Fálkinn - 26.01.1929, Blaðsíða 3

F Á L Iv I N N
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Rilstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
l'ramkvœmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifslofa:
Austurstr. 6, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa í Osló:
Anton Sclijöthsgate 14.
Blaðið kemur út livern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5,00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allaii áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsiiigaverð: 20 aura millimeler.
Piíentsmiðjan Gutenberg
^Umfíugsunarverí ~!
I'vrir nokkru kom fram tillaga
úni það, að reistur væri hjer vandað-
Ur íslenskur hær á næsta ári, lil þess
minsta kosti, að hörnin sem alast
UPP í höfuðstaðnum fengi að sjá,
hvernig húsakynnum iiefir verið
háltað lijer á landi á umliðnum öld-
um. Hugmyndin er góð það sem liún
hær og ef henni yrði hrundið í fram-
hvæmd, In'ort lieldur væri fyrir op-
inhert tilstilli eða einstaklinga, væri
l'ar nieð fengin byrjun að stofnun,
Seiu á engu minni tilverurjett en t. d.
hjóðminjasafnið eða önnur söfn.
Hin svokölluðu „frilufts“-söfn, sem
komið hefir verið upp viða á Norð-
Urlöndum á siðari árum, eru þau
s°in sem máske fremur öllum öðrum
Sefa hugmynd um lífsháttu þjóðanna
11111 umliðnum tímum, miklu betri
hugmynd en safn ýmsra muna, sem
'aðað er í skápa og hillur á þjóð-
U'enjasöfmim. Þessar stofnanir eru
s,1msafn gámalla húsa frá ýmsum
°hlum, bæði ihúðarhúsa og geymslu-
'Usa allskonar og eru húsin látin
I>eyma þá innanstokksmuni, sem til
'eirra heyra. Þessi tilliögun safna
lefir þá yfirburði fram yfir önnur
Sufn, að skoðandinn fær þar sam-
'engisyfirlil, og getur skapað sjer
'eildarhugmyndir yfir lífskjör liðinna
uhla, sem hann aldrei fengi á annan
nátt.
hviar eiga slíkt safn i Stokkhólmi
Norðmenn eitt á Bygdö við Osló
°S annað á Maihaugen við Litla-Ham-
■'r. Er þetta síðastnefnda safn ef lil
'hl merkasta safnið sem (il er í
hessari grein, vegna ]>ess hve fyrir-
romulag þcss og niðurröðun öll er
iiábær. Er safnið að mestu leyti verk
e,ns nianns, Sandvig tannlæknis, sem
»8°i grundvöllinn að safni ]>essu á
spitur og síðar hefir notið ríf-
!eks opinjjers styrks.
Þaö væri mikið og þaklótt verk-
ni, ef áliugasamir menn stofnuðu
LI fjelagsskápar um að hrinda sliku
yrirtæki af stokkunum hjer á landi
og ]>að sem fyrst. Koma upp svona
s.ilni og hyrja með baðstofu, skemmu
og ef til vill fleiri liúsúm, eftir þeirri
yrirmynd sem menn nú á dögum
Pekkja elsta. Síðana má hæta við og
jafnvel reisa sýnishorn af eldri hygg-
1 ngújn, eftir ]ieini heimildum, sem
111011 n hafa bestar. Gæti þar risið upp
goð og skemlileg heimild um þjóðlíf
Islendinga er timar liða.
JARÐSKJÁLFTARNIR í CHILE

YStOtif

'SciRF$!tK-iVý ;;
• l'osjUÍn JÍX)
•Acöficsgufc-
VaipufMÍsttj
; ■ 4lAN rt'RNANOE^
' dWrta:v
f' 'Sj.mttwA
4y..> Hxu-t

|Cí»ík»^
V'ÁLví
Puí'rtoYö
FuprwMft
ÁtH'iuJí
CitV.ruí
aöto£}
•'
Fettínsutóof TðaJ

j pí't'AA.VT/l
i l OCJSAX
v '
i
ji? rty.'.'A

Forselabústaðurinn i Cbile.
í liaust" dundu ægilegir jarð-
skjálftar yfir í Chile, hið f.jar-
læga ríki á vesturströnd Suður-
Ameríku. Er Chile einkennileg-
ast allra ríkja veraldar i lögun,
alt á langveginn og liggur milli
til jarðskjálftasvæðanna; var 2
miljónum pesos varið strax til
þess að bæta úr brýnustu þörf-
unum. Þá voru lög sett til þess
að afstýra bralli með byggingar-
efni og annað það, sem til end-
borp í Chile, bijgt Evrópumönnum.
Landsuppdráttur af Chile.
Kyrrahafs og Cordillefjalla. —
Landið er 4297 kílómetrar á
lengd. og mætti þvi brúa með
því Atlantshafið þvert, milli
Evrópu og Ameríku, en breidd
landsins er að meðaltali elcki
nerna 140 kílómetrar.
Jarðbrestur svonefndur er
meðfram Cordillef jöllunum, en
þar sem svo hagar til eru land-
sig og jarðskjálftar tíð fyrir-
brigði. Jarðskjálftarnir í haust
urðu snarpastir á landsvæði fyr-
ir sunnan höfuðborgina Sant-
jago. Á þessu svæði hrundi
fjöldi þorpa og bæja í rústir,
en í höfuðborginni sjálfri varð
jarðskjálftanna lítið vart.
Borgirnar Talca og Constitu-
cion mega heita gjöreyðilagðar
af jarðskjálftunum. Chillan, San
Ferando, Curico og þorpin þar
í nágrenninu eru mikið skemd.
Mörg hundruð manna biðu
bana og yfir þúsund manns
særðust alvarlega. Nokkra daga
eftir jarðskjálftana var sima-
sambandslaust við jarðskjálfta-
svæðin og vatnsleiðslur til þeirra
hjeraða skemdust. En það gekk
furðu fljótt að koma þessu í
lag, og undir eins og jarðskjálft-
unum lauk, var byrjað af alefli
að endurreisa hús og mann-
virki sem fallið höfðu. Þingið
setti þegar í stað lög um hjálp
urreisnarinnar þurfti. Véðbank-
inn gaf út verðbrjef sein námu
30 miljónum pesos til þess að
útvega lánsf.je til endurbygg-
inga, með 7 % vöxtum og 1 %
afborgun. Stjónin hyggur, að
innana árs verði búið að endur-
reisa að fullu borgirnar Talca
og Constituction, og stendur til
að iðn- og landbúaðarsýning
verði opnuð í síðarnefndri borg
í árslok 1929. Vert er að veita
því athygli hjer á landi, að
stjórnin hefir sent fyrirmæli um
að borgirnar verði bygðar upp
aftur úr járnbentri steinsteypu,
því menn þykjast hafa vissu
fyrir, að hún þoli jarðskjálfta
betur en nokkurt byggingarefni
annað. En eins og kunnugt er
hafa menn verið nokkuð ragir
við það byggingarefni hjer á
landi, vegna þess að álitið hef-
ir verið, að hús úr því mundu
ekki þola jarðskjálftá.
Ef það verður ofan á, að þess-
um endurreisnaráætlunum verði
komið í framkvæmd, vinnur
Stjórnarráðshúsið í Chile er fagurt hús, eins oij sjá nuí af þessari nujnd.