Fálkinn - 14.09.1929, Page 11

F A L K I N N
11
Yngstu lesendurnir.
EILÍFÐARVJELIN
Á latinu hcfir hún verið kölluð
„Perpetuum mohile*4. Fjiilda margir
menn hafa á siðustu sjö lil átta
hundruð árum árangurslaust rcynt að
smiða eilífðarvjel, Ji. c. a. s. vjel, sem
getur hreyfst stöðugt af sjalfsdaðum
án Jiess að nýr kraftur komi til sög-
unnar.
Það er langt siðan að vísindin
fullvissuðu um að ]>etta væri ómögu-
legt. i'að er sem sje ómögulegt að
láta vjelina gefa meiri kraft en henni
hefir verið veittur. Og J)ar að auki
kemur loft- og núningsmótstaðan til
greina, sem útilokar hina eilífu lireyf-
ingu.
Þessar tilraunir hafa kostað of fjár,
hugvitsmennirnir hjeldu stöðugt að
lieir væru að ná markinu, Jjeir þyrftu
aðeins örlitlu við að bæta og l>á væri
vjelin fullgerð. Margir hugvitsmenn
hafa fórnað öllu lifi sinu fyrir ]>etta
málefni, og l>egar J>eir dóu voru J>eir
jafn nærri markinu og þegar þeir
byrjuðu.
I'lestar eilifðarvjelarnar hafa, eins
og mýndin sýnir, verið bygðar á þvi
að ]>ær skyldu knúnar áfram með
hreyfanlegum ]>unga, sein yki snún-
ingsliraðann um leið og hjólið snerist
niður á við.
Þcgar hjólliesturinn varð til tókst
niönnum að láta stóra kcðju snúa
tannhjóli. Keðjan átti aðeins að kom-
ost í samband við hjólið um leið og
það snerist niður á við, og með þvi
að láta hreyfiiiguna upp á við ganga
lóðrjett upp til talíu, þóttist hugvits-
maðurinn spara lijólinu svo mikið
starf, að hreyfingin gæti varað um
alla eilifð. Þetta iníshepnaðist iíka, og
eins og aðrar eilífðarvjelar endaði
hún i ruslakistunni.
Frá þvi 16i0.
Áður en þetta skeði var uppi mark-
greifi einn í Worcester í Englandi,
sem hjelt þvi fram að liann hefði náð
markinu, og mjög vongóður bauð
hann Karli fyrsta konungi að sjá
vjel sína. Vjelin var sett af stað, og
Iiún gekk vel í nokkrar mínútur, þang-
að til núningsmótstaðan stöðvaði hana.
Þessu lauk þannig, að markgreifinn
varð að biðja konung afsökunar á því
að hafa ómakað hann til þess að
koma og sjá vjel, sem reyndist að
vera gagnslaus með öllu. í þessari
vjel lá þunginn á víxl á stuttum og
löngum arini, sem snúa skyldu hjól-
i II u. —
/ bága viS náttúrulögmáhS.
Hinn frægi italski listamaður Le-
onardo da Vinci var jafnvel um tlma
niðursokkinn í þessar árangurslausu
tilraunir. En var þó það hygginn að
gefast upp áður en hann hafði eytt
í það miklum tima.
Það hafa verið smíðaðar margar
góðar eilífðarvjelar, og þær liafa get-
að gengið alllengi. Góður árangur náð-
ist aðeins með því að minka núnings-
mótstöðuna eins og unt var, en hún
var aldrei upphafin, svo að fyr eða
seinna lilaut lijólið að stöðvast. En
trúin á þetta bilaði ekki, og enn þann
dag i dag eru til mcnn scm halda
þessum vonlausu tilraunum áfram.
Einkaleyfisskrifstofurnar geta best
borið vott um þetta. Það liður ekki
ein einasta vika svo, að ekki sje send
einkaleyfisbeiðni fyrir „Perpetuum
rnobile". Það eru meira að segja enn
til svo vongóðir hugvitsinenn, sem
hafa sett stilli á vjelina, að óþörfu
þó, það hefir aldrei þurft á honum að
halda.
Pjetur frœndi.
Ooaoo.«ooO«o»»»ooo.l..O*«»«JOO«0
o o
o o
l Fataefni, frakkaefni, «
o o
9 Rykfrakkar 9
o o
o o
9 og reiðbuxur, 9
• o
• o
• o
9 mest úrval hjá 9
o o
• o
Carnegie 00 bóndinn. : :
s 0 O.......O.........O....oooO
Auðmaðurinn mikli Andrew Car-
negie, sein frægur varð fyrir að gefa
mestan hluta eigna sinna til þjóð-
nytjafyrirtækja, var einu sinni á
gangi nálægt borginni Filadelfia og
varð þá gengið frain hjá bóndabæ
einum. Var bóndinn að leggja þak-
spón á bæinn sinn. Carnegie vjek sjer
að honum og spurði, hversvegna hann
notaði eklti fremur þakhellu en spón.
Bóndinn svaraði þvi til, að hellan
væri svo dýr að liann hefði ekki ráð
á að nota liana. — Carnegie spurði þá
live mikið lielluþak kostaði, og er
lióndinn hafði sagt honum að það
mundi kosta um 200 dollara. tók
liann upp ávísanahefti og skrifaði á-
vísun á tvö hundruð dollara handa
hóndanum, kvaddi og hjelt leiðar
sinnar, en bóndi flýtti sjer frá sjer
numinn af fögnuði inn til kerlingar
sinnar og sagði henni tiðindin
— Mikið flón getur þú verið, mað-
ur, sagði kerlingin gröm. Hvers vegna
sagðirðu ekki að þakið kostaði 500
dollara. Hlauptu á eftir honum og
segðu lionum, að l>jcr liafi misreikn-
ast. Bóndinn gerði eins og konan hafði
sagt og fór nú að útslcýra, livernig
sjer hefði skjátlast, þaltið mundi
kosta 500 dollara og ætlaði liann
að biðja Carnegie um þessa upphæð.
Carnegie hlustaði á án þess að segja
eitt einasta orð, en liorfði á manninn
og ljet hann fá sjer ávisunina. Sið-
an reif liann liana i tætlur og fleygði
henni á gólfið, en gaf böndanum
inerki um að hypja sig burt.
Viltir hestar.
Þegar Napoleon var að herja i
Þýskalandi fyrir 125 árum fann liann
vilta hesta í AVestfalen. Þessir hestar
eru fremur smávaxnir og lifir kynið
ennþá hálfvilt i skógunum í West-
falen. Eru árlega handsamaðir nokkr-
ir af þessum hestum, en ekki fleiri
en svo að stofninn lialdist við, og
eru þeir seldir og tamdir. Reynast
þeir mjög vel sem dráttarhestar en
þykja óliæfir til reiðar. Ymsir sækj-
ast eftir þessum liestum til undan-
eldis, einkum Skotar, sem keyptu 20
fola af þessari hrossategund til kyn-
bóta.
Vandlátar húsfreyjur
kaupa
Hjartaás-
smjörlíkiö.
Brasso
fægilögur
ber sem gull af eir af öðrum
fægilegi.
Ekkert land hefir jafn marga helgi-
daga og Brasilía. Þar eru þeir 84, auk
sunnudaga. Næst koma Bandaríltin
með 54, Frakkland hefir 18. ítalia 2,1,
Þýskaland 20, England 1G, Japan 15
og Rússland 17. Flestir helgidagar eru
i nóvember, nfl. 20 og næstflestir i
mai.
Á þessu ári eru það aðeins 84 dag-
ar, sem allir bankar í heimi eru opn-
ir samtímis. Hina 281 dagana eru
einhverjir þeirra lokaðir. Af helgidög-
um (auk sunnudaga) er aðeins einn
gildur í öllum löndum, nfl. nýárs-
dagur, en liann ber ekki alstaðar upp
á sama dag, lieldur 11 mismunandi
daga. F'imm kristin lönd i heiminuin
halda ekki jóladaginn lieilagan.
Elsta, besta
og þektasta
ryksugan
er
Nilfisk.
Aðalumboð
hjá
Ranæfcjayerslun
/ód Sígurösson.
Austurstr. 7.