Stúdentablaðið - 01.04.1983, Blaðsíða 12

12
STÚDENTABLAÐIÐ
Stefán Steinsson:
r
Islenska fyrir erienda stúdenta
— námsgrein á villigötum?
Um alllangt skeið hefir erlend-
um stúdentum verið gefinn kostur
á að nema íslenska tungu við Há-
skóla íslands. Markmiðið með
þeirri kennslu mun vera að gera þá
talandi og skrifandi á íslensku en
auk þess að sýna þeim inn í bók-
menntaheim og sögu lands og
þjóðar.
Ég hefi í nokkur ár búið nærri
fólki sem greinina stundar. Þetta
fólk er af ýmsu þjóðerni, Norður-
landabúar, Engilsaxar, Þjóðverjar,
Kínverjar og Rússar svo eitthvað sé
nefnt. Fólkinu gengur misvel að
tileinka sér málið og er reglan að
öðru jöfnu sú að því lengra að sem
menn eru komnir þeim mun erfið-
ara er þeim námið. Inn í þetta
koma aðrir þættir svo sem hæfileiki
hvurs og eins til tungumálanáms
sem og hversu mikið nemandinn
hefir lært í íslensku eða norrænu á
heimaslóðum sínum. Almenntheld
ég viðhorf íslendinga til erlendra
nema sé þetta: Það er alveg furða
hve sumir þeirra eru fljótir að ná
tökum á málinu.
Af þessu mætti ef til vill álykta að
kennslan hljóti að vera frábær og
námskeiðið allt sniðið að þörfum
nemenda. En er það svo?
Áður en ég svara því verð ég að
geta þess hver mér finnst tilgangur
kennslunnar eiga að vera. Ég álít
mikilvægast fyrir fyrsta árs nema
að hann læri að tala íslensku á
sæmilegum hraða og allt að því
skammlaust. Ekki er síður mikil-
vægt að eyrað þjálfist og nemand-
inn skilji samræður íslendinga,
fyrst eins eða tveggja en síðar í hóp.
Þá þarf hann að kunna að skrifa
íslensku sér til dagslegs brúks.
Þessum árangri verður ekki náð
nema kenna þó nokkra málfræði
með.
Annars árs nemar ættu að fá
þjálfun í að lesa hvaða bókmenntir
sem er og læra ritgerðarsmíð, með
því þó að talkennsla falli ekki alveg
niður.
í vetur hefi ég fylgst dálítið með
nokkrum fyrsta árs nemum. Fyrir
jól voru þeir í talæfingatímum. Sá
galli var þar á að tímarnir urðu
helmingi færri í viku hverri en til
stóð. Þeir voru líka að glugga í
málfræði og lestexta og er það vel.
Bókin sem þeir lásu (A Course in
Modern Icelandic) er að vísu svo
þurr og leiðinleg að ég prísa með
sælan að vera ekki útlendingur í
íslenskunámi.
Þegar haustönn lauk voru flestir
farnir að geta stamað upp einhvers
konar íslensku og skildu ávæning
af því sem maður sagði við þá. En
þá bregur svo undarlega við að þeir
fá engar tal- og hlustunaræfingar á
vorönn. Þess í stað er tekið við að
velta þeim upp úr erfiðum bók-
menntalestri. Þannig voru þeir að
berjast við Sölku Völku með mis-
jöfnum árangri. Og um daginn tók
ég eftir að stúlka ein sem er með
naumindum viðræðuhæf á íslensku
gekk með Völuspá á milli manna
og sárbændi hvern sem hún hitti
um skýringar á því miður skiljan-
lega kvæði. Hvaða meining er það
að vera að þræla illa talandi fyrsta
árs nemum með fimm mánaða
nám að baki upp úr texta sem
þessum:
Ár var alda
það er ekki var
var-a sandur né sœr
né svalar unnir;
jörð fannst œva
né upphiminn
gap varginnuga
en gras hvergi,-
áður Burs synir
bjöðum um yppðu
þeir er Miðgarð
mœran skópu;
sól skein sunnan
á salar steina
þá var grund gróin
grœnum lauki.
Hræddur er ég um að slík lesning
hafi lítið hagnýtt gildi fyrir nema á
þessu stigi. Og þeir hafa líka fengið
að kenna á nútímaljóðum sem sum
hver eru lítið aðgengilegri en
Völuspá. Nú undir það síðasta tek
ég eftir að þeir eiga að fara að lesa
þjóðsögur. Það finnst mér skásta
5
lesningin til þessa og sú sem helst á
heima á fyrsta ári.
Ég hefi rætt við nemana um hvað
betur mætti fara. Þeim finnst mest
skorta talæfingar. Þá er það visst
vandamál hvað sumir kunna mikið
í íslenku er þeir hefja nám, fólk sem
sumt er búið að dvelja hér lengri
eðá skemmri tíma. Aðrir kunna
ekki neitt en allir eru settir á sama
bekk. Loks er tilgangur manna með
náminu misjafn: Sumir hafa ein-
göngu áhuga á forníslensku og
fornbókmenntum meðan aðrir
hafa áhuga á nútímaíslensku og
talmáli.
Ég hefi til samanburðar kynnt
mér ítölskukennslu við málahá-
skólann í Perugia á ftalíu. Á byrj-
endanámskeiði (Corso Preparator-
io) eru eingöngu byrjendafög: Tal-
kennsla í málveri og inngangur að
málfræði ásamt inngangsnám-
skeiði um ítalska menningu og
sögu. Þetta tekur þrjá mánuði. Þá
tekur við þriggja mánaða miðnám-
skeið (Corso Media) þar sem hald-
ið er áfram talkennslu en smám
saman aukið við bókmenntir. Það
er loks á níu mánaða lokanám-
skeiði að tekið er til við Dante
(Divina Comedia) og aðrar erfiðar
bókmenntir, sem kannski jafngilda
Völuspá. Þá er einnig mikil kennsla
í ítalskri málssögu á lokanám-
skeiðinu.
Ég tel íslensku fyrir erlenda
stúdenta vera á rangri braut og ekki
eru líkur á að nemendur læri
skikkanlega íslensku nema róttæk
endurskoðun komi til.
Kæru
svona fallega hefur víst ekki verið
talað til ykkar fyrr enda eigið þið
það alls ekki skilið. Meirihluti ykk-
ar ætti að skammast sín fyrir að
hafa ekki mætt á kjörstað nú í síð-
asta mánuði. Vilji menn bera fyrir
sig að þeir hafi ekkert vit á málun-
um, og hvað sé að ske í stúdenta-
pólitíkinni er það léleg afsökun.
Það að vita ekki, með öðrum orð-
um heimska er ekki afsökun heldur
til skammar sér í lag þegar um er að
ræða félagslíf sem öllum regluleg-
um stúdentum í skólanum ber að
taka þátt í.
Það er ykkur þó kannski nokkur
huggun að lærifeður skólans virð-
ast jafn áhugalausir um eigin
vinnustað. Viðbrögð þeirra við
ákriftarherferð Stúdentablaðsins
benda að minnsta kosti í þá átt. Sú
nýbreytni var tekin upp með fyrsta
tölublaði þessa árs að senda það
öllum kennurum skólans, svo og
þingmönnum, öllum framhalds-
skólum og mörgum fleirum. Með
fylgdu gíróseðlar og nokkur bréf til
útskýringa og upplýsingar. Af um
300 skráðum kennurum skólans
stúdentar...
hafa tæplega 20 borgað eða aðeins
um 1%, og þykir okkur það harla
lélegt. Nú er ekki gott að segja
hversu langan tíma á að gefa
mönnum til að borga gíróseðla, en
við ætluðum í fyrstu aðeins tvo
mánuði. Við það að líta svo í eigin
barm og kannast við að gíróseðlar
geta orðið þriggja mánaða áður en
þeir eru borgaðir þykir okkur rétt
að gefa ykkur, kennarar, einn
mánuð enn. En fyrir alla muni
borgiði nú. Og sömu tilmælum
beinum við svo til þingmanna og
skólastjóra framhaldsskóla.
Það verður ekki annað sagt en að
áskriftarherferð vor hafi farið
heldur lakar af stað en við hugðum.
Aðeins krónur 3900, eða 26
áskriftir, hafa skilaðs ér, en um-
talsverð vinna liggur hér að baki.
Ekki veit ég hvort frambjóðendur til
síðustu stúdentaráðskosninga sem
eignuðu sér framtakið vilji deila
vonbrigðunum með rítstjórum. .
Það leynir sér ekki að tölublað
þetta er með mjórra móti og kemur
þar aðallega tvennt til. Fyrír það
fyrsta eru þeir menn sem helst beita
sér fyrir félags og hagsmunamálum
vorum kraftlitlir til skrifa eftir að
hafa sóað kröftum sínum í heldur
fánýtan kosningaslag. Líkt er svo
komið á með okkur rítstjórum sem
erum bæði þreyttir og latir eftir að
hafa ráðist í útgáfu á blaði sem varð
heldur stærra en við með góðu móti
réðum við. Það voru okkar mistök
að geyma ekki eitthvað af efni síð-
asta blaðs til birtingar i þessu.
Annars er enn eftir eitt tölublað á
þessu skólaárí svo enn er tækifæri
fyrír pennaglaða menn að láta Ijós
sitt skína.
í júníblaðinu höfum við hugsað
okkur að fylgja eftir stefnu forvera
okkar að setja þar kynningu á hin
um ýmsu fyrirbærum og fé-
lagssamtökum stúdentalífsins.
Stúdentar og annað starfsfólk við
háskólann — burt með slenið og
pennan á loft.
Ritstjórar...
'
Nýtt fólk
og fleira fólk. Alltaf fjölgar því
liði sem leggur metnað og nennu
sína í að gera blað vort sem best úr
garði. Ljósmyndari Stúdcnta-
blaðsins hefur verið ráðinn Guðni
B. Guðnason, gamlgcrðingur og
nemi í tölvunarfræði. Er stór hluti
mynda í síðasta blaði, svo og
þessu eftir hann, þ.á.m. forsíðu-
myndir bcggja blaðanna.