Fálkinn - 24.05.1930, Blaðsíða 6

6
F k L K I N N
Frú firðarsamningiinum 1852, }>egar Frakkar höfðu gengið milli bols og
og höfuðs á Alsirbúum. Á myndinni sjást tveir franskir hershöfðingjar
og höfðingi sá, er samdi fyrir Alsír.
Undir eins og liðið var komið á
land hófst atlagan, undir forustu
Bourmont hermálaráðherra og
}firhershöfðingja. Og að þremur
vikum liðnum varð „Deyinn“ að
láta riki sitt af hendi við Frakka.
Var hann sjálfur rekinn úr landi,
og þótti ýmsum það óþarfa misk-
uudir sig Alsír fór því fjarri, að
þeir yrðu þar öruggir i sessi. Bar-
áttan fyrir friðun hins gamla
-ræningjaríkis varð erfið og lang-
vinn og átti maður einn, sem nú
lcom fram á sjónarsviðið ekki sist
þátt í þvi. Það var Abd-el Iíader,
Arabaforingi. Hann ferðaðist
Alsírstúlka af Iledúinakyni.
meðal Araba um endilanga Norð-
ur-Afriku og hóf nú svo kallað
„heilagt stríð“ gegn Frökkum.
Varð honum vel til manna, því
liann gat sannfært Araba um, að
nú væri hvorki um meira nje
minna að berjast um en það,
hvort ríki Allah ætti að hverfa
úr sögunni eða ekki. Þetta stríð
stóð í 12—13 ár og var liáð af
hinni mestu grimd. Um eitt skeið
voru allar liorfur á því, að Abd-
Hussein konungur í Alsir, hinn sið-
asti „dey" ríkisins.
unn að drepa hann ekki. En með-
an þessu fór fram söfnuðu Ara-
bar í nágrannaríkjunum liði og
stefndu til Alsír til hjálpar og
um sama leyti liófst júlíbylling-
in í París. Var aðstaða Frakka
því erfið. En svo fóru leikar, að
Frökkum tókst að veita óvinun-
um viðnám i Alsír, meðan verið
var að reka konunginn frá völd-
um í París og stofna lýðveldið.
En þó að Frakkar hefðu lagt
Svona leit Algeirsborg út árið J830.
el Kader mundi sigra Frakka;
liafði hann þá hrakið her þeirra
til sjávar og munaði minstu að
b.erinn væri króaður inni. En þá
brást Kader alt i einu vopnagæf-
an. Hann varð að flýja til Mar-
okkó og eltu Frakkar hann þang-
að og sögðu þessu ríki líka strið
á hendur. Marokkóbúar liöfðu
miður og urðu að skuldbinda sig
til, að veita Abd-el Kader aldrei
vigsgengi framar. Nokkrum ár-
um síðar náðu Frakkar Abd-el
Kader á sitt vald og ljetu liann
dúsa í fangelsi í nokkur ár, en
síðustu ár æfi sinnar átti hann
lieima í Damaskus. Hafði hann
þá sæst fullum sáttum við
Frakka og gerst þeim vinur.
Bauðsl hann jafnvel til að veita
þeim lið í stríðinu við Þjóverja
1870. Hann dó ái’ið 1883. Var
hann að mörgu leyti merkur
maður. Eftir að liann ljet af
hernaði helgaði hann sig ein-
göngu vísindum og eru til heim-
spekilegar bækur eftir hann.
Alsír er nú frönsk nýlenda. En
það liefir kostað Frakka ógrynni
fjár og blóðs að halda hinum
herskáa landslýð og nágrönnum
hans í skefjum og er Alsír orsök-
in til þess að Frakkar urðu að
stofna sjerslakan Iier suður í Af-
riku. A ófriðarárunum sendi
þetta nýlenduríki hálfa aðra mil-
jón hermanna á vígstöðvarnar í
Evrópu.
í Alsír hafa orðið miklar fram-
farir i stjórnartíð Frakka og
þessi nýlenda hefir orðið Frakk-
landi hin mesta auðsuppspretta,
óbeinlinis. Og upprunalega or-
sökin til þess að Frakkar rjeðust
á landið 1827 var sú að „Dey“-
inn í Alsír misbauð Frökkum ár-
ið 1827 með því að berja ræðis-
inann þcirra með kcyri. Varð
þetta hin ytri orsök þess að
Frakkar rjeðust á Alsír. Keyris-
liöggið varð dýrt.
JEG ER ALVEG
HISSA
Nýlega beið W. G. Barker flugher-
maður bana af flugslysi. Barker var
i flughcr Canadamanna í ófriðnum
og var talinn djarfasti flugmaðurinn
sem bandamenn höfðu á að skipa.
Eitt sinn barðist hann cinn við þrjár
deildir Þjóðverja, alls 00 vjelar, og
tókst að skjóta niður þrjár þeirra en
þá leið yfir hann af sárum, sem hann
hafði fengið. Mölvaði hann vjelina í
lendingu en komst sjálfur lífs af, nie'ð
átta skotsár á liandleggjum og fótum.
Fyrir þessa viðureign fjekk hann
Victoria-krossinn, sem er veglegasta
heiðursmerki Breta fyrir hreysti.
Barker varð aðeins 35 ára.
Tískublað fyrir svartar konur, er
nýlega farið að gefa út i Suaheli i
Afriku. Er blaðið nákvæm stæling á
tískublöðum stórþjóðanna í Evrópu.
Sænska Ameríkulínan hafði 2.092-914
krónur í hreinan ágóða fyrir síðasta
ár. Hluthafarnir fá 0 af hundraði í
ágóða.
Það bar við nýlega í West Virgini®"
fangelsinu í Ameríku, að fjórir fang-
ar, sem voru i sama klefa, boruðu
gat á útvegginn og komust þrír
þeirra út um það og flýðu. Sá fjórði,
sem orðinn var all-holdugur af góða
matnum, sem menn fá í fangelsun-
um í Ameríku, sat fastur í gatinu og
komst livorki fram eða aftur, þangað
til varðmaðurinn kom og gat hjálpa®
honum, eftir langa mæðq.