Fálkinn - 06.02.1932, Qupperneq 3

FÁLKINN
3
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aöalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Sími 2210.
Opin virka dága kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa í Oslo:
Anton S cli j ö t h s ga d 14.
BlaSið kemur út hvern laugardag.
Askriftarverð er kr. 1.70 á mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsirigaverð: 20 aura millimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddarabankar.
Eftir tvo niánuði slendur til, að
efnl verði til „íslenskrar viku“ mn
land all. Verslanir allar munn þá
hafa á boðstólum allan þann varn-
ing sem framleiddur er hjer í land-
inu og verður reynt á, hve þjóðlynd-
ir Islendingar eru, hvort þeir „hugsa
islenskt, kaupa íslenskt og nota ís-
lenskt“.
Pað hefði óneitanléga vcrið gam-
an að því, að þetla hefði verið gcrt
fyrir töngu — og með árangri. Þá
væri hagur íslensku þjóðarinnar
með att öðru móti en nú er hann,
þá væri miljónir og lugir miljóna
af islensku fje iyrirliggjandi í bönk-
u m innanlartds eða erlendis eða
í arðberandi fyrirtækjum og aukn-
um þjóðarauði. Nágrannaþjóðirnar
eru fyrir löngu byrjaðar á þessári
starfsemi og hefir orðið milcið á-
gcngt. En hjer hafa menn ekki þóst
þurfa þess með; landið kastaði svo
miklu af sjer, að við þyrftum ekki
að spara. Og að safna í sjóði iil
mögru áranna þótli helber óþarl'i.
Nú er kreppan komin og sjóðirn-
ir tómir og nú á að reyna að vekja
þjóðina. Ef það teksl cklci nú þá
tekst það ekki þegar hagurinn cr
betri, svo mikið er vist. Og hjer
dugir ekki að vekja svo ljclega, að
fólk aðeins rumski og sofni svo aft-
ur undir eins og hætlan er afslaðin.
En til þess að vakningin komi
og verði að gagni stoðar ekki að-
eins tal, heldur líka framkvæmdir.
íslenska varan verður að standa
þeirri erlendu á sporði, hvað verð
og gæði snertir annars dugar eng-
in herhvöt nje áskoranir. Islenska
vikan gefur tækifæri til þess, að
sýna og sanna almenningi, hvort is-
lenska varan er samkepnisl'ær. Ef
hún er það nú, þá ælti hún að verða
það í framtiðinni, því að um flesta
innlenda iðnaðarframleiðslu cr það
svo, að hún er tiltölulega ný af nál-
inni og varta vaxin frá barnasjúk-
dóniunum. Um aðra iðnframleiðslu
er það að segja, að hún er rekin
i margfall smærri stil en lijá keppi-
hautunum og því hæll við að húii
verði dýrari.
En svo er það annað, sem ælti að
brýna fyrir almenningi i sambandi
við „íslensku vikuna". Ilún ætli jafn-
framt að vera sparnaðarvika. Það
ætti að nota hana lil þess að hrýna
fyrir mönnuni, hvers þeir gela verið
án og hvernig þeir geta haldið spar-
legar á neysluvörum sínum, en gert
er nú. Kjörorðið ætli að vera: að
nota islenskt og láta ekkert fara i
súginn — og sem minst í óþarfa.
Þá geta íslendingar orðið ríkir.
Frú Sigríður Iielgadóltir verð-
ur sjölug 9. febrúar.
Um víða veröld.
----x----
Voru frumbyggjar
Norðurlanda mannaætur.
A sínum lima vakti ]>að mikla eft-
irtekt, þegar vísindamaður einn, bar
fram þá getgátu, að l'orfeður vorir,
að visu fyrir 4 —5000 árum, en l'or-
feður vorir samt sem áður, befðu
verið mannætur.
Þessg hugmynd sina bygði hann
á ýnisu, sem kom i Ijós við hina
miklu uppgrefti, sem gerðir voru
um 1890 á Förvar á Slóru-Karlsey,
sem Jiggur úti fyrir vesturströnd
Gauttands. Þar höl’ðu fundist feikn-
ar miklar l'ornleifar, að mestu leyti
aska og kol, en mest þó af ruðum
og matarleifum. Það höfðu búið
menn í helli þessum á steinöldinni.
llið einkennilegasta er aö í þess-
um sorphaugum hafa fundist fjöl-
margar beinagrindur af mönnum.
l>eir höfðu augsýnilega jarðað hina
framliðnu í hellisgótfihu. Þeim
hafði því eigi verið sýnd sjérstök
virðing með veglegum legstöðum
eða fjemæti, sem lagt væri í grafir
þeirra.
En það fundust cinnig mannn
bein, sem tágu á víð og dreif, brotin
sundur og vanhirt. Einn þeirra vís-
indamanna, sein að uppgreftinum
störfuðu, sá strax hvernig í öllu lá;
Hellishúarnir höfðu, svona til til-
breytingar frá villidýrakjötinu jet-
ið hver annan, eða að minsta kosti
jelið menn. Með öðrum orðum: Hell-
irinu hal'ði verið hústaður mann-
æta.
Þetla balnaði ekki, þegar hinn
merki fornfræðingur. Gustav Ret-
hius, rannsakaði beinagrindurnar,
sem fundist höfðu í hellimim og
sannaði með óyggjandi rökum, að
þær væri úr langhöfðum, sem hægt
væri að' álykla að verið hefðu for-
feður vorir. Málið var rætl frá ýms-
um hliðum, einnig fyrir ulan flokk
vísindamannanna. Og þess er óþarft
að gela, að það var ráðist mjög al-
vartega á þá, sem hjeldu mannætu-
kenningunni fram. Það komu fram
mótbárur, og það var bent á það
Irá ýmsum hliðum að það væri eng-
in sönnun fengin lyrir þvi, að
brolnu beinin væri nöguð af luingr-
uðum manhætum fremur en þau
liefðu hrokkið i sundur af að liggja
uli i sólskininu. Orðasennan dol'n-
aði smált og smátt, og margir við-
kvæmir Svíar, sætlu sig við að trúa
því, að engin maður ræki þá til að
viðurkcnna, að forfeður þeirra hefði
verið mannætur. En altaf voru ein-
bverjir vantrúaðir.
En nú koma ný tíðindi frá Dan-
mörku, sein virðast geta vakið upp
gömlu deiluna, og eru vátn á myllu
Vngfrú Rebekka Jónsdóttir,
Vesturg. 51B varð 60 ára 2. febr.
vantrúarseggjanna. Hjá Klampen-
borg, skamt frá lvaupmannahöfn
hafa farið fram miklir uppgreftir á
merkilegum liústað, sem bygður hef-
ir verið 7—5000 árum f. Ivr. -—• sem
hingað til hefir verið að mestu ó-
þektur af fornaldargrúskurum
Skandinavíu. Bústaðurinn hefir ver-
ið á lílilli eyju i Eyrarsundi, sem á
þeim tíma va.r breiðara en það cr
nú.
Formaður grafningánna dr. Eirik-
ur Vesterby hefir nýskeð birt árang-
ur rannsóknanna, og hann ,er tang-
samlega meiri, en aðrir fornleifa-
rannsóknir hafa leitl í ljós á síðari
áruni. I þeirri skýrslu er ýmislegl
sem mælir með mannætukenning-
unni.
Fundirnir eru i nokkura metra
þykku lagi, og svara að ötlu leyti
lil Jiess, sem fundist hefur á Karls-
eyju. En miklu meira. Meðal Jiess
sem fundist hefir eru vopn, þúsund-
um saman og verkfæri úr beini og
horni. Hnífar og rýtingar, skart-
gripir og dýratennur. Einnig hafa
fundist teirker, en mjög ófullkomin.
Á nokkrum hluta beinsmíðanna
hafa fundist útskurðir. Djúpt í lag-
inu fanst beinagrind, þakin mieð
grjóti að nokkru leyti. lljer höfðu
menn heldur ekki verið svo sjer-
staklega hirðusamir um lik hinna
framliðnu. Það kom í Ijós, að þetta
var kartmaniis beinagrind. Við
rannsókn á munnholinu kom það i
Ijós að tennurnar voru mjög slitn-
ar, nokkrar alt að rótinni. Þetta eitl
sýndi, að maðurinn hafði lifað við
harðan kost. All í kringum beina-
grindina og víðar í þessu la'gi fund-
ust mannabein á víð og dreif, var
mikið af þeim brotið i sundur, al-
veg á sama háll og vcrið hafði á
Stóru Karlsey. Og dr. Westerbyheld-
ur því fram að enn þá sjeu líluir
fyrir því að mannaát hafi átt sjer
stað á Norðurlöndum á steinöld.
I Noregi hafa einnig fundisl
mannabein sem virðasl vera nöguð,
svo það er með nokkruin rjetli
hægt að álykta, að mannætur hafi
verið um ötl Norðurtönd endur fyr-
ir löngu.
Dr. Finnkelslein heilir maður
nokkur i Berlin. Ilonum befir nýlega
verið veitt sjerstök eftirtekt vegna
óvenjulegra hugareikningshæfileika.
Hann getur lagl saman lengdardálka,
margfaldað saman margra slafa löl-
ur og reiknað út erfiða lagarithma
alt í huganum, Fyrir skömmu síðan
var hann prófaður við tekniska há-
skólann í Berlín af próf. dr. Molde.
Það kom í Ijós, að fyrir utan huga-
reikningsbæfileika sína, var hann
engum afbragðsgáfum gæddur, síð-
ur en svo. Hann er t. d. mjög ljeleg-
ur stærðfræðingur og á ýnisuni öðr-
um sviðum héfir hann ekki meðal
gáfur.
Eggert Gilfer pianoleikari verð-
ur fertugur 12. febrúar.
Björgvin Jóhannsson vjelam.
Shellstöð í Skerjafirði varð fer-
tugur 29. jan.
Síðuslu kosningar á Englandi
niunu hafa kostað ríkið um 9 milj.
króna.
----x----
Eítill drengur í Nottingham hafði
gleypt örtilla járnkúlu og lenti hún
ofan um barkann niður í lungu.
Drengurinn var ekki svo hraustur,
að tæknar þyrðu að skera hann upp.
Datt þá yfirlækninum við sjúkrahús-
ið i inig að reyna að draga kúluna
upp með segulstáli. Var fyrst rent
vírþræði með rafljósperu ofan um
barkann. Sást þá hvar kúlan var
niðurkomin. Síðan var segulstál sett
í stað perunnar og náðisl kúlan með
hægu móii.
----x------
Nýlega hefir borgarstjórinn i
Stambúl (Konstantínópel) samþykl,
að nú skuli aðeins veita giflum
mönnum ökuleyfi, því að það þykir
nú reynl í Stamul, að öll bílaslys
sjeu að kenna ógiftum ungum mönn-
um. En i Stambul er eitl voldugt
fjelag, sem heitir „Samband ógiftra
manna og kvennhatara“. Ilefir það
kröftuglega mótmælt þessari fyrir-
skipun. Segja þeir tóma lýgii að
ógiftir keyri ógætilegar en giftir
nienn. Ætla þeir að selja bíla sína,
ef samþyklin verður ekki tekin aft-
ur.
Notiö ávnlt
Schwan blýanta
Fyrlrllggjavdi: svartlr
6B—8H, Copier, litblý-
anlar, telkniblýantar
og flelra.
Gleraugnabúðin, <)
Laugaveg “