Samvinnan - 01.10.1952, Síða 14

Sýnd vara, en ekki seld
Hugleiðing um Iðnsýninguna 1952
Iðnsýningin 1952, hin mesta í sögu
landsins, er nú fyrir nokkru afstaðin
og hafa tugir þúsunda sótt hana. Hafa
menn sótt á sýninguna ánægju og
fróðleik margvíslegan, og farið þaðan
vísari um getu íslenzka iðnaðarins. En
þeir munu vera allmargir, sem jafn-
framt hafa velt fyrir sér þeirri hugs-
un, hvort þessi sýning hafi verið pen-
inganna virði fyrir iðnaðinn. Kostn-
aðurinn við sýninguna var mikill —
sumir áætla hann yfir þrjár milljónir
króna — og því er ekki ástæðulaust
að íhuga þessa spurningu nokkuð,
enda þótt niðurstöður slíkrar íhug-
unar geti héðanaf ekki orðið annað
en lærdómur fyrir framtíðina.
Til þess að svara þeirri spurningu,
hvort sýningin hafi verið kostnaðar-
ins virði fyrir íslenzkan iðnað, verð-
ur fyrst að athuga, hver tilgangur
hennar var — hvað iðnfyrirtækin
gerðu sér vonir um að vinna með
henni. Má finna nokkra skýringu á
þessu atriði í grein framkvæmda-
nefndar sýningarinnar í sýningar-
skránni, en þar segir meðal annars,
að þess sé að vænta, að menn fari af
sýningunni „. . . fróðari um fjölbreytni
og þróun íslenzks iðnaðar og framtíð-
armöguleika hans. Vér væntum þess
einnig, að sýningin fái vakið alþjóð
til meðvitundar um það þjóðhagslega
gildi, sem öflugur og fjölþættur iðn-
aður hefur fyrir þjóð vora, því það er
augljós staðreynd, að aukinn iðnaður
skapar aukna atvinnu, aukin atvinna
aukna kaupgetu, aukin kaupgeta
aukna velmegun, aukin velmegun
aukinn iðnað.“
Ef þetta er talinn vera höfuðtil-
gangur sýningarinnar, verður ekki
annað sagt, en að þeim tilgangi hafi
verið náð. Sýningin var glæsileg, vör-
urnar margvíslegar og yfirleitt glæsi-
legar, og fróðleikur mikill um iðnfyr-
irtækin.
Þessum tilgangi var náð — og verð-
ur þá hver að svara fyrir sig þeirri
spurningu, hvort hann hafi verið
kostnaðarins virði. Og í náinni fram-
tíð mun það koma í ljós, hvort valda-
menn landsins hafa á sýningunni
fengið þann skilning á iðnaðinum,
sem iðnaðinum hefur þótt nokkuð
skorta á undanfarna mánuði.
ANNAR TILGANGUR.
Enda þótt sýningarnefndin lýsi til-
gangi sj'ningarinnar á þann hátt, sem
hér var getið, hlýtur annað og raun-
hæfara að hafa vakað fyrir þeim iðn-
fyrirtækjum, sem að sýningunni
stóðu. Undanfarið hafa þessi fyrir-
tæki átt í miklum erfiðleikum vegna
skvndilegrar samkeppni við erlenda
iðnaðarvöru, sem flutt hefur verið inn
í allstórum stíl, og þau hafa mörg
orðið að draga saman seglin. Það
hlýtur því að hafa verið hátt í huga
þeirra, er þau ákváðu að taka þátt í
sýningunni, að hún kynni að greiða
fyrir sölu á vörum þeirra og vekja
áhuga landsmanna á að kaupa þær.
Segir og í einni af ritgerðum sýning-
arskrárinnar, að það sé ósk þessara
aðila, „að framleiðsluvörurnar verði
skoðaðar og prófaðar hleypidóma-
laust, og dæmdar af sanngirni. Það
vonar, og ætlast raunar til, að íslenzk-
ar iðnaðarvörur séu að öðru jöfnu
látnar sitja fyrir kaupum.“
Ef litið er á þetta atriði sem einn
höfuðtilgang sýningarinnar, og það
hlýtur það að vera, þá verður erfið-
ara að svara þeirri spurningu, hvort
tilganginum hafi verið náð. Mun
varla verða hægt að kveða upp fulln-
aðardóm um það fyrr en eftir nokk-
urn tíma, en þó er hægt að benda á
margt, sem betur hefði hátt gera til að
þessum tilgangi yrði náð.
Eitt það fyrsta, sem kemur til hug-
ar í þessu sambandi, er samvinna iðn-
fyrirtækja og smásöluverzlana. Eðli-
legt hefði verið, að halda samhliða
iðnsýningunni „íslenzkan iðnaðar-
mánuð“ í verzlunum um allt landið,
og leggja áherzlu á matvöru eina vik-
una, hreinlætisvörur aðra, fatnað
hina þriðju o.s.frv. Hefði þá átt að
fá smásala og kaupfélög til þess að
sýna hina íslenzku vöru í gluggum
sínum og halda henni fram yfir búð-
ardiskinn. Hefðu verksmiðjurnar með
litlum viðbótarkostnaði getað séð
þeim fyrir ýmsum sýningartækjum,
auglýsingaspjöldum og fleiru slíku.
Ekkert slíkt var gert, nema hjá ein-
staka aðila, svo sem Gefjun-Iðunn í
Reykjavík. Sömu daga, sem iðnsýn-
ingin stóð yfir á Skólavörðuholti,
mátti sjá glugga verzlananna í
RejTjavík hlaðna af þeirri erlendu
iðnaðarvöru, sem hefur rutt ágætri
íslenzkri vöru af markaðinum. Ekki
er ástæða til að ætla, að smásalar,
kaupfélög og kaupmenn, hefðu ekki
stutt iðnaðinn í þessu efni, ef til
þeirra hefði verið leitað. En þarna lá
gott tækifæri ónotað, og hinar sýndu
vörur voru ekki seldar, eins og hægt
hefði verið.
Annað atriði er náskylt þessu. Það
eru auglýsingar í blöðum og útvarpi,
en þær hefðu að sjálfsögðu átt að
fylgja Iðnsýningunni til að minna
neytendur daglega á að kaupa og
reyna þær vörur, sem þeir sáu á
sýningunni. I þess stað var meirihluti
vöruauglýsinga í blöðum og útvarpi
yfir sýningartímann frá innflytjend-
um og um innfluttar iðnaðarvörur.
Þriðja atriðið í þessu sambandi
snýir að sýnendum sjálfum og sýning-
armunum þeirra. Margur gesturinn
mun hafa sagt, er hann dáðist að ein-
hverjum mun á sýningunni, að þessa
vöru hafi hann því miður aldrei séð
á markaðinum og mundi sennilega
aldrei sjá.
14