Samvinnan - 01.02.1976, Page 23

Tæplega fimmtugur kvæntist
Knut Hamsun leikkonunni Marie
Hamsun, sem var
tuttugu árum yngri en hann.
Þau bjuggu saman í farsælu
hjónabandi til æviloka.
Ein skemmtilegasta
myndin sem til er af
Hamsun. Hann er að
spóka sig í blíðviðri á Karl
Johan sumarið 1936.
Þessi mynd af Knut Hamsun er tekin árið 1929. Hann er þá orð-
inn sjötugur, en er enn í fullu fjöri. Hann hélt starfskröftum
sinum furðu lengi; skrifaði síðustu bók sina „Grónar götur“
á tíræðisaldri.
okkur öllum með handabandi
og bauð hvern og einn velkom-
inn. Ég hélt fyrst, að þetta
væri meðhjálparinn, en það
mun hafa verið grafarinn, sem
gerður var út af örkinni i þessu
tilefni, þvi að innan við dyrn-
ar stóð meðhjálparinn og end-
urtók kveðjuna með þeim eina
mun, að hann bauð hvern fyrir
sig hjartanlega velkominn. Og
þegar við svo gengum úr skrúð-
húsinu inn i sjálfa kirkjuna,
kom hringjarinn hlaupandi,
opnaði dyrnar fyrir okkur og
heilsaði okkur öllum með
handabandi og sama formála,
að breyttu einu orði: innilega
velkomin!
Og þó var ekki allt þar með
búið. Inni í kórnum stóð að-
stoðarpresturinn og virtist ekki
kvíða því, að taka þennan
beiska kaleik frá embættis-
bróður sínum. Hann brosti út
að eyrum, breiddi út armanna
oins og hann ætlaði að faðma
allan hópinn og sagði: „Verið
velkomin í guðs hús, stórir og
smáir." Og það var engin upp-
Serð hjá honum.
Við þurftum sannarlega ekki
a® kvarta undan viðtökunum,
°g þar með hófst helgiathöfn-
in.
Veizlan um kvöldið var hald-
in í tvöföldum tilgangi. Við
Voru að vígja nýja húsið okk-
ar- Þegar tvíburarnir fæddust,
var gamla húsið orðið allt of
þröngt fyrir okkur, og ég fór
á stúfana í leit að öðru stærra.
Mörgu var úr að velja, ég valdi
mér einbýlishús í Slemdal, þar
sem ég bjó siðan i mörg ár.
Þessu vali réð ekki hvað sízt
nafnið á húsinu. Það hét Siri-
lund. Það var ævintýralegt að
eiga hús með sama nafni og
þorpið fræga í sögu Hamsuns.
í Sirilund bjó hinn voldugi
Mack, þar ólst Edvarda upp,
og þar var lautinant Glahn.
Þetta sögulega nafn varð að
nokkru leyti uppistaðan í vel-
komandaminni minu um
kvöldið. Ég óskaði þess, að
gestum okkar liði eins vel hér á
Sirilund okkar og gestum
Macks á Sirilund í sögu Ham-
suns. Eitt var það þó, sem ég
gat ekki boðið upp á. En það
var dúnsæng í baðkerinu, sem
Mack hafði sér til ágætis.
Allir bjuggust við, að Ham-
sun, sem var elztur skirnar-
vottanna, myndi svara ræðu
minni. En það beið og lét sig.
Og þegar hann gerði sig ekki
líklegan til þess, töluðu hinir
skírnarvottarnir hver á fætur
öðrum. Það var ekki fyrr en
komið var að því að standa
upp frá borðum, að Hamsun
rankaði við sér og stóð upp.
Hann setti á sig nefgleraugun,
tók örlítið nafnspjald úr vasa
sínum, þar sem hann hafði
krotað eitthvað. En hann tók
strax af sér gleraugun aftur og
stakk nafnspjaldinu í vasann.
Svo hélt hann stutta en fallega
ræðu fyrir minni guðssonar
síns. „Pétur, það er fallegt
nafn,“ sagði hann. „Það hefði
ég sjálfur viljað heita, en ég
hét bara Pedersen.“ Svo talaði
hann um unga fólkið, sem ekki
vildi framar yrkja jörðina. „Ég
þekkti einu sinni dreng,“ sagði
hann. „Faðir hans vildi gera
hann að bónda, en móðirin
vildi, að hann yrði stúdent.
Samkomulag náðist að lokum:
Hann varð stúdent.”
Að síðustu skálaði Hamsun
fyrir Sirilund. Honum þótti
nafnið gott.
Við höfðum gert ráð fyrir, að
samkvæmið stæði eitthvað
fram eftir nóttu, enda fór það
svo. Hamsun var hrókur alls
fagnaðar og naut sín vel i hópi
fagurra kvenna. Þegar gestun-
um var boðið inn í borðstofu
til náttverðar, þar sem smurt
brauð var á borðum og öl og
snaps, þótti Hamsun fyrir þvi
að vera truflaður. Hann kom
samt með okkur. Þarna voru
sömu siðir viðhafðir og venju-
lega. Fyrst var sungið „Helan
gár“, „Suparedag” og fleiri
drykkjuvísur. Síðan tóku við
einsöngvarar. Halvdan Christ-
ensen söng vísur eftir Drach-
mann. Hoel söng uppáhalds-
lag sitt „Krúsemúsedús, báts-
mannshús." Og ég lét tilleiðast
að syngja „Á hlaðinu stendur
fákurinn frár.“ Yfirleitt var
þessi skírnarveizla búin að fá
á sig helzt til veraldlegan blæ.
Ég var feginn, að sóknarprest-
urinn var ekki með í hópnum.
Allir sungu, hver með sínu
nefi, nema Hamsun. Hann sat
steinþegjandi og allþungbúinn
á svip. Að lokum stóð hann
upp og labbaði út. Þegar við
komum síðar inn í skrifstof-
una, þar sem sett voru fram
glös og drykkir, sat Hamsun
þar einsamall í sóffanum og
reykti pípu sina.
„Þið sunguð svo rnikið,"
sagði hann. „Og hann Hoel
syngur nú ekki sérlega vel að
minnsta kosti.“
Glaðværðin komst á aftur,
og samkvæmið stóð fram und-
ir morgun og endaði með því,
að hinn aldni riddari krafðist
þess að drekka minni húsfreyj-
unnar í kampavíni úr skónum
hennar.
Hamsun gisti svo hjá okkur.
Ég lét hann sofa í mínu rúmi.
Þegar hann fór, var hann enn
í samkvæmisfötum, en með
svarta slaufu, sem hann fékk
lánaða hjá mér. Um leið og
hann kvaddi, sagði hann.
„Hún var ekki mýkri, sængin
hans Macks í Sirilund." ♦
19