Fálkinn - 15.10.1932, Side 4

4
F Á L K I N N
Perla sannleikans.
Saga ettir
Gustava
Svenström.
„Bengt!“
Hún fekk ekkert svar, en
tieyrði aðelns skrjáfa í dagblað-
inu,
„Bengt! — þarf jeg að kalla?“
Þá leit hann upp. ,Hvað viltu?1
„Mig langaði bar til þess að
vita, hvað það er sem þú hefir
fundið í blaðinu og þjer finst
svona merkilegt“.
„Jeg héfi alls ekki fundið neitt
merkilegt í blaðinu“, sagði hann,
„annars hafði jeg nú ekki held-
ur hugann við það, sem jeg var
að lesa“.
Hún kom auga á litla hrukku,
sem hafði komið milli augna-
brúnanna á honum.
„Einhver leiðlndi. — Mikið er
veðrið gott í dag“.
„Jeg hitti Albert i dag. Hann
er atvinnulaus enn þá, eins og
þú veist“.
„Já“, sagði hún, „og þó á hann
enga sök á því sjálfur. Hann er
óheppinn“.
„Nú hefir hann augastað á ein-
hverju, en hann þarf peninga til
þess. Hann verður fyrst og
fremst að ná sjer í tvö þúsund
krónur“.
„Bað hann þig um að lána
sjer þær?“ spurði hún og var
fljótmælt.
„Hann bað mig um að skrifa
á víxil fyrir sig. En það er á-
hættusamt, eins og þú veist. Það
væri mikið fyrir okkur að tapa
tvö þúsund krónum“.
. „Já, það er nokkuð til í því“,
svaraði hún.
Hún leit kringum sig þarna í
litlu stofunni, á heimilinu þar,
jsem henni fanst e;ns og þau væri
iþýgift, eftir eins árs hjónaband.
Þarna voru að vísu ýmsir verð-
mætir gripir, sem hún hafði erft,
en mest af húsgögnunum höfðu
þau haft mikið fyrir að borga
með afborgunum. Og þau höfðu
ekki borgað þau að fullu enn.
„Hann var auðvitað gramur
ýfir því, að enginn þvrði að
treysta sjer, ekki einu sinni jeg,
sem er vinur hans. Jeg er i stöðu
og vinn fyrir kaupi og ekki gat
hann gert að því, þó að fjelagið,
sem hann vann hjá og hafði heit-
ið honum ágætri framtíðarstöðu,
vrði gjaldþrota. Mjer er kvöl að
því, að jeg skyldi neita honum,
en jeg þorði ekki að taka á mig
áhættuna“.
Aina fann í sama bili hevrnig
ylur gleði fór um taugarnar.
Svona undarleg áhrif höfðu orð
hans á hana. Jú, hún sá að hann
kvaldist, en það var einmitt þessi
viðkvæmni hans, sem knúði
fram samúð hennar með honum.
Og þessi titringur um hjartað
minti hana á, að hann var mað-
urinn, sem hún elskaði.
Hún strauk vísifingrinum ljett
yfir hrukkuna milli augnabrún-
anna á honum.
„Jeg fyrirgef þjer hvað þú
varst ónærgætinn áðan“, sagði
hún. „En hugsaðu nú ekki meira
um þetta. Jeg vil gjarnan fá sam-
fylgd og ganga dálítið langt“.
Hún var ung og glöð. Henni
var illa við að sjá fólk, sem illa
lá á, ekki síst ef það var fólk,
sem henni þótti vænt um. Hún
vildi beina huga hans frá þessu
ieiðinlega efni, en sjálf hugsaði
hún mikið um það. Albert var
taugaveiklaður og bældur al'
mótlæti og hún kendi í brjósti
um hann. Hún gerði sjer margt
j hugarlund um hann, jafnvel að
hann rjeði sjer bana.
En ef svo færi — hvernig tæki
maðurinn hennar þvi? Hann
mundi taka sjer það ákaflega
nærri, honum mundi finnast
hann vera morðingi.
En nú var ekki nema um tvö
þúsund krónur að gera. Og þá
varð alt bjartara. Hún skyldi
ráða fram úr þessu sjálf — hún
var sannfærð um að það mundi
takast.
Daginn eftir meðan maðurinn
hennar , sem var kennari, væri
í skólanum, ákvað hún að fara
til frænda síns.
Edvard frændi var uppgjafa-
embættismaður með eftírlaun-
um og átti heima í smáhúsa-
hverfinu fyrir utan borgina.
Hann var barnlaus og í góðum
efnum. Hefði dregið sig út úr
sollinum og vildi helst lifa í ró
og næði með útvarpstækið sitt
og garðinn sinn. Lotta frænka
konan hans var meira upp á
beiminn, enda var hún fimtán
árum vngri en hann. Bengt var
systursonur Lottu frænku.
Edvard frænda þótti fjarska
vænt um Ainu. Það var rign-
ingarsuddi þegar hún kom, en
undir eins og hann sá liana sagði
hann: „Svo það varð þá sólskin
; dag líka!“
Aina hafði komist að einu um
Edvard frænda. 1 æsku hafði
hann verið ástfanginn af móður
Alberts. Hún hafði gifst öðrum
og það var nú skrítið að biðja
mann til hjálpar handa syni
konu, sem hafði gert honum ilt.
En í Edvard var lítið af hinum
gamla Adam. Og þessvegna von-
aði Aina, að enn væri trygð í
honum við stjörnu æskudraum-
anna, sjerstaklega, af því, að
móðir Alberts hafði ekki orðið
gæfusöm kona, og hafði dáið eft-
ir fárra ára hjónaband.
Hún kom því þannig fyrir að
þau urðu ein saman Edvard og
og hún. Hún fór út með. honum
til þess að skoða augasteininn
hans, garðinn. Sumarið hafði
verið ágætt og afar mikið blóm-
skrúð var í garðinum.
„Tíndu þjer nú blóm í stóran
vönd“, sagði hann.
Og meðan þau voru að tína
blómin, fór hún að tala um Al-
bert.
„Eins og þú veist, frændi,
misti hann stöðuna vegna þess
að fjelagið varð gjaldþrota.
Hugsaðu þjer nú, ef hann gæti
komið sjer upp lífsstöðu með tvö
þúsund krónum, og enginn vildi
hjálpa með útvegun á þessum
tvö þúsund krónum. Hann gæti
orðið að aumingja siðferðilega.
Vilt þú ábyrgjast upphæðina fyr-
ú- hann, frændi, eða á jeg að
biðja Bengt að gera það?“
„Nei, það átt þú ekki að gera“,
sagði Edvard frændi ákveðinn.
„Bengt veitir alls ekki af sinum
tekjum og hann á ekki að flækja
s;g í ábyrgðir. Og jeg skil vel, að
þú kemur til mín til þess að
Bengt skuli sleppa“.
„Við samviskubit“, sagði hún
í huganum, en upphátt sagði
hún: „Jeg kenni i brjóst um
Albert. Og jeg man, að þú sagðir
mjer einu sinni, að þú hafir þekt
móður hans þegar þú varst ung-
ur“.
Tvær ungar og fagrar stúlkur,
önnur dáin fyrir löngu en hin
lifandi, hrærðu hjarta gamla
mannsins.
„Láttu hann koma til mín“,
sagði hann. „Mjer er illa við að
skrifa á víxla, en jeg get lánað
bonum tvö þúsund krónur“.
Þegar Bengt kom heim úr
skólanum stóð stór blómvöndur
á skrifborðinu.
„Þú varst væn að líta inn til
Edvards frænda“, sagði hann.
Hann mintist ekki á Albert eiii i
erði, en síðdegis þegar maðurinn
hennar var farinn á fund, notaði
hún tækifærið til að hitta Albe t.
Hann hafði ekki síma sjálfur, en
hún hringdi þangað sem hann
borðaði og setti lionum mót er
liann kæmi frá borðun.
Þegar Bengt kom heim var
hún ókomin, en skömmu síðar
kom hún ljómandi af ánægju.
„Jeg á að heilsa þjer frá Al-
bert“, sagði hún. „Hann sagði
mjer að nú hefði hann fengið
peningana sem hann þyrfti“.
Henni fanst Bengt verða hálf
forviða. „Jæja, hann hefir nátt-
úrlega gengið að því visu, að jeg
hafi sagt þjer, að hann bað mig.
Kanske furðar hann sig; á, að
jeg skyldi ekki þegja yfir því“.
„Ekki held jeg það“, sagði hún.
„hann veit að mjer er ant um
betta. Þykir þjer ekki vænt um
það“.
„Jú“, sagði hann“, en það var
leiðinlegt að geta ekki hjálpað.
Hefði jeg . . . .“
Hann komst ekki lengra, en
hún hjelt áfram brosandi: „Jeg
skil hvað þú ætlar að segja:
„Hefði jeg verið ógiftur mundi
jeg hafa gert það“.
Hann þrýsti henni að sjer og
lcysti hana.
Edvard frændi liafði verið ást-
fanginn í æsku. Þegar hann loks
gifti sig varð myndarleg stúlka
og búkonuefni fyrir valinu. Lotta
frænka hafði aldrei látið vanta
lölu á skyrtuna hans eða gleymt
livaða matur honum þótti bestur.
Hún vissi upp á hár hvernig
kona á að vera.
Hreinskilni var frumregla'hjá
þeim báðum, hjónunum, og þess
vegna vissi Lotta áður fen kvöld
var komið, að maðurinn hennar
ætlaði að lána Albert peninga.
Þetta fanst henni þegar í stað
varhugavert. Ekki svo mjög
vegna sjálfra peninganna, held-
ur af öðrum ástæðum.
„Hversvegna kom Albert ekki
sjálfur“, sagði, hún, „og hvers-
vegna sendi hann Ainu?“
„Að því er jeg veit best sendi
hann hana ekki“, sagði Edvard
frændi, „hún kom sjálf, sumpart
til að sjá okkur og sumpart til
að afstýra því, að Bengt skrif-
aði á víxil fyrir Albért“.
„Það er ekki gott að vita,
beillin mín“, sagði Lotta frænka.
Og eftir dálitla stund: „Það eru
aumu tímarnir sem við lifum á,
inaður getur ekki litið svo í bók,
að maður rekist ekki á frásagnir
af ótrygð í hjónabandinu“.
„Já, en þetta er eintómur
skáldskapur, svo að rithöfund-
arnir hafi eitthvað að skrifa
um“, sagði .Edvard frændi, sem
var sakleýsið sjálft í þeim sök-
um.
„Bækurnar endurspegla raun-
veruna, eins og hún lýsir sjer í
tíðarandanum“, sagði Lotta
frænka. „Og jeg fylgist með tím-
anum, enda þótt mjer þyki háhn
vondur“.
„En að því er snertir Bengt og
Ainu“, sagði Evard frændi, „þá
lield jeg að lijónaband þeirra sje
ágætt“.
„Öjú, þú heldur nú það“,
sagði Lotta frænka, „því að þú
lieldur alt gott um alla. En jeg
líkist nú meira hinum vantrú-
aða Tómasi“.
Ilún hugsaði með sjálfri sjer:
Bengt er sonur systur minnar.
Eitthvað hlýtur að valda því,
hvað Aina lætur sjer hugarhald-
ið um Albert og jeg álit það
skyldu mína að rannsaka það‘.
Daginn eftir var Lotta boðin
í kaffigildi. Þar mintist ein frú-
in á það, að hún hefði hitt Albert
verkfræðing og frú Ainu saman
á götu daginn áður. Hún gaf í
skyn að þau hefðu haft svo
mikla athygli hvort á öðru, að
þau hefðu ekki sjeð hana, og
væru þó bæði kunningjar henn-
ar.
Lotta frænka fór úr kaffiboð-
inu um klukkan þrjú. Og klukk-
an þrjú fór Bengt heim á leið
úr skólanum og hún kom því
þannig fyrir, að þau hittust á
leiðinni. Hún bað hann um að
fylgja sjer svolítið áleiðis.
„Veistu að hann Edvard hefir
lofað að lána Albert peninga?“
spurði hún.