Fálkinn - 14.09.1929, Side 7

F A L K I N N
7
Undra-kartaflan.
Cherriton er hvorki stór nje
merkilegur bær, þar er varla
hægt að finna hann á landkort-
inu. Og fólkið þar er óbreytt
alþýðufólk, gerir elcki kröfur til
l>ess að því sje veitt eftirtekt og
lepur dauðann úr skel, Það
vaknar sem snöggvast til lífsins
einu sinni á ári: þennan halfa
rnánuð sein ínarkaður er hald-
inn í bænum.
Það var hrein tilviljun að
Geoff Dunster koin til Cherriton.
Hann hafði farið í gönguferð og
náttaði sig hjá Dolphin gest-
gjaía. Uin kvöidið gekk hann út
til þess að skoða bæinn. Úti á
veginum rak hver klyfjaður
vagninn annan; það var markaðs-
fólk. Einn vagninn hafði lent í
djúpu hjólspori og gat ekki náð
sjer upp aftur. Geoff hljóp til
og bauð aðstoð sína og tókst þá
loks að ná upj) vagninum.
EkiIIinn var gainall maður
gráhærður og þakkaði hann
hjartanlega fyrir lijálpina. En
nú tók Geoff eftir því, að í yagn-
inum var lika ung stúlka — ekki
að eins fögur, heldur svo töfr-
andi fögur, að Geoff hafði aldrei
sjeð annað eins. Og þarna stóð
hann eins og bjáni og glápti á
stúlkuna.
— Eruð þjer nýkominn hing-
að? spurði sá gráhærði. Geoff
kinkaði kolli.
Hverskonar sýningar hafið
þjer?
Sýningar? át Geoff eftir.
— >iá, hvað ætlið þjer að sýna
á inarkaðinum? Jeg sýni einu
tömdu álana, sem til eru á öllu
Iinglandi. Jeg á fimm — sá
sjötti og stærsti var orðinn svo
grimmur, að jeg varð að stúta
honum. Jeg heiti Dan Harbord
og þetta er hún dóttir mín. Hún
heitir Tilly.
Geoff sagði til nafns síns.
—- Ef þjer hafið ekki etið
kvöldverð, þá vilduð þjer kanske
gera okkur þá ánægju að borða
ineð okkur, mælti Harbord.
Geoff hefði gjarnan viljað eta
úr hauspokanum hestsins, til
þess að fá að vera svolítið lengur
hjá Tilly, og þá því boðið með
þökkum.
Tíu mínútum síðar sat hann
á keraldi á hvolfi og át versta
ílesk sem hann hafði smakkað
á æfinni og drakk betra kaffi en
hann hafði nokkurntíma dreymt
um. Alt i kring brunnu eldar við
lerðamannatjöldin, stjörnurnar
tindruðu á himninum og við
hliðina á honum sat Tilly, og í
samanburði við augun í henni
voru stjörnurnar eins og kertis-
týrur. Geoff horfði á hana með
aðdáun. Dan Harbord sat á
hripi og talaði um hið frjálsa
Iíf markaðSmannanna. Hann
hefði verið markaðssýnandi i 5
inannsaldra, sagði hann. Og fyr-
ir löngu hafði hann strengt þess
heit, að TiIJy skyldi aldrei gift-
ast öðrum en markaðssýnanda.
Geoff varð fár við þegar hann
heyrði þetta. Og þegar hann
kom inn í herbergið sitt var
Iiann svartsýnn og dapur í
bragði.
Morguninn eftir hafði hann
tekið ákvörðun hann ætlaði
að gerasl inarkaðssýnandi. Það
reyndist hægara en hann hugði,
því gömul kona ein, sem sýndi,
hafði tekið upp á því að giftast
og vildi selja tjaldið sitt. Og
þannig atvikaðist það, að þrem-
ur dögum eftir að markaðurinn
hófst, var Geoff orðinn eigandi
að sýningartjaldi, sem ekki stóð
öðrum tjöldum að haki.
Sama daginn hitti hann Tillv
í rökkrinu. Hann spurði hana
hvernig gengi og hún ljet þolan-
lega yfir því, og spurði hann
þess sama.
— Það tekur enginn mark á
mjer, svaraði hann.
Hún sneri sjer hvatlega að
honum: — Pabbi er svo sjer-
vitur, sagði hún. Hann segir að
þjer sjeuð hvorki sýnandi nje
hafið verið það.
Jæja, gerir hann það. En
nú ætla jeg að segja dálítið, sem
þjer verðið að hlusta á: Jeg
elska yður og mun gera það alla
æfi mína.
Þjer ættuð ekki að tala
svona við mig, og þjer megið
ekki halda svona í höndina á
injer ....
Jú, það geri jeg, nema þvi
að eins, að annar maður hafi
meiri rjett til þess.
Nei, það var enginn annar
rjetthærri, og Tilly hafði heldur
ekkert á móti honum. Loksins
kom svo, að Geoff sagðist ætla
að tala við föður hennar og gera
út um málið.
Já, en hann vill fá að vita,
hverskonar sýningar þjer hafið,
og það hafið þjer ekki sagt mjer
ennþá.
— Við höfurn ekki peningana
seni við eiguin að lifa á upp úr
sýningum, svaraði Geoff.
Jeg skil ekki hvað þjer
eigið við, svaraði Tilly lágt og
k uldalega.
Jú, mergurinn málsins er
sá. að jeg kom hingað til Cherri-
ton af tilviljun og náttaði mig
hjá gestgjafanum, sama kvöldið
sem markaðurinn hófst. Faðir
minn er svo loðinn um lófana,
að jeg þarf engu að kvíða. Hann
lætur mig hafa nægilegt til lífs-
ins viðurhalds og undir eins og
jeg gifti inig tvöfaldar haiin
framlagið. Og á hverju stendur
þá?
Ekki á neinu, stamaði
Tilly. Nema því, að það er ekki
minsta von um að faðir minn
gefi samþykki sitt til þessa ráða-
hags. Þjer vitið hvað hann hefir
sagt — og svo cr það hann Dick
Marlingford, sem bíður og bíður.
Hver er það?
— Það er hann sem á stóru
hringekjurnar og hann er ríkasti
maðurinn á markaðinum. Þeir
eru kunningjar, hann pabbi og
hann.
— Og er hann kunningi vðar
líka?
— Já, ef hann fengi að vera
það.
Jsg fer og tala við föður
yðar, sagði Geoff ákveðinn.
Dan sat og reykti pípu sina
og hlustaði á Geoff með athygli.
—■ Ja, ]iá eruð þjer alls ekki
sýnandi og hafið ef til vilj al-
drei fengist við þesskonar, sagði
‘gamli maðurinn og hnyklaði
brúnirnar. — Þjer vitið um mina
skoðun á þessu máli.
—- Já, en gæfa Tilly verður þó
að sitja i fyrirrúmi.
— Þetta er leiðindamál, vin-
ur minn, en jeg skal ganga að
málamiðlun. Éf þjer getið opn-
að sýningartjaldið yðar áður en
markaðurinn er úti og útvegað
yður eitthvað að sýna, sern geí-
úr yður fimm króna tekjur á
dag, þá skal jeg' taka vel í mál-
ið. En talið þjer fyrst við hann
föður yðar — l>að getur verið
að hann vilji leggja orð í belg.
Það var nokkuð til í þessu og
þess vegna ákvað Geoff að fara
heim með járnbrautinni daginn
eftir og tala við föður sinn.
Hann kom heim undir hádegi.
Faðir hans var úti í garðinum
og var að segja garðyrkjumann-
inuin fyrir verkum. hvernig hann
ætti að fara með aldin, sem
gainli maðurin ætlaði að láta á
sýningu. Alt í einu kom hann
auga á Geoff.
—: Nú, svo þú ert kominn,
rnælti sir Andrevv. Hvað keimir
til?
— Geofl' fór að útskýra málið,
on tókst það fremur óhöndug-
lega. Honum vafðist tunga um
lönn, því hann fann að gamli
maðurinn var í slæmu skapi.
Og þú ætlar að giftasl
þessari stelpu? sagði sir Andrew
loksins.
Já!
Og þú heldur vitanlega, að
jeg muni þá undir eins tvöfálda
ársstyrkinn þinn?
Já, auðvitað!
Þá ætla jeg að segja þjer
nokkuð. Jeg get ekki varnað
þjer þess að giftast þesum kven-
inanni. en allur styrkur til þin
fellur sjálfkrafa niður undir
eins og þú tekur þjer þá atvinnu
fyrir hendur, sem ekki er Dun-
stans-ættinni samboðin. eða sem
mjer sjálfum finst þjer ekki
sæmandi. Það er síðasta orð
mitt í þessu máli.
Jeg þaklta fyrir, muldraði
Geoi'f og fór. Hann fór aftur til
Cherriton með næstu lest. Tilly
hitti hann á stöðinni og spurði
hvernig farið hefði. Hann inti
henni alt af Ijetta.
Það virðist svo. að jeg
neyðist til að giftast Diek Mar-
lingford, mælti hún.
— Ekki meðan jeg lifi. svar-
aði Geoff.
Morguninn eftir hitti hann
Dan Harbord. Dan var injög
vingjarnlegur. Hann vorkendi
Geoff.
Nokkuð nýtt að frjetta?
Jeg opna á morgun!
Dan tivíslaði: Hvað hafið þjer
að sýna, spurði hann forvitinn.
Það sjest undir eins og jeg
hefi látið mála á spjaldið.
Um miðjan dag var spjaldið
tilbúið. Það var tveggja inetra
breitt og átta metra hátt, fest
upp á tvo stóra stólpa. Þar var
þetta letrað með lílóðrauðum
bókstöfum :
JJTIÐ INN OG SKOÐIÐ
FVRÐHVERK NÁTTÚR-
UNNAR!
Lifandi kartafla með þrjú
auqu. Sijnd í sínu eðlileqa
umltverfi. Er enn að
stækka þrált fqrir risavöxt
sinn. Aðqanqur bannaður
börnum andir 16 ára aldri.
Aðqanqseqrir 25 aurar.“
Múgur og margmenni horfði
á, meðan verið var að festa upp
auglýsinguna. Um tuttugu manns
keyptu aðgöngumiða þegar í
stað og fóru inn. Þeir komu út
aftur, hálf undirleitir og hljóðir.
Því fólkið í Cherriton var gam-
ansamt og kærði sig ekki um að
hlífa öðrum við gildrunni, sem
það hafði gengið í sjálft. Geoff
lial'ði ekki annað að sýna en
gríðarstóra kartöflu, sem hann
hafði keypt af kerlingunni gest-
gjafans og grafið hálfa í mold
í blóinsturpotti. Sjálfur stóð
hann inni í tjaldinu og hjelt
fyrirlestur um þessa undra-
kartöflu, og þeir hlógu dátt að
öllu saman. Um nón hafði hann
fengið 20 krónur í inngangs-
eyri og þegar hann lokaði um
kvöldið voru yfir hundrað krón-
ur komnar í kassann. Klukkan
11% slökti hann ljósið, lokaði
tjaldinu og fór til Tiily. Hún sat
fyrir utan tjaldið sitt. Hann
læddist aftan að henni, faðmaði
hana og kysti hana.
Hún reyndi að slíta sig af
honuin, en svo uppgötvaði hún
hver hann var og svaraði ávít-
andi: „Elskan mín, þú mátt
ekki ....“.
Nú kom Dan fram i dyrnar,
en hann komst ekki að fyrir Gc-
off. Þetta er alt klappað og
klárt, jeg hefi uppfylt skilyrð-
in, sagði hann kátur.
— Hm, jeg hefi orðið þess var,
það er ekki um annað talað á
inarkaðinum. En svo maður víki
að hinu: hvað segir hann faðir
yðar ?
- Ekki neitt, hvorki nú nje
síðar, svaraði Geoff. Jeg hefi
sýnt kartöflu og fengið mín
verðlaun fyrir hana, og það
sama hefir hann gert svo oft.
Og þó kartaflan min hafi kan-
ske ekki verið eins stór og sum-
ar kartöflurnar hans, þá eru þó
verðlaunin sem jeg hefi fengið
stærri. Faðir ininn heldur • orð
sitt, eins og þjer, vona jeg.
Og það revndist rjett tilgáta
hjá Geoff.
Hjer i blaðinu hefir áður vcrið saiíl
frá, að mönnum hefir tekist að búa
til gerfisilki, sem er svo gott og fall-
egt, að vandi er að þekkja það frá
elcta siiki. Nú er sagt að enskri verk-
smiðju hafi tekist að bún til gerfi-
ull, sem nota megi i stað venjulcgrar
ullar bæði i dúka og prjónles. Ull
liessi er enn þá nærri því eins dýr
og ull af sauðfje, en liklegt þykir að
þegar fram í sækir lækki verðið svo,
að hún verði óþægilegur keppinaut-
ur fyrir gömlu ullina.
I Berlin hefir hlaðsölustrákur ný-
lega vakið mikla eftirtekt á sjer fyr-
ir frammúrskarandi hæfileika til þess
að gera alskonar myndir úr gömlum
blöðum. Hann hefir nú verið ráðinn
við fjölleikahús og fær hátt kaup.