Fálkinn - 06.02.1932, Blaðsíða 13

F Á L K I N N
Eldhiisbilkur.
SALTKJÖTSRJETTIII. íslonska sall-
-------------------- kjötiö er í
miklum metum erlendis, þar sem
fólk hefir komist upp á að nota það
ú annaS borð. Þar þykir nærri þvi
eins mikið til þess koma, og hjer
þykir koma lil svínasteikur og þess-
konar krása. En hjer á landi er
l'joldinn allur svo gerður, að hann
lítur niður á saltkjötið og salt-
l'iskinn, sem Spánverjar segja hesl-
an í heimi.
Eflaust er cin aðalástæðan til
þessa sú, að þetta þykir einliæfur
matur, en það stafar aftur af þvi,
að framreiðslan er svo tilbreyling-
arlítil. Fólk sýður hnausþykka kjöt-
súpu eða baunir með saltketi og þó
að kjötsúpa og baunir sje hvort-
Iveggja besti matur, ef það er ekki
þykkara en svo, að kjötseyðishragð-
ið fái að njóta sín, þó verður fólk
leitt á þessum mat, ef það borðar
hahn oft á viku. Afíeiðingin af þessu
er sú, að þar sem fólk á völ á nýju
kjöti mestan liluta ársins, eins og
hjer í Reykjavik og annarsstaðar
þar sem íshús eru, gerist nýmetis-
neyslan meiri með ári liverju. Við
þessu er vitanlega ekkerl að segja,
ef verðmunur saltkjöts og frysti-
kjöts er ekki því meiri. En nú býr
mikill hluti þjóðarinnar við þau
kjör, að hann á ekki aðgang að
frystu kjöti og ekki heldur nýjum
fiski, Þar ei' saltkjötið aðalundir-
stöðumaturinn allan ársins hring
hring og svo saltfiskurinn.
í næstu blöðum Fálkans verða
nokkar uppskriftir um meðferð á
saltkjötsrjettum. En ekki er um auð-
ugan garð að gresja hvað þelta
snertir. Því eru það tilmæli blaðs-
ins, að húsmæður, sem reynt hafa
aðferðir til saltkjötsfraínleiðslu, sem
ætla má að ekki s'jeu almenningi
kunnar, geri oss þann greiða að
senda blaðinu uppskriftir til birt-
ingar. Með því móti má gera ráð
fyrir, að fjölda mörg nýmæli i salt-
kjötsframleiðslu komi fram á sjón-
arsviðið og auki vinsældir þessarar
elstu þjóðarfæðu íslendinga.
1. SALTKJÖT í HVÍTKÁLI. Af
stóru hvítkálshöfði eru visnuðu blöð-
in ystu lekin burtu og höfuðið skor-
ið i átla jafnstóra parta, þannig að
leggurinn skiftist milli allra part-
anna. Til þess að kálið bólgni ekki
i suðunni, eins og það oft vill gera,
einkum seinni parl vetrar er það
lálið liggja i sjóðandi saltvatni i líu
mínútur. Síðan er vatninu helt af
og pressað vel úr kálinu.
Bógslykki af vænum dilk er hæfi-
legt með einu hvítkálshöfði. Er það
afvatnað el'lir þörfum og spaðbrylj-
að. Feiluslu hitarnir eru lagðir neðst
i potlinn og fitulagið látið sriúa nið-
ur. Þegar eill kjötlag er komið á
bolninn er stráð yfir það 'A> leskeið
af ósteyttum pipar og einni leskeið
af hveiti. Þá er lag af káli látið of-
an á, en þá aftur kjötlag eins og
áður og þannig á vixl meðan nokk-
uð er eflir, þó þannig að kállag verði
efst. Síðan er einum lílra al' sjóð-
andi vatni helt yfir og potturinn síð-
an látinn á eldinn og soðið á skörp-
um eldi um stund, en sí'ðan látið
malla 2—3 lima. Ef kjötið er af
gömlu þarf lengri suðu. Tvisvar til
þrisvar sinnum þarf að snúa kjötinu
í pottinum þannig að þða efsta verði
neðst. Ef mikið flot kemur ofan á
er það fleytt af. Rjeturinn er bor-
inn frain á djúpu l'ati.
Það er kostur á þessum mat, að
liann spillist ekki, lieldur frernur
hatnar, þó að hann sje hitaður upp.
Má þvi elda til margra daga i einu
og geyma. Þykir mörgum hann hesl-
ur, þegar hann hefir verið hitaður
upp þrisvar til fjórum sinnum.
2. SALTKJÖT MEI) (iRÆNMETl.
I þcnnan rjetl er best að nota syk-
ursaltað kjöl, en sje það ei fyrir
heiuli má nota venjulegt saltkjöt, af-
valna það og þerra í rýju og núa sið-
an inn í kjöstykkið, sem svarar
einni matskeið af sykri. Ivjötstykkið
er látið í sjóðandi vatn yfir eldinum,
froðan lekin ofan af, þjett lok haft á
pottinum og svo soðið i nálega tvo
lima. (Læri af fullorðnu þurfa ofl
3 tima suðu, en dilkakjöt ekki nema
1 ýó). Þegar heinin losna frá er nægi-
lega soðið.
Grænmeti, sem hægast er að ná
Ii 1, svo sem gulrófur og blómkál og
helst einnig gulrætur og selleri er
soðið í söltu vatni, annaðhvort sjer
eða með kjötinu. Sje það soðið með
kjötinu þarf að fleyta froðuna of-
an af soðinu við og við.
Kjötið er skorið í sneiðar og lagt
á mitt fatið, en grænmetið í kring.
Hakkaðri pjetursselju er stráð yfir.
Vilji maður hal'a sósu með cr hún
þessi: hálf skeið af smjöri blönduð
iiálfri skeið af hveiti cr hrærð út
í hálfum lítra af soðinu og brytjuð
pjelursselja látin saman við.
Það mun láta fleslum ólrúlega í
eyrum, en samt er það satt, að hjón
nokkur, sem bæði eru leikendur í
Hollywood, hal'a átt silfurbrúðkaup.
Þau heita James Gleason og Lucilla
Wehsler-Gleason. Um 600 film-
stjörnur voru viðstaddar við þenna
l'ágæta atburð i paradis hjónaskiln-
aðanna.
Fyrir nokkru var Kínverji einn
kallaður l'yrir rjett i London. Til að
slaðfesta vitnisburð sinn kveikti
liann á eldspilu og slökkti slrax aft-
ur. Þetta atvik gaf „Daily Herald“
lilefni til a'ð minnast á nokkra
merkilega siði við eiðsvarningar
með ýmsum þjóðum. T. d. er það
einnig siður i Kína, að sverjandinn
hrjöti tunnu a'ð athöfninni* lokinni.
I Assam er hringur úr klæði gjörð-
ur utan um vitnið. Óskar vitnið þess,
að hann l'úni og feykist eins og
13
þessi dúkur, ef hann segi ekki satt.
Sumstaðar í Austurlöndum er það
siður, að vitnið geri merki yfir
bjarnarhaus. Það á að tákna, að það
skori á einhvern annan björn að
verða þvi að bana, er það fari á
veiðar næsla skifti. Gagnstætt öllu
|)essu er siður kvekara. Þeir sverja
yfírleitt aldrei eið, en segja sann-
leikann viðhafnarlaust og fiíátt á-
fram. £*»
Fyrir nokkru fanst þektur læknir
í Berlín látinn á heimili sínu.
Nokkrum dögum áður hafði kona
hans verið flutt á sjúkrahús og dá-
ið þar. Enginn efaði, að dr. Bukov
hefði ráðið sjer bana af harmi eft-
ir hana. Hann var mjög þektur og
mikilsmetinn læknir. Það varð þvi
ekki neinn smáræðis þytur er það
írjeltist, að dr. Bukov hefði myrt
konu sína af meðaumkun. Fyrir
nokkrum dögum fanst brjef á heim-
ili læknisins, sem ritað var til á-
kæranda rikisins. Það var birt op-
inbevlega samkvæmt ósk læknisins.
í þessu brjefi játar dr. Bukov, að
hann hafa tekið 39 sjúklinga af lífi,
sem að áliti hans þjáðust af ólækn-
andi sjúkdómum. Sem aftökumeðal
notaði hann eitur, sem olli kvala-
lausum dauða. — Dr. Bukov hafði
haldið, að kona hans væri veik af
krahbameini, og þessvegna stytti
hann henni aldur, en við likskurð
kom í ljós, að svo var ekki. Sjúk-
dóinur hennar hefði verið auðlækn-
aður.
----x-----
Yíir Auslur-Afríku ganga nú engi-
sprettuhjarðir aðallega i löndun-
um kringum Nairobi og Tanganyika.
Frá Kongo, sem liggur mitt í þessu
hættusvæði, hafa verið gerðir út
heilir herskarar manna, bestu vopn-
um húnir, á hendur þessum ófögn-
uði, seni veður yfir og stórskenunir
hin frjósömustu hjeruð. -— Þegar
hefir 100 þús. sterlingspunda verið
lilkostað án nokkurs sýnilegs árang-
urs. Stundum eru hóparnirsvo jijett-
ir, að dimt verður i lofti uin hádag-
inn, þar sem engispretturnar fljúga
yfir.
Sfínxinn rauf þognina...
Skáldsaga'
Ekki oríS meira, Nicholson .... TaliÖ
ekki of mikið.
Bófarnir ætluÖti að limlesta lnií> ....
Mig rámar ógreinile’ga i það ....
Til allrar hamingju kom jeg nógu
snemma.
Roberts! .... Bróðir minn ....
Jeg gat þó ekki yfirgefið yður þarna . .
Nicholson dró andann með erfiðismun-
mn. örðin heyrðust varla. Roherls hafði
ekki viðþol fyrir kvölum í handleggnum,
og þó var sárið hættulitið. .Þeir horfðust
lengi i augu. í þjáningum sínum höfðu
þeir gleymt öllu hatri. Eftirsjáin gagntók
hjörtti þeirra. Eflirsjá að hafa sært livor
annan í orðum og alið í brjósti fjandsam-
legar hugsanir hvor til annars.
Roherts sagði lágt:
Nicholson .... Það liggur sennilegast
fyrir okkur að láta lífið innan skanuhs
undir rústum varðhússins okkar .... Fyr-
irgefið mjer j)á alt liið illa sem jeg hef gerl
vður ....
Þjer sem hjörguðuð tifi mínu; livers-
vegna talið þjer svona .... Það er mitt að
hiðja ....
Við föllum sennilega hvor við annars
hlið, þar sem skyldan hýður okkur að vera
. . . . Eigum við ekki að deyja sem vinir,
Nicholson ....
Jú .... Einlægir vinir ....
Aftur litu þeir hvor lil annars og snjeru
andlitunum saman; þau voru öhrein og
báru glögg merki skotsins, líkamsjojáning-
anna og' óttans við dauðann. Tárin vættn
hvarma Nicholson. Þakklætistár fvrir fórn-
fýsi yfirmanns lians. Snögglega reis liann
upp við dogg og reyndi að færa sig nær.
Ilann teygði hendurnar í áttina lil lífgjafa
síns, sem óskaði líka að geta tekið liann i
faðm sjer og huggað liann. En verkurinn i
vinstri handleggnnm har löngun lians ofur-
li'ði. Og svo urðu jieir háðir að gefasl upp.
Ilið æðsta, göl'ugasta og hreinasta i mann-
sálinni hafði sigrast á öllum þeirra illu til-
hneigingum. En læknirinn sá til þeirra og
kallaði:
Heyrið þið þarna!.. Vilji'ð jjjer vera
grafkviTÍr. . . . Nicholson !. . . . Kvr eins og
sleinn.... Iiafið þið lieyrt það?
Þeir hlýddu, og ijetn háðir fallasl út af
aftur.
Þeir töluðust ekki meira við. Og livað
hö fðu þeir að segja meira? í þögulu húm-
inu, fjóluhláu rökkrinu, sem smám sam-
an fylti jarðhúsið, hrann hinn ósýnilegi eld-
ur vináttunnar, sem hreinar hendur dreng-
skapar og þakklætistilfinningar höfðu
tendrað.
A herspítalanum í Peshawar var hvert
rúm skipað. Þar voru stunduð siðustu fórn-
ardýr uppreisnarinnar, sem loksins hafði
verið hæld niður. Friður ríkti aftur á landa-
mærununi. Setulið virkjanna höfðu ekki
gefist upp. Þau höfðu þvert á móti hnekt
áhlaupi afgönsku óaldarflokkanna. En sig-
urinn var ekki fenginn með sitjandi sæl-
unni. Hann var að jiakka ótal hreystiverk-
um. Umsátrið um varðhús nr. 9 vakti ekki
minsta eftirtekt.
Yfirma'ður Jiess hafði sjest með höndina
í fatla standa fremstur í flokki seinustu
verjendanna, stýra sjálfur vjelbyssunum
gegn öldum áhlaupsmanna, en hinum særðu
hafði verið kakkað saman i jarðhúsinu hjá
Nicholson, sem tvísýnt var um að mundi
lifa. Vörn J>essi var í minnum höfð og henni
var rækilega lýst í öllum hlöðum Indlands
og Bretlandseyja.
Síðan höfðu ættkvíslir Ahú el ITeidja
horfið á hrott undan eldspúandi stórskota-
liði hjálparsveitanna, uppreisnarmenn
splundrast og Waziriarnir látið undan síga
við mikið manntjón. Loksins var mara ó-
friðarins liðin hjá. Hinir særðu voru fluttir
til Peshawar. Roberts hafði fengið annað
sár smávægilegt á kálfann og var hann sam-
kvæmt beiðni hans sjálfs lagður inn á sömu
stofu og Nicholson, sem var á góðum bata-
vegi.
Þeir livildu nú í venjulegu rúmi, fengu ís-