Fálkinn - 12.01.1929, Page 7

F A L K I N N
7
GÆFUTAFLIÐ
New York er mjög stór borg.
Þar lifir urmull manna og ein-
staklingurinn hverfur algjörlega
i þjóðahafinu. Þesskonar staðir
eru alls ekki hcntugir þeim, sem
vilja láta bcra á sjer og komast
til vegs og virðinga. Annaðhvort
—• það vill til í einu falli af t.iu —
komast þeir upp á yfirborðið og
sigrast á erfiðleikunum eftir
harða baráttu, eða þeir — og
það eru níu af hverjum tíu —
sogast ofan í iðuna og sk'jóta al-
drei upp kollinum aftur.
Jimmy Jones var einn af þess-
uin mönnum, sem langaði til að
vaxa upp úr fjöldanum. Hann
barðist eins og hetja, eigi aðeins
fyrir því að halda sjer á floti,
heldur ætlaði hann sjer að hljóta
meistaratignina. Og má ráða af
því, að það var mannsefni í hon-
um. — /
Jimmy Baltyhood Jones vann
á skrifstofu í New York. Hann
var hárviss og áreiðanlegur og
stundaði starf sitt vel. En það
gerðu hinir piltarnir á skrifstof-
unni líka, svo að honum gat
ekki skilist, að brautin til frægð-
ar væri lionum opin þar. En
hann hafði einsett sjer að verða
frægur maður, og því varð hann
að reyna aðrar leiðir. Einhvern-
veginn var hann — og máske
ekki að ástæðulausu — sann-
færður um, að hann væri efni
í rithöfund. Og þessvegna fór
hann að skrifa, ekki ljóð eins
og svo margir aðrir bjánar, sem
líkt er ástatt fyrir, Iieldur langa
skáldsögu. Honum fans< hún
vera ágæt, en að því er reyndist
voru útgefendurnir sjö. sem
hann sendi söguna til prentun-
ar eigi sömu skoðunar, því þeir
endursendu handritið jafnharð-
an. Svo skrifaði hann smásög-
ur. Eftir mikla fyrirhöfn tókst
honum — því eigi var honum
alls varnað í ritlistinni — að
selja sumar sögurnar sunnu-
dagsblaði „The Daily Sun“, og
birtist þar fjöldinn allur af smá-
reyfurum eftir hann, sem ýms-
ir gamlir lesendur blaðsins
muna enn í dag.
Einn góðan veðurdag sendi
einn af vinum Jims honum að-
göngumiða að grímudansleik,
sem halda átti í höfðingjahverfi
borgarinnar. Seinasta sagan hans
hafði verið betur borguð en
venja var til, svo að hann gat
leigt sjer fallegan búning og
ekiff í hestvagni á skemtistaðinn
■—- bil'reiðar voru þá aðeins
framtíðardraumur. — Enginn
mundi hafa þekt Jimmy Balty-
hood Jones þegar hann var
kominn í spánýjan ,,pierrot“-
búning; hann líktist alls ekki
unga manninum, sem þrælaði á
skrifstofu á dagirin og skrifaði
sögur á kvöldin.
Nú bar svo við, að á dans-
leiknum var fögur og ung stúlka
í „columbinu“-klæðum. Auðvit-
að fór Pierrot þegar í stað að
draga sig eftir henni og varð
eigi annað sjeð en að hún gæfi
honum auga. Má af þessu
marlca, að það fer stundum
öðruvísi í daglega lífinu, en sýnt
er i gamanleikunum. — Þegar
grímurnar voru teknar ofan
voru Pierrot og Columbina orð-
in góðir vinir, þó ekki vissu þau
nein deili hvort á öðru. Og
vitanlega var ekki hægt að slíta
þessuin kunningsskap umsvifa-
laust; þau hittust daginn eftir —•
af tilviljun eða tilviljun ekki, —
það kemur okkur ekkert við.
Columbina sagði til nafns
síns: hún hjet Elsie Archiebald
og var dóttir stálkonungsins
Jones Archiebald. Þá fjell grím-
an! og Adam var um aldur og
æfi útrekinn úr Paradís. Því
Pierrot var, eins og við vitum,
ekki annað en óbreyttur skrif-
stofuþjónn •—■ við minnustum
ekki á rithöfundarstörfin — og
Columbiná sá, að hann gæti al-
drei orðið maðurinn hennar. En
Jimmy fjell ekki allur ketill i
eld. Sagði að það væri best að
þau skildu strax, áður en ástin
yrði of brennandi. En Colum-
bina var ekki stálkonungsdótt-
ir fyrir ekki neitt. Hún vildi
halda í hann, og Jimmy stóðst
ekki mátið, því Elsie var svo
yndisleg — og eftir tvo mánuði
voru þau trúlofuð, í leyni — vit-
anlega.
Þau voru hyggin bæði og gerðu
vitanlega það eina rjetta —• þau
íoru til stálkonungsins föður
hennar og sögðu honum frá öllu.
Og þessi mikli maður varð alls
ekki reiður. Sagði aðeins, að það
gæti ekkert orðið úr ráðahagn-
um. Dóttir hans yrði að eiga
mann, sem ætti peninga. Því
vildi hann ráða. En að öðru
leyti væri hún sjálfráð um hvaða
mann hún kysi sjer. Honum
hafði alls ekki litist illa á Jim-
my Jones — Þvert á móti. En
það var þetta með peningana.
Hefði hann átt tvær miljónir, til
dæmis, þá ....... og svo fram-
vegis. Jimmy mælti ekki orð,
horfði bara á Elsie, og þegar
honum varð ljóst, að öll sund
voru lokuð leist honuin betur á
hana en nokkru sinni fyr. En
nú kom Ameríkustúlkan upp í
Elsie. Hún sagði:
„Jæja, þá er ekki annað til
ráða, Jinimy, en að þú krækir
þjer í tvær miljónir dollara, úr
því að pabbi vill endilega liafa
það svo“.
Jimmy Jones Ijet ei hugfaíl-
ast. Hann skrifaði skáidsögur,
Ijóð og smásögur, sorgarleiki og
gamanleiki. En það stoðaði ekki
hót. Og hrátt varð honum ljóst,
að liann mundi aldrei verða
ríkur á skáldskapnum.
Eitt kvöld þegar Jiminy var
á heimleið frá skrifstofunni hitti
hann gamlan kunningja sinn.
Þeir fylgdust að, og það kom á
daginn að kunninginn hafði
grætt talsvert fje síðustu árin.
Þó ekki svo mikið, að hann gæti
gefið Jinnny jiessar tvær mil-
jónir, sem hann vanhagaði um,
en hann gat lánað honum pen-
inga til þess að komast til
Klondyke. Þeir töluðu lengi
saman, og morguninn eftir fjekk
dóttir stálkonungsins svo Iátandi
brjef:
„Kæra Elsie: — Jeg fer til
Ivlondyke lil að ná mjer í pen-
ingana. Kem aftur að ári liðnu.
Bíddu mín. Þinn Jimmy“.
Þetta voru fyrsti og annar þátt-
ur i gamanleiknum. Nú hefst
þriðji þátturinn og nú verður
gamanleikurinn sorgblandinn —
al' ýmsum ástæðum. Meðal ann-
ars af því, að í þessum þætti
kemur fram hið sanna eðli kon-
unnar.----------
Jimmy Balty sat í kofanuin
sínum og var að lesa gömul
brjef, angandi af ást og trúfesti,
þegar hurðinni var lokið upp og
gullgrafari einn kom inn. Jim
stóð upp. ,,Brjef“? spurði hann.
„Já, brjef til þín“. Og maður-
in fleygði brjefi á borðið. „Hvað
ert þú að gera? Lesa gömul
brjef? Það er þó ekki komin
heimþrá í þig? Komdu heldur
yfrum til okkar. Við ætlum að
gera okkur dagamun í kvöld.
Sam hefir fundið fyrir mörg
hundruð dollara i dag, og það
stendur til að drekka það upp
í kvöld! Ætlarðu að koma?“
„Jeg fer heim á morgun!“
Hinn varð forviða. „Hefirðu
fundið nokkuð?“
Jim ypti öxlum. „Æ, jeg veit
ekki“. Hann kærði sig ekki um
að trúa neinum fyrir leyndar-
máli sinu og vildi helst vera
einn. Og auk þess brann hann
af löngun eftir að l'á að lesa
brjel'ið, — brjefið frá henni!
Hinn lór.
Undir eins og hurðin laukst
aftur tók Jim brjefið og opnaði
það. Það var aðeins fáar línur.
„Iværi Jimmy! Jeg gifti mig
á morgun. Pabbi vill það endi-
lega. Það þýðir ekkert að vera
að bíða eftir þjer; þú græðir al-
drei þessa peninga. Jeg skal al-
drei gleyma þjer. Þín Elsie.“
Það hafði aldrei fyr komið
fyrir Jimmy Baltyhood Jones,
að hann þyrfti að grípa eftir
stól til þess að verjast falli af
geðshræringu. Við öllu hafði
hann verið búinn, — aðeins ekki
þessu. Að hún sviki hann í
trygðum. Alveg óhugsanlegt!
Svo tók hann sig á og las brjef-
ið aftur. Jú, hann hafði Iesið
rjett. Hún giftist — öðrum. Hún
var eigi hans framar. Einmitt
þegar hann ‘ stóð við markið
gekk sigurinn úr greipuin hon-
um. Hann hafði unnið — og þó
tapað. Engan gat grunað hve
mjög hann hafði kvalist þarna
norður frá, þangað til hann
náði í auðæfin; enginn mundi
nokkru sinni fá að vita það.
Hann haí'ði barist harðri bar-
áttu og í sama bili sem hann
hjelt sig liafa unnið orustuna
var sigurinn hrifsaður úr hönd-
uijum á honum. Hann hafði
teflt og — tapað. En taflið
skyldi leikið til enda. Brjefið
hafði verið þrjá mánuði á leið-
inni —■ í þrjá mánuði hafði
hún verið kona annars manns.
Hún var eigi framar hans -—
hún hafði enga þörf fyrir þrjár
miljónirnar hans — og hann
hal'ði ekkert að gera við þær
heldur.
Um kvöldið var glatt á hjalla
í kránni. Tóbaksreykurinn var
kæfandi og svo þjettur, að hann
grilti varla í Ijósin á lömþun-
um. Þar glamraði í glösurn og
teningum, peningahrúgum var
ýtt eftir borðunum og hásar for-
mælingar kváðu við úr hverju
horni. Rödd Jiins Balty skar upp
úr öllum kliðnum. Hann hafði
fengið sjer neðan í því í kvöld
og gullgrafararnir höfðu aldrei
sjeð hann eins gáskafenginn og
ærslafullan. Þeir voru alveg
hissa á honum, því hann var
ekki vanur að láta svona, en
hinsvegar þótti þeim vænt um,
að liafa fengið hann í hópinn,
því hann var hrókur alls fagn-
aðar þarna. Þessa stundina
stóð hann upp á stól og var að
biðja sjer hljóðs. Hann var
þjettkendur og varð að styðja
sig við þilið með annari hend-
inni.
„Hljóð, strákar! Lofið þið
mjer að tala! Þegi þú, Jack!
Heyrið þið, drengir, jeg vil selja
námuna mína!“
Almennur hlátur.
„Já, hlæjið þið! En mjer er
alvara! Hvers virði er hún, —
milli vina?“
„Jeg býð tvo shillings“, sagði
einhver.
„Tvo shillings? Vitið þið hvers
virði hún er, drengir? Hún er
tvegga miljón dollara virði!“
Nú veltust allir um að hlátri.
„Já, hlæjið þið! Bob, hvað
viltu borga mjer fyrir námuna?"
„Eina flösku af rommi, lasm“,
svaraði Bob.
Nú fóru aðrir að taka fram
i. „Jim, þú ert fullur, Jim — þú
veist ekki hvað þú ert að gera
-— á morgun iðrast þú eftir all
saman“.
„Heyrið þið, piltar — Bob fær
námuna mína — hún er hans
eign frá þessari stundu!“ Og
áður en nokkur gat varnað hon-
um þess, hafði hann tekist í
hendur við Bob — kaupin voru
farin fram að gullgrafarasið —
og jafn bindandi og skriflegur
samningur.
Undarlegu mannanna börn!
Sömu nóttina lá dótlir stálkon-
ungsins i rúmi i skrauthýsi
einu í New York og tregaði og
þráði manninn, sem hún hafði
svikið. Og langt norður í fjar-
ska, þúsundir mílna frá sið-
inenningunni, úli á hjara ver-
aldar og innan um drukna fanta
og fúlmenni sat maður og Ijet
sig dreyma um stúlkuna sína.
— Undarleg eru örlögin! Hvers-
vegna þurftu þau að skilja
þessi tvö að? Pierrot og Colum-
bia fengu ekki að ná saman,
eftir alt saman. Hver átti sök-
ina? Engan gat grunað neitt um
það. Þau geymdu bæði söguna
eins og minningu og í'öldu hana
fyrir öllum. Elsie Archiebald
þagði vegna þess að hún hafði
engan, sem hún gæti trúað fyrir
leyndarmáli sínu — og Jimmy
Baltyhood Jones, sem vaknaði í
þann mund er sólin varpaði
fyrstu geislum sinum yfir sjón-
deildarhringinn — gaf sjer
ekki tíma til að hugleiða málið.
Hann l'lýtti sjer að taka saman
dótið sitt, og um það levti sem
sólin hafði lil fulls yfirbugað
næturmyrkrið, og gullgrafara-
hverfið vaknaði af svefni, lagði
hann einn af stað á eintrjánings-
bátnum sinum norður — til
eyðilandanna ókunnu.