Andvari - 01.01.1896, Page 92

58
ilt að vita þeim er vinir þínir eru«. Guniiar kvaðst
ekki ætla að rjúfa sættir, og kann leggur líka af
stað frá Hliðarenda með Kolslteggi bróður sínum í
þessa utanferð. En hann kemst aldrei lengra en
ofan að Markarfljóti. Þar verður honum litið upp
til hlíðarinnar og bæjarins að Hlíðarenda og segir:
»Fögr er hliðin, svá at mjer hefir hon aldrei jafn-
fögr sýnzt — bleikir akrar, en slegin tún —, ok
mun ek ríða fceira aftr ok fara hvergi«. »Ger þú
eigi þann óvina fagnað«, segir Kolskeggr, »at þú
rjúfir sætt þína; því at þjer myndi engi maðr þat
ætla. Ok munt þú þat ætla mega, at svá mun allt
fara, sem Njáll hefir sagt«. »Hvergi mun ek fara«,
segir Gunnar. Og við það sat. Hann ríður heim
aptur, heim til hlíðarinnar sinnar, en jafnframt út
i opinn og vísan dauðann, af því að hann getur
ekki skilið við hlíðina, getur ekki skilið við Island.
Mjer stendur það fyrir minni, þótt nú sje orðið
langt síðan, að jeg heyrði, einu sinni á skólaárum
mínurn, embættismann hjer í Reykjavík mæla fyrir
minni íslands. Það var einkar þjóðlegur maður, eða
hafði að minnsta kosti allan vilja á að vera það,
en hann var ekki uppalinn hjer á landi. Ilann hjelt
þvl fram í ræðu sinni, að það væri ekki landið,
sem vjer elskuðum. Vjer hefðum enga ástæéu til
þess, því að það væri verra en önnur lönd, og vjer
gerðum það ekki heldur, hjelt hann. — En sá ein-
stakur misskilningur! Þetta atriði ættjarðarástarinnar,
sem kom Gunnari á Hlíðarenda til að rjúfa sætt
sina og leiddi hann út í dauðann, ástin á landinu
sjálfu, er að líkindum rfkasta og algengasta ætt-
jarðarástar-atriðið hjá íslendingum. Vitanlega er
hún sjaldnast eins rík hjá þeim eins og Gunnari.
Þeir vilja heldur fara til Ameríku, en lenda í hörm-