Samvinnan - 01.11.1948, Side 4

Sljórn ICA: Rusholme lávarður, forseti þint'sins, og fráfarandi forseti IC.A (annar frá v.).
Við hlið hans Thorsten Odhe,framkvtemdarstj. ICA, ogyzt t.v. frk. Polley, ritari Sambandsins.
leikin þingið út. Eftir að liljómsveit-
arstjórinn hafði leikið stefið, tóku þeir
við, minni spámennirnir í hljómsveit-
inni, fulltrúar ríkjanna í Austur-Ev-
rópu, og fluttu það aftur, nær því
óbreytt. Mótívið í stefinu var alltaf hið
sama: Monópól-kapítalismi, heims-
valdastefna, stríðsæsingar, fasismi.
ANNIG er í höfuðdráttum lýsing
'norrænu fulltrúanna, sem þing-
ið sóttu, á andrúmsloftinu þar. Ber
þar mjög saman frásögnum sænsku,
norsku, dönsku og íslenzku fulltrú-
anna. Brezku samvinnublöðin skýra á
mjög svipaðan hátt frá þinghaldinu.
Eins og kunnugt er, sóttu þrír full-
trúar íslenzkra samvinnumanna þing-
ið, þeir Vilhjálmur Þór, forstjóri SÍS,
Jakob Frímannsson, framkvæmdastjóri
KF.A, og Erlendur Einarsson, fram-
kvæmdastjóri Samvinnutrygginga. Frá-
sögn sú, sem hér fer á eftir af þing-
haldinu, er gerð eftir lieimildum
þeirra og norrænu samvinnublaðanna,
sem getið hafa þinghaldsins allýtar-
lega.
Alls sóttu þingið um 470 fulltrúar
26 landa. Það vakti nokkra furðu, að
ítalir voru fjölmennastir, sendu sjö-
tíu og þriggja manna sendinefnd.
Bretar sendu einnig 73 menn, Pól-
verjar 45, Tékkóslóvakía 44. Rússar
sendu 25 fulltrúa. Norrænu löndin
höfðu samtals 74 fulltrúa, þar af Sví-
ar 38.
Alþjóðasamband samvinnumanna
(ICA), sem stofnað var í London
1895, er samband samvinnusambanda
hinna ýmsu landa, bæði á sviði fram-
leiðslu og neytendasamvinnu, einnig
eru í því landssambönd samvinnuláns-
stofnana, samvinnubanka, samvinnu-
trygginga o. fl. þættir samvinnuhrevf-
ingarinnar. Á þingum sambandsins
ræður afl atkvæða úrslitum, en hin
ýmsu lönd hafa atkvæðamagn í hlut-
falli við meðlimatölu samvinnuhreyf-
ingarinnar. Tala fulltrúa á þinginu
sýnir því raunverulega ekki, hversu
mörgum atkv. hvert land ræður yfir.
T. d. höfðu Bandaríkin aðeins 4 full-
trúa á þinginu, en réðu þó yfir fleiri
atkvæðum. Alls réðu hinir 470 full-
trúar yfir um 1000 atkvæðum.
Þingið var sett með hátíðlegum
hætti í hinum stóra Smetana-sal í
Prag. „Hljómuðu þar orgel- og tró-
met-tónar,“ segir einn fulltrúanna í
7 o
blaðagrein. Eftir að blásið liafði verið
til þingsetningar, ávarpaði forsætisráð-
herra Tékkóslóvakíu ráðstefnuna oa;
bauð samvinnumenn velkomna. Setn-
ingarræðuna flutti Rusliolme lávaið-
ur, forseti Sambándsins. Eftir að hinni
hátíðlegu setningarathöfn var lokið,
liófst sjálft þinghaldið. Hófst þá strax
toorstreitan í milli austurs oa; vesturs.
o o
með ræðu þeirri, er aðal.fulltrúi Ri'issa
flutti, er getið er hér að framan.
Þenna fyrsta dag þótti flestum sýnt,
að málefni Sambandsins væru komin
í óelni vegna ósamkomulags á alþjóða-
vettvangi. Af 25 fulltrúum Sovét-Rúss-
lands, voru 13 fyrstir á mælendaskrá
fyrsta daginn. Þegar sýnt var, að ræð-
ur þeirra mundu taka allan daginn,
og að verulegu leyti fjalla um málefni,
sem ekki voru á dagskrá ráðstefnunn-
ar, benti forsetinn, Rusholme lávarð-
ur, á þessa staðreynd, og afturkölluðu
þá nokkrir hinna rússnesku fulltrúa
beiðni sína um orðið, en af þessö öllu
varð þjark, sem setti leiðinlegt svip-
mót á þingið.
UNDIR þessum kringumstæðum er
raunar ekkert undarlegt, þótt 17.
alþjóðaþing lyfti ekki þungu hlassi.
Rökræðum um málefni samvinnu-
manna varð naumast komið við. Sem
dæmi um það má nefna meðferðina á
erindi sænska samvinnuleiðtogans,
Albin Johansson, um raunhæft sam-
starf samvinnusambandanna um verzl-
im og viðskipti. Hann taldi, að með
samstarfi gætu samvinnusambönd
hinna ýmsu landa lagt til atlögu við
hina alþjóðlegu liringa, gætu hækkað
lífsstandard alþýðu manna og skapað
samábyrgð og áhuga fyrir alþjóðleg-
um viðskiptastofnunum, sem sam-
vinnumennirnir ættu sjálfir. En til
þess að nokkurt slíkt samstarf gæti
borið árangur, þyrfti fyrst að tryggja
það, að samvinnusamböndin liefðu
frelsi til þess að starfa saman, en væru
ekki háð geðþótta ríkisstjórna, gjald-
eyrisnefnda og óhóflegum verzlunar-
höftum. Hann taldi því, að fyrsta spor-
ið á þeirri leið, að koma á raunhæfu,
alþjóðlegu samstarfi af þessu tagi, væri
það, að samvinnumenn skyldu öflug-
lega baráttu hinnar alþjóðlegu verzl-
unarstofnunar S. Þ. til þess að koma
frjálsari verzlun á fót. Þetta skynsam-
lega erindi liins ágæta sænska sam-
vinnumanns fékk engan hljómgrunn
hjá rússnesku sendinefndinni og fylgi-
hnöttum hennar. Réðist aðalfulltrúi
Rússa gegn þeirri skoðun Johanssons,
að Rochdalereglan ætti að gilda í inn-
byrðisviðskiptum samvinnusamband-
anna og taldi hentast, að þau seldu
hvert öðru föstu verði, eins osc um
einkafyrirtæki væri að ræða. Vakti
þessi afstaða allmikla furðu á þinginu.
En ræða fulltrúans snerist þó ekki
4