Fálkinn


Fálkinn - 01.07.1933, Qupperneq 4

Fálkinn - 01.07.1933, Qupperneq 4
4 F Á L K I N N Útburð I Maðvir var á ferð um fjallendi. Hann vai- að svipast eftir kind- um, ekki langt frá mannabvgð. I>etta var að vorlagi, um sauð- burðinn. Maðurinn nam snöggv- ast staðar og ballaði sjer út af í litlum hvammi utan í liolti einu. Þar hafði hann skamma stund legið, er hann heyrir á- •nátlegt væl, engu líkara en gráti í ósjálfbjarga ungbarni. Ris þá upp i skyndi til að at- buga livað þetta geti verið, er gæfi frá sjer slíkt hljóð, sem .irtist koma úr aðeins nokk- nrra skrefa fjarlægð, en sér ekkert. Heyrir hann nú hljóð- ið aftur, enn greinilegar en fyrr og virtist það koma frá steini uppi i holtröndinni, rjett fyrir ofan hvamminn þar sem hann sjálfur var. Maðurinn hljóp í snatri upp að steininum, en varð einskis vísari, sá ekkert er horium þætti grunsamlegt og beyrði nú heldur elckert hljóð. Snýr því frá og legst fyrir á sama stað og áður, en ekki var drykklöng stund liðin, er hann enn hevrir hljóðið frá liinum sama steini og nú enn greinileg- ar en nokkru sinni áður. Sprett- ur liann nú upp í snatri og hleypur að steininum, en verð- ur enn sem f'yr einskis var. Er hami liafði prófað þetta i tvö skifti enn og að síðustu leitað af sjer allan grun með því að hringsóla holtið fram og aftur, snjeri hann heimleiðis og var þess fullviss, að lijer væri um eittlivert yfirnáttúrlegt fyrir- 1 jrigði að ræða. — Um leið og maðurinn bverfur inn um tún- garðshlíðið, heyrir liann liátl og lrvelft tóugagg uppi í brún- inni, einmitt á þeirri leið er liann liafði farið heim. Þessu bljóði veitti maðurinn enga sjer- staka eftirtekt. — En það var sigurhljómur i þessu gaggi. „Þarna er þá ein iielvítis tóan á ferðinni", muldraði bann við sjálfan sig. „Það er aumt að vita af þessum bölvuðum vargi og geta aldrei verið óhultur að hann rífi í sig skepnurnar og bað rjett heim við bæinn“. II. Maður sá er hjer ræðir um var sannorður og grandvar. Flest um þótti frásögn hans merkileg og ýmsir trúðu þvi að maðurinn hefði heyrt liljóð raunvendegs útburðar. Og ekki var það til að veikja gildi fyrirbrigðisins, að ‘jarna í grendinni var mjög gam- alt eyði-býli, er orð hvíldi á að ekki væri grómlausl með hrein- leikann. Þó voru noklcrir er töldu alt þetta misheyrn og vitleysu. En maðurinn er vel ritfær, skrásetti fyrirburðinn og var ur. hann gefinn út á prenti í safni annara fyrirburða og þjóðsagna og ótti hvarvetna eftirtektar- verður. III. En maðurinn gætti þess ekki, að það var hundinum lians að þakka, að þessi fyrirburður gerðist, því hefði hundurinn verið með honum mundi ekkert hafa gerst sögulegt. Hundurinn bafði Idaupið að heiman og var nú einbverstaðar á öðrum liæjum í tíknasnuðri. Maðurinn hafði þess vegna farið hundlaus til fjárins, það gerði lítið til i þetta sinn, af því að ekki átti að smala til lieimrekstrar, beldur var þetta aðeins ganga til eftir- lits og athugunar á lambfjenu út í haganum. — Sjálfsagt var þó að bölva hundinum fyrir flakkið og mað- urinn hjet þvi um leið og hann fór, ennþá einu simri, að láta nú verða af því að gelda hund skrattann þegar hann kæmi úr þessum túr og sjá svo hvort l.ann liætti ekki þessu bölvuðu ekki-sen flakki. — Hefði nú maðurinn verið nægilega eftirtektarsamur þar sem hann var á holtinu að blusta á útburðarvælið, mundi liann bafa getað sjeð sporin eftir lágfótu litlu i nokkuð djúpu en örmjóu og uppþornuðu, leir- blöndnu aurdragi, sem lá niður holtið bak við steininn hinsveg- ar í holtröndinni, öndvert hvaniminum þar sem hann bafði lagt sig til hvildar. En þessu bafði hann ekki veitt athygli og þó bafði sporunum fjölgað, eft- ir þvi sem maðurinn spratt oft- ar upp í hvamminum, uns þau voru orðin að einu traðki fram og til baka eftir aurrennunni. í enda aurdragsins, i sam- skeytum holtsins og móanna sem þaktir voru loðnum fjall- drapa og lyngi, þar var ofur- lítil kvos, að mestu huhn fjall- Irapa. Þar faldi tóan sig. Það- an gat hún sjeð hverju fram fór án þess eftir henni væri tekið. En hefði hundur verið með manninum i för þessari, mundi tæfu ekki hafa komið til hugar að leika svo djai'fan feluleik. IV. Svo var mál með vexti, að refalijón áttu greni ekki all- fjærri þessu holti. Þau lijón áttu nokkur efnileg refabörn, yndis- legustu börnin i heiminum, að þeim sjálfum fanst. En þau þurftu mikið til sín og bæði voru hjónin önnum kafin við aðdrætti til heimilisins. Raunar hafði það verið faðirinn, sem annaðist aðdrættina fram að þessum tíma meðan yrðlingarn- Smásaga eftir SKUGGA. ir voru svo ungii-, að þeir lifðu nær eingöngu á móðurmjólk- inni, en nú voru þeir orðnir það stálpaðii- að mjólkin nægði ekki svipað því til að seðja þarfirnar. Þess vegna veitti ekki af þótt móðirin færi líka á stúf- ana til aflafanga. Faðirinn fór austur alla heiði; var oft marga klukkutíma í ferðinni, en kom jafnan aftur færandi hendi. En móðirin fór til vesturs og snuðr- aði mest i móunum skaint frá greninu, því enn voru börnin ívo ung að ekki dugði að fara langt í burt, eða vei'a lengi fjar- verandi. — En svo kom maðurinn, þetta tvifætta dýr, sem tóan hræðist mest allra dýra. Hún bæði sá hann og bevrði til lians langt í burtu og hún fylgdi lionum eftir og at- bugaði hverja hans lireyfingu, bar sem hann var að snúast innan um lambfjeð og kind- urnar. Og nú fór hann svo í- skyggilega nærri greninu að vissara var a|ð grenslast eftir hvort hann hefði orðið nokkurs \isari og fylgja honum eftir en fara þó svo varlega, sem unt væri. — En þegar maðurinn iagðist fyrir í litla hvammmum utan í holtinu, þá bærðist í þessu forsmáða móður- dýri hræðilegur grunur og ó- vissa. Mundi hann vita af greninu? Og af því að maður- inn var hundlaus þá vaknaði í henni útburðurinn! Og hún fór í humátt á eftir honum alla leið heim á brún fyrir ofan bæinn. Þegar maðurinn livarf iim um túngarðshliðið þóltist hún ó- lmlt. Hjelt sig hafa heimt frelsi sitt að nýju og gaf frá sjer fagn- andi hljóð sigurvegarans. V. I þessu sambandi verður að minnast á ræðu gestsins, sein kom inn í baðstofuna á bæ ein- um í sveitinni endur fyrir löngu, þar sem rætt var um útburði. Þá var harðindavetur og útburð- arvæl alltíó. — Gestur þessi var ekki í miklum metum, en mönn- um þótti hann stundum skemti- legur, af því þá sjaldan hann talaði hjelt liann svo einkenni- legar ræður. — „Hann er svo mátulega skemtilega vitlaus og svo er hann ofviti þar á ofan“! sagði almenningur og menn flissuðu og Idógu að honum. „Og þegar ])ið lieyrið útburðarvæl að vetrar- lagi, sem er algengt undan ill- viðrum og stórhríðum, þá er ykkur í lófa lagið, að greina ]iað á hljóðinu, hvort það er ung eða gömul tóa, sem hljóðai'. Greina má á hljóðinu hvort það er refur eða refkeila, hvort dýr- ið er hvitt eða dökkleitt, hvort báð er flökkudýr eða staðgeng- ill, hvort það er veiðidýr eða brædýr og hvort dýrið er borað soltið eða mett. Þeir sem ekki greina þetta hafa ekki veitt nátt- úrunni næga eftirtekt. Þeir bafa ekki greint liinn lífeðhslega skyldleika náttúrunnar og um- hverfisins. Þeir ta ekki skilið, að líf allra tcgunda jarðarinnar, Iiverju nafni sem nefnist, er fljettað saman i óaðskiljanlegu samræmi. Og þegar vjer drep- um dýr, hvort sem vjer ger- um það af þörf eða þarfleysu, þá erum vjer að limlesta vorn eigin líkama. Þó skiftir bjer mestu máli livort limir eru lest- ir eða teknir burt, til að bjarga lífi, eða hvort líf eru tekin til að bjarga einhverjum lim. Þeg- ar vjer höfum greint þetta full- komlega, erum vjer orðnir m an nþeklc j arar ‘ ‘. VI. Grenið hafði fundist. í dauð- ans ofboði var grenjaskyttan sótt. Þótt ekki væru þetta bítir, beldui' sauðmeinlausar tóur, sem í greninu lágu, varð þó undir öllum kringumstæðum að vinna þær. Að láta tóur fara út með unga sína rétt heima í bú- fjárhögum mátti ekki koma fyr- ir, þótt það hafi komið fyrir i stöku sveitum fvrir sérstaka vangá og trassaskap. Og skytt- an var komin á bæinn undir beiðinni. Þessi orðlagða á- gæta skytta. Og merkilegt var það að tóan skyldi liggja i greni skanit frá þeim stað, sem mað- urinn heyrði utburðarvælið á dögunum! — Tóur eru ])á ekki bræddar við útburði! Ung- lingspiltur var látinn fara með skyttunni á grenið. Heimilisfólk- ið bað guð að gefa að skyttunni gengi nú fljótt og vel að vinna varginn og að þeir fengju gotl veður til að liggja á greninu. Strax fyrstu nóttina tókst skyttunni að leggja refinn. Hann kom beina leið heim að greninu og ugði ekki að sjer. Þar fjell hann fyrir skotinu. í kjaftinum hafði hann borið gamlan fugls- bam, sem liann liafði fylt ai' smáfuglaeggjum. Heim á grenið niátti hami ekki fara með ham- inn, því yrðlingamir myndu sjiæna hann í sundur á milli sín og gera liann ónothæfan til að safna í hann eggjum á nýjan leik. Nú var hann að losa ham- inn skamt frá greninu þegar skotið reið og drap hann. Næsta sólarhring liafði tekist að ná öll- um yrðlingunum. Móðurdýrið, sem öðrum nöfij- um er nefnt grenlægja, læða, bleiða eða refkeila, hafði enn ekki tekist að fá í skotfæri. Hún sá við öllum brögðum þaulæfðr- ar grenjaskyttu. Hún liafði þeg- ar fyrstu, nóttina orðið vör við mennina á greninu og æddi um vælandi og hljóðandi, svo að loftið titraði og hljóðin virtust skerast gegn um merg og bein. * «

x

Fálkinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fálkinn
https://timarit.is/publication/351

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.