekki fyrr en
1915, eftir að steypt var saman mörgum verzlunum
hér um Austfirði eins og kunnugt er, sem síðar
liðu undir lok í byrjun kreppuáranna.
Stjórnarnefnd félagsins ritaði stjórnarráðinu bréf
þess efnis, að það hlutaðist til um að skoðunarvott-
orð dýralæknis fylgdi öllu útflutningskjöti.
Félaginu var heimilað að taka lán til þess að kaupa
birgðakorn til tryggingar búfénaði félagsmanna.
Samdar voru reglur um þetta, sem brátt voru svo
endurskoðaðar 1915.
Bryggjunni miðaði hægt og hægt, og reynt var að
lengja hana eftir því sem föng voru fyrir hendi.
Félagið gekk inn í kaup á geysistóru og viðamiklu
húsi á niðurlagðri hvalveiðistöð á Mjóafirði.
Bryggjugerðinni var þannig háttað, að grjótfylltir
Gamla verzlunarhús félagsins. Nú gistihús.
trébúkkar voru reistir með jöfnu millibili, hækkandi
eftir því, sem nær færðist marbakkanum. Félagið
varð því að nota uppskipunarbáta fyrstu árin.
Lóðin undir húsi og skúrum félagsins er úr Kolla-
leirulandi, eign Múlasýsluumboðs. í kaupsamningi til
félagsins er lóðin talin 3500 stikur að stærð, og væri
ónppsegj anleg af hendi landeiganda. Eftirgjaldið var
50 krónur. Þegar farið var að rannsaka þetta betur,
reyndist svo, að samningurinn um þetta atriði, þá
húsið var reist í fyrstu, var tapaður. Ákveðið var að
kippa þessu í lag hið fyrsta.
Haustið 1914 ákvað féiagið, að stimpla kjötið með
heilbrigðismerki. Framkvæmt af héraðslækninum á
Eskifirði.
Metúsalem Stefánsson skólastjóri á Eiðum fékk
lítilsháttar styrk hjá félaginu til að kynna sér sam-
vinnustarfsemi í Noregi, Svíþjóð og Danmörku á
sumrinu 1914. Erindi hans um samvinnu á bænda-
námskeiði á Eiðum vöktu almenna athygli.
Voru síðar prentuð í Tímariti kaupfélaga og sam-
vinnufélaga 1915, IX. ár 3. og 4. hefti.
Félagið fól framkvæmdarstjóra sínum að spyrjast
fyrir um matvörur þær, er landstjórnin útvegaði frá
Ameríku. Deildarstjórum var falið að safna pöntun-
um að þessari matvöru, ef svo færi, að innflutningur
tepptist frá Englandi eða Norðurlöndum.
Nokkurt orð fór af, að efnamenn birgðu sig upp
af kornvöru. Sá orðrómur hafði ekki við rök að styðj-
ast hvað snerti félagsmenn Kaupfélags Héraðsbúa.
Um þessar mundir var annað starfandi félag, sem
kallaði sig „Kaupfélagið Vísir“, og hafði það nokkuð
marga viðskiptamenn víðsvegar um Héraðið. Þetta
félag var lítið annað en samtök til að fá betri verzl-
unarkjör innanlands hjá kaupmönnum. Það fékk
„Hermes“, íbúðarhús kaupfélagsstjóra.
73