Fálkinn - 02.08.1930, Blaðsíða 4

4
F A L K I N N
1905 - Sanítas - 1930
Gosdrykkja- og aldinsafagerðin, 25 ára.
Hin þjóðkunna gosdrykkjaverk-
smiðja Sanitas á nú 25 ára af-
mæli og er þannig elzta gos-
drykkjaverksmiðja landsins af
þeim sem enn eru siarfandi.
Sanitas var stofn-
uð árið 1905 af
Gísla sál. Guð-
mundssyni gerla-
fræðingi, Guð-
mundi Ólafssyni
óðalsbónda í Nýja-
bæ á Seltjarnar-
nesi og Jóni sál.
Jónssyni skip-
stjóra í Melshús-
um. Var Gísli
Guðmundsson að-
alstofnandi verk-
smiðjunnar og
framkvæmda-
stjóri hennar og
eignaðist hana síð-
ar einn. Verk-
smiðjan var fyrst
um alllangt skeið starfrækt suð-
ur á Seltjarnarnesi og fram-
leiddi aðallega gosdrykki og
hætti Sanitas þá alveg við öl-
gerðina. Árið 1916 var verk-
smiðjan flutt til Reykjavíkur í
lxús Gísla Guðmundssonar á
Smiðjustíg 11 og sama ár seldi
Gísli verksmiðjuna Lofti Guð-
mundssyni, bróður sínum. Starf-
rækti Loftur liana á sama stað
ýmsar safttegundir en fjekkst þangað til árið 1923, er hann
einnig framan af nokkuð við byggði hús það á Lindargötu 1,
ölgerð. En árið 1913 stofnaði sem verksmiðjan hefir sfarf-
Tómas Tómasson, sem verið að í síðan. Árið 192b keypti
hafði starfsmaður í Sanitas, Öl- núverandi eigandi, Sigurður
gerðina Egil Skallagrímsson og Waage, verksmiðjuna af Lofti
Sigurðar Waage, núverandi eigandi
verlcsmiðjunnar.
og hefir hann veitt lienni for-
stöðu síðan. — Verksmiðjan
Sanitas er með elstu innlendum
iðnaðarfyrirtækjum, sem hafa
sett sjer það markmið að keppa
við útlendar vörur bæði að verði
og gæðum. Fyrsti stofnandi
hennar, Gísli sál. Guðmundsson
er áreiðanlega sd maður af ein-
stökum mönnum, sem mest hef-
ir gert til þess að koma fótum
undir innlendan iðnað og efla
hann með ráðum og dáð. Mun
það jafnan halda nafni hans á
lofti. Bæði hann og síðari eig-
endur Sanitas, Loftur Guð-
mundsson og Sigurður Waage,
hafa gert sjer allt far um að
vanda vöru sína sem mest og
ávalt fylgst vel með öllum fram-
Gisli Guðmundsson gerlufræðingur,
aðalstofnandi Sanitas.
förum, sem orðið hafa í þessari
grein og aflað sjer nýrra vjela
og hentugri tækja til framleiðsl-
unnar, svo sem kostur hefir
verið á. Sala afurðanna hefir
hefir líka aukist með ári hverju
að miklum mun. Er óhætt að
segja að Sanitas hefir átt drýgst-
an þál í því, að útlendum gos-
drykkjum og safti hefir alger-
lega verið útrýml af íslenskum
markaði með því að framleiða
vörur, sem að verði og gæðum
standa fullkomlega jafnfætis
sams konar vörum útlendum.
Er sá árangur harla glæsilegur
þegar þess er gætt, að þetta fyr-
irtæki á ckki nema 25 ár að
baki og hefir átt við ýmsa örð-
ugleika að etja, svo sem jafnan
verður, er menn ryðja nýjar
brautir, hvort sem það er í verk-
legum efnum eða öðrum.
— Efsta myndin er af húsi verk-
smiðjunnar á Lindargötu 1 og
bíl hennar. Hinar myndirnar
sýna verksmiðjuna að innan,
önnur sýnir það er saftin er
löguð, en hin aftöppun og lím-
ingu miða á flöskurnar.
Ljósm. Kaldal.
Björn Jónsson skipstjóri varð
fimtugur 6. júlí síðastliðinn.
Ameríkanskur vísindamaður, sem
heitir prófessor Carson, við liáskól-
ann í Rochester hefir birt skrá um
21.000 ástæður til taugaveiklunar og
skapstillingarleysis. Segir hann að
menn þjáist mest af þessu á aldrin-
um 40^—00 ára og nefnir ýms ein-
kennileg fyrirbrigði taugaveiklunar.
Einn af sjúklingum hans ætlaði jafn-
an að sleppa sjer er hann sá sköll-
óttan mann, annar varð hamstolaþeg-
ar hann var spurður hvort hannhefði
lesið þetta eða þetta dagblað. Prófess-
orinn segist aðeins hafa þekt þrjá
menn sem aldrei hafi fengið tauga-
veiklunarkast. Þessir þrír voru svo
rólyndir, að aðrir menn komust jafn-
an í ilt skap við að vera með þeim.
-----x-----
Gimsteinasalar í Bryssel hjeldu ný-
lega dansleik og buðu þangað mörgu
hefðarfólki. Halda þeir slíka dans-
leika árlega og er það einskonar
auglýsing fyrir vörum þeirra. Þar eru
sjerstakar stúlkur, sein fengnar eru
til þess að bera dýrgripina utan á
sjer; en vitanlega verður að hafa
sterka gát á, að þessum dýrgripum
sje ekki stolið, en það getur vitan-
lega komið fyrir, þó þarna sje ein-
tómt „hefðarfólk“. Eru þvi fjölda
margir leynilögreglumenn á þessum
dansleikum, enda veitir ekki af, þvi
að t. d. á siðasta dansleiknum höfðu
gimsteinasalarnir dýrgripi fyrir 6
miljard franka á sýningarmeyjum
sínum.
Læknarnir í Þýskalandi hafa leit-
að til ríkisstjórnarinnar um leyfi til
þess að fá að hafa framan á bílum
sínum grænan skjöld með livítum
krossi og á þetta merki að tákna, að
aðrir bílar eigi að vikja úr vegi fyr-
ir læknabílunum, sem oft þurfa að
flýta sjer meira en aðrir.
-----x-----