Fálkinn - 02.08.1930, Síða 14

14
F A L K I N N
og eldingu sló niður í einn af mönnunum
úr flokknum. Og á nóttunni lýstu eldingarn-
ar þeim. Loksins þegar þeir komu í skóg
einn í nánd við Monte dei Sette Fratelli, safn-
aði foringinn um sig formönnum úr hverj-
um flokki og sagði: „Bræður mínir, himin-
tákn eru ekki okkur í vil. Fyrirætlunin mun
mishepnast, auk þess finn jeg að svik eru
í tafli, jeg er hræddur um að fylgdarmað-
urinn sje svikari. Látum okkur liafa það
þannig: við slítum fjelagsskapnum, það er að
segja bíðum með fyrirætlanir okkar þangað
til seinna“. Margir fjellust á þetta, en Pilatu
Barras, ræningi frá Orani, sem liafði silf-
urnef, af því að nefið liafði einu sinni verið
ið skotið af honum, reis á fætur og mælti:
„Bræður í guði“, (það var venja að ávarpa
fjelaga sína þannig), „hræður í guði, jeg
neita ])essari uppástungu. Nei, rigningin er
ekkert merki þess að við sjeum ekki undir
vernd himinsins, og dálitlir erfiðismunir
eru liollir, þeir venja æskuna af því að vera
beiglur. Ef fylgdarmaðurinn svíkur okkur
þá drepum við hann. Áfram, folar!“ Cor-
teddu hristi Ijónsmakka sinn, og einn ræn-
ingjanna muldraði fyrirlitlega: „Það er auð-
sjeð, að þessi hefir ekki fálmara. Þá öskr-
aði Pilatu Barras: „Bræður í guði, það eru
hundar sem hafa fálmara en ekki kristnir
menn. Nef mitt er úr silfri en ykkar úr
beinum dauðra manna. Hlustið nú á það,
sem jeg ætla að segja ykkur: Ef þið leysið
núna upp flokkinn, verður það dæmi upp
á bleyðimensku. Hugsið til þess, að á með-
al okkar eru ungir menn, sem bera vopn i
fyrsta sinni og óska einskis anriars en fá að
sýna hreysti sína, eins og þegar maður flagg-
ar með nýju flaggi, ef við sendum þá lieim
við svo búið göngum við á undan þeim í
liugleysi, og þeir snúa aftur að öskustónni,
halda áfram að slæpast og verða aldrei nýt-
ir til neins. Áfram folar! „Þá fjellust hinir
foringjarnir á það, sem Piltatu Barras sagði
og flokkurinn hjelt áfram. Corteddu liafði
haft á rjettu að standa fylgdarmaðurinn var
svikari. í liúsi aðalsmannsins ríka höfðu her-
menn falið sig, það lenti í liandalögmáli og
margir ræningjanna særðust, sumir þektust
aftur, og einn var drepinn. Til þess að hann
ekki skyldi þekkjast aftur klæddu fjelagar
lians hann úr öllum fötunum, skáru af lion-
um höfuðið og báru það ásamt fötunum til
skógar og þar grófu þeir það. Maðurinn minn
þelctist og þesvegna varð hann að leggjast
út.... Jeg fæddi fyrir tímann.
Meðan konan var að tala liafði hún hætt
að spinna og teigði hendurnar framyfir eld-
inn. Oli skalf af kulda, hryllingi og nautn;
en livað frásögn ekkjunnar var liræðileg og
þó fögur! Og liún, Oli sjálf hafði altaf haldið
að ræningjar væru vondir menn. Nei, þeir
voru vesælir og óhamingjusamir, reknir á-
fram af illum örlögum, alveg á sama hátt og
hún sjálf.
—Nú skulum við borða kvöldmatinn, sagði
konan og hristi sig til. Hún stóð á fætur,
kveikti ljós á svörtum gamaldags járnkerta-
stjaka og bjó út máltiðina: kartöflur og aftur
kartöflur — þessa tvo daga hafi Oli ekki
bragðað annað en kartöflur og nokkrar
kastaníur.
— Er Anania í ætt við þig? spurði stúlkan
eftir langa þögn, meðan þær sátu að snæð-
ingi.
■— Já, maðurinn minn var skyldur Anania,
það var raunar langt fram, þvi hann var
heldur ekki fæddur í Fonni. Ætt hans var frá
Orgosolo. Anania er þó ekki vitund líkur
manninum mínum sálaða, bætti konan við
og hristi fyrirlitlega höfuðið. Ó, systir góð,
maðurinn minn hefði lieldur hengt sig í eik
en hann liefði gert sig sekan í slikri sví-
virðu og Anania.
Oli fór að gráta, hún tók höfuð Zuannes
litla á milli linjánna, þrýsti htlu hörðu og
skítugu hendina hans og hugsaði til hinna
einmana bræðra sinna.
— Þeir eru að líkindum eins og naktir
fuglsungar i lireiðri, þegar veiðimaðurinn
hefir sært móður þeirra og lnin ekki getur
komist til þeirra aftur. Hver á að gefa þeim
að borða? Hver á að bug'sa um þá? Hugsaðu
þjer bara þann minsta, þann allra minsta,
hann getur ekki ennþá klætt sig sjálfur.
-— Þá verður hann liklega að sofa í fötun-
um, sagði ekkjan hughreystandi. Hversvegna
ertu að gráta heimska stelpa? Þú hefðir átt
að liugsa um þetta fvrri nú er það ekki til
neins. Vertu þolinmóð! Guð herrann skilur
ekki við ungana í hreiðrinu.
— En sá stormur, en sá stormur! kveinaði
Oli. Trúir þú á anda framliðinna?
— Jeg? sagði ekkjan, slökti ljósið og tók
aftur snældu sína. Jeg trúi hvorki á lifandi
eða dauða ....
Zuanna ljdti upp höfðinu og sagði lágt:
— En jeg trúi á þá! og svo faldi hann aft-
ur andlitið i kjöltu Oli.
Ekkjan hjelt áfram frásögninni:
— Seinna eignaðist jeg' son, sem nú er átta
ára og er smali. Og svo eignaðist jeg þennan
þarna. Ó, já, nú erum við ákaflega fátæk,
systir góð; maðurinn minn var enginn þjóf-
ur, hann lifði á því, sem hann átti sjálfur og
þess vegna urðum við að selja alt, nema
þetta liús.
— Hvernig dó liann? spurði stúlkan og
strauk höfuð drengsins, hann virtist vera
sofnaður.
— Hvernig hann dó? Á impress (ráns-
ferð). Hann sat aldrei í fangelsi, sagði ekkjan
stolt, þó rjettvísin elti hann eins og veiði-
maðurinn villisvínið. En liann var snjall i
að forða sjer frá öllum fyrirsátrum, og á
meðan að rjettarins þjónar voru að leita
lians í fjöllunum var hann hjerna heima um
nóttina, já á eigin lieimili sínu, við þennan
arinn, sem þú situr nú við ....
Drengurinn lyfti höfðinu, hin stóru eyru
hans voru skyndilega orðin rauð, síðan lagði
hann það aftur í kjöltu Oli.
— Jú einmilt hjerna. Einu sinni, það eru
nú tvö ár síðan, frjetti hann að sendur hefði
verið liermannaflokkur, sem átti að leita
hans hjerna í fjallinu. Þá sendi hann mjer
kveðju og ljet segja mjer: „Á meðan her-
mennirnir eru að leita mín ætla jeg að taka
þótt í impress, á heimleiðinni skal jeg koma
og vera lieima hjá þjer yfir nóttina, bíddu
mín konan min litla. Jeg beið í þrjár nætur,
jeg beið í f jórar nætur, jeg spann heila hespu
af svörtu ullargarni.
— Hvert hafði hann þá farið?
— Sagði jeg það ekki? Á impress, bar-
dana, sagði jeg, heyrðirðu það ekki! hróp-
aði ekkjan óþolinmóð, síðan hjelt liún áfram
í lágum róm: Jeg beið i fjórar nætur, en
jeg var brygg í liuga; í livert skifti, sem jeg
heyrði fótatak fyrir utan barðist hjarta mitt
af ótta og óróa; næturnar liðu, hjartað i
mjer drógst saman, það varð eins litið og
möndlukjarni. Fjórðu nóttina lieyrði jeg
högg dynja á dyrunum og jeg opnaði: „Kona
bíddu ekki lengur“, sagði maður fyrir ut-
an. Andlit hans var hulið og jeg sá ekki
framan í liann. Og hann rjetti mjer skykkju
mannsins míns. Æi, já!
Ekkjan andvarpaði sárlega og svo þagnaði
hún alveg. Oli horfði lengi á hana, en alt í
einu tók hún eftir því að Zuannes litli
liorfði óttasleginn fram í herbergið. Litlu
hendurnar lians, harðai' og dökkhrúnar eins
og fuglsklær, bentu á vegginn.
— Hvað gengur að þjekr? Hvað sjerðu?
— Dauðan mann, hvíslaði hann.
—- Vitleysa, það er enginn dauður mað-
ur hjerna inni, sagði hún og hló, og við
það glaðnaði yfir lienni aftur.
En þegar hún lá ein í rúmi sínu í einskon-
ar myrkum og köldum dvala, meðan vind-
urinn hvein í þaksperrunum og reif og sleit
í bjálkana, fór hún aftur að liugsa um frá-
sögn konunnar, um manninn, sem hafði hul-
ið andlit sitt og sem hafði sagt: „kona,
biddu ekki lengu r“, um löngu svörtu skikkj-
una, um drenginn, sem sá afturgöngur, um
nöktu ungana i lireiðrinu, sem móðirin var
skilin við, uin liræður sína litlu, um fjár-
sjóði Anania, uin Jónsmessunóttina, um móð-
ur sína sálugu, hún varð hrædd og hrygg,
já svo hrygg, að þó hún lijeldi að hún yrði
að líða helvítis kvalir fjæir hrot sitt, ósk-
aði hún sjer einskis frekar en að vera dauð.
II.
Sonur Oli fæddist í Fonni í vorsbvrjun.
Að ráði ekkju ræningjans, sem hjelt honuin
undir skírn, var liann látinn lieita Anania.
Fyrstu ár æfi sinnar ólst hann upp í Fonni
og mintist altaf hins einkennilega bæjar með
heimþrá og söknuði. Þessa bæjar, sem sat
á fjallstindinum eins og gannnur, sem hef-
ir tylt sjer niður til að hvíla sig. Langan
veturinn var alt vafið myrkri og hulið snjó,
en á vorin þaut grasið upp og breiddi sig
áður en varði um alt, teigði sig yfir mjóar
göturnar, sem voru lagðar stórum hnullung-
um, þar sátu flugurnar og sváfu óáreittar
í sólskininu og maurarnir lilupu þar fram
og aftur í kring um liolur sínar. Brúnir
steinkofarnir með spónþakinu líktust
hreystri á fiski, snjeru löngum dimmum
dyrum, morknum trjesvölunum og tröpp-
unum þöktum vínlaufi upp að hamraveggn-
um. Hinn fagri kirkjuturn á Píslarvottakirkj-
unni, sem gnæfði yfir grænar trjákrúnurn-
ar í klausturgarðinum gamla, setti svip á
allan bæinn og bar hátt við hinn kristal-
bláa himinn.
Hið undursamlega útsýni gat að líta í all-
ar áttir. Hinir liáu fjallatoppar. Genner-
gentufjallsins, með gljáandi silfurbryddum
tindum risu upp vfir víðáttumiklum Bar-
bagisdölunum, sem teigðu sig i óendanlega
mörgum gráum og grænum bugðum svo að
segja alla leið að brúninni sem Fonni stóð
á með spánþakin húsin og hellulagðar göt-
ur og bauð stormi og eldingum byrgin.
Á vetrum var bærinn svo að segja óbygð-
ur, því smalaflokkurinn sem bjó þar á sumr-
in og annars var á sífeldu flakki — karl-
ar sem voru sterkir eins og stormurinn og