Fálkinn - 25.04.1936, Blaðsíða 5

Anton Tsjeskov:
Heiðursmerkið.
Kennarinn á hermannaskól-
anum, Ljow Oustjakow skrá-
setjari hafði íbúð við hliðina á
vini sínum, Ledenzow liðsfor-
ingja. Á nýjársmorgun kom
liann inn til fjelaga síns.
„Heyrðu, Gregori, jeg þarf endi-
lega að tala við þig um dálítið,
sagði liann við liðsforingjann
þegar þeir liöfðu heilsast og ósk-
að hvor öðrum gleðilegs nýjárs.
„Jeg liefði ekki ónáðað þig ef
jeg væri ekki í slæmri klipu.
Heyrðu, lieldurðu að þú viljir
ekki lána rnjer Stanislausorð-
una þína til þess að nota í kvöld!
Það stendur svo á, að jeg er
boðinn í kvöldverð til Spitschin
kaupmanns þú manst víst
eftir honum, uppskafningnum,
sem leggur svo rnikla áherslu á
orður. Hann telur alla þá skril,
sem ekki hafa orðu dinglandi
um hálsinn eða í hnappagatinn.
Og svo á hann tvær dætur ....
þú manst, Nastja og Sina heita
þær .... Jeg tala við þig i ein-
lægni, af því að jeg veil að þú
ert vinur minn .... Skilurðu
mig? Viltu gera mjer þennan
greiða?“
Pustjakow flutti ræðu sína
stamandi, og var altaf að líta til
dyranna. Liðsforinginn liafði alt
á hornum sjer i fyrstu, en ljet
loks undan.
Klukkan tvö siðdegis ók Pusl-
jakow í vagni til Spitschins.
Hann fletti loðkápunni snöggv-
ast upp og leit niður á bringuna
á sjer. Það ljómaði á gullið og
glampaði af glerungnum á lán-
uðu Stanislausarorðunni.
Merkilegt er þetta — það er
eins og maður beri meiri virð-
ingu fyrir sjálfum sjer, hugsaði
kennarinn og ræksti sig eins og
liefðarmaður. Svona kríli kost-
ar varla nema fimm rúblur, en
hvilíka eftirtekt vekur það ekki !
Þegar hann kom að húsi
Spitschkins hnepti hann upp
kápunni og borgaði ökumann-
inum. Honum sýndist liann
verða að viðundri, er hann sá
axlaborðana, gyltu hnappana og
orðuna. Pustjakow ræksti sig á-
nægður og gekk inn i húsið.
Meðan hann var að fara úr
frakkanum gafst lionum færi á
að líta inn í salinn. Þar sátu
fimtán manns kringum lang-
horð og voru að matast. Það
var talað mikið og glamraði í
göfflunum.
„Hver var að liringja áðan?“
heyrði hann að húsbóndinn
spurði. „Nei, sjáum til, þarna
kemur þá Ljow Pustjakow!
Gerið svo vel að ganga í bæinn.
Þjer komið nokkuð seint, en
það gerir ekkert til, við vorum
að setjast að matnum“.
Pustjakow þandi fram bring-
una njeri hendurnar og •gekk
hnarreistur inn í salinn. En þar
sá hann óþægilega sjón. Við
borðið sá liann starfsbróður
sinn, frönskukennarann Trem-
hlant við hliðina á Sinu. Ef
Frakkinn sæi orðuna mundi
hann eflaust verða fyrir mörg-
um óþægilegum spumingum,
verða sjer til æfilangrar mink-
unar og skaða nafn sitt og
mannorð .... Pustjakow datt
fyrst í hug að rífa af sjer orð-
una eða rjúka út, en orðan var
saumuð föst á frakkann hans
og um flótta gat ekki verið að
ræða. Hann bar því hægri hend-
fyrir orðuna, hneigði sig klunna-
lega fyrir fólkinu og ljet fallasi
niður í auðan stól, beint á móti
hinum franska starfsbróður sin-
um.
„Hann hlýtur að vera fullur“,
hugsaði Spitschkin, sem ])ótti
þetta hátterni undarlegt.
Nú var nýja gestinum horinn
súpudiskur. Hann greip skeið-
ina með vinstri hendi, en mundi
þá að það var ekki til siðs að
vera örfhentur í samkvæmum,
og. sagðst vera búinn að borða
og ekki hafa neina matarlst.
„Jeg hefi þegar horðað ....
merci . . . .“ stamaði hann. „Jeg
var áðan í heimsókn hjá frænda
mínum síra Jelejew og liann
neyddi mig til að .... lnn ....
já .... til að horða lijá sjer".
Kveljandi sultur og' ægileg
gremja var að ná valdj á Pust-
jakow. Það lagði logandi ilm af
súpunni og gufan af styrjufat-
inu örfaði matarlystina. Kenn-
arinn reyndi að losa hægri hend-
ina og leggja þá vinstri yfir orð-
una, en var liræddur um, að
tekið væri eftir þessu.
„Fólkið tekur eftir því ....
jeg held hendinni á hrjóstinu
eins og jeg ætli að fara að
syngja. Drottinn minn, bara að
það verði nú einhverntima búið
að jeta. Á eftir fer jeg á veit-
ingahús og et mig saddan“.
Eftir þriðja rjettinn stalst
hann til að líta á Frakkann. Af
einhverjum ástæðum var Trem-
blant líka eitthvað svo vand-
ræðalegur, leit eins og þjófur á
hann aftur og hreyfði ekki nokk-
urn matarbita. Þegar augu
þeirra mættust urðu þeir enn
vandræðalegri og litu undan,
liður á tóma diskana.
„Hann hefir tekið eftir því,
þjarkurinn“, hugsaði Pustja-
kow7. „Jeg sje á andlitinu á hon-
um, að hann hefir tekið eftir
þvi! Og svo er hann, þorskur-
inn, versta kjaftakind í þokka-
bót. Á morgun kjaftar hann því
í skólastjórann“.
Spitschkinsfólkið og hinir
gestirnir átu fjórða rjettinn, og
þau átu þann fimta í rjettri röð
Þá stóð upp langur maður,
með víðar nasir, loðnar að inn-
an og konganef. Það var eins og
hann pírði augunum, en sköp-
unarlagið var nú svona. Hann
strauk á sjer hárið og mælti
fyrir minni: „Eh .... eli ....
eh .... eh .... jeg bið ykkur
.... að .... drekka skál fyrir
.... fyrir kvenfólkinu, sem hjer
er samankomið".
Fólkið stóð upp með miklum
hávaða og greip glösin. Róm-
mikið húrra glnmdi í stofunni.
Konurnar hrostu og rjettu út
hendina til að drekka. Pustja-
kow stóð einnig upp og tók
glas sitt i vinstri hönd.
„Ljow Nikolavitsch, viljið þjer
gera svo vel að rjetta Nastösju
Timofejevnu þetta glas!“ sagði
einhver við hann. „Og lieimtið
að hún drekki það í hotn“.
Sjer til mikillar skelfingar
neddist Pustjakow nú til að
nota hægri hendina líka og nú
loksins kom Stanislausorðan i
ljós og leiftraði eins og stjarna.
Ivennarinn fölnaði, laut höfði og
gaf Frakkanum hornauga. En
hann leil á hann forviða og
spyrjandi.
„Julius Augustovitsch!“ hróp-
aði gestgjafinn til Frakkans.
„Gerið þjer svo vel að láta flösk
una ganga, svo að hægt sje að
fylla glösin“.
Tremblant seildist hikandi
með hægri hendi til flöskunnar
og nú skeði nokkuð óvænt.
Pustjakow glenti upp augun og
starði á orðu, sem var á brjósti
Frakkans. En þetta var ekki
venjuleg Stanislausarorða held-
ur Önnuorðan, þriðja stigs. Svo
að það ljómaði af Frakkanum
lika. Pustjakow fór að skelli-
hlæja af gleði, fleygði sjer ofan
i stólinn aftur og rjetti úr sjer.
„Hæ . . hæ!!“ sagði Spitschja-
kin þegar hann sá orðuna á
brjósti Pustjakows.
„Já“, sagði Pustjakow og sneri
sjer að Frakkanum. „Þetta var
svei mjer skrítið. Hugsum okk-
ur allan starfsmannafjöldann í
skólanum og samt höfum aðeins
við tveir fengið orðu. Það er
stórmerkilegt!“
Tremblant kinkaði ánægju-
lega kolli og ljet nú alla sjá
hægra megin á brjóst sjer, þar
sem orðan var.
Eftir matinn gekk Pustajakow
um salinn og var að sýna kven-
fólkinu orðu sína. Nú var hon-
um orðið Ijettara, þó að hann
sviði undir þindinni af sulti.
Með öfundaraugum leit hann
til Tremblant, sem var að tala
við húshóndann um orður, og
hugsaði: „Hefði mjer dottið i
hug, að þessi náungi liefði látið
sjer detta í hug þetta þorpara-
Sönn glæpasaga.
í ágúsl í sumar seni leið fanst
ung stúlka, Sylvia Crozier, dauð á
lieimili sínu, skamt frá Sidney. Á
borðinu hjá henni lá kveðjubréf „Til
vina minna“. Þar stóð m. a.: „Eng-
inn skal trega mig. ,)eg liefi fyrir-
farið mjer með eitri. Lífið er mjer
kvöl og dauðinn l;kn, úr því að Hor-
ace hefir yfirgefið mig. Jeg hefi
fyrirgefið honum og enginn skyldi
ámæla honum. Guð veri sál minni
náðugur. Með djúpum trega kveð jeg
ykkur öll, vinir minir. — Ykkar
Sylvia“.
Og læknarnir gáfu vottorð um, að
hún hefði fyrirfarið sjer með cyan-
kalium. Þegar rithöfundurinn Horac.e
Hobertson heyrði andlátið fór hann
til lögreglunnar og skýrði frá því,
að hann liefði orðið að rjúfa hjú-
skaparheit við Sylvíu vegna afbrýði-
semi hennar, sem hefði gert sam-
vistir þeirra óbærilegar. En jafn-
framt kom það á daginn, að Sylvia
hafði verið liftrygð fyrir 30.000
pundum og hafði hún arfleitt Hor-
ace að þeim. Almenningur liafði
ekkert við þetta að athuga, en vá-
I ryggingarf jelaginu þótti arfleiðslan
grunsamleg. Horace hafði gefið út
ýmsar glæpasögur, en var mesti
eyðsluseggur og mjög skuldugur. Vá-
tryggingarfjelagið fjekk því ameri-
kanskan leynilögreglumann, Ned Big-
field til þess að rannsaka málið.
Nokkru síðar vantaði þjón á hið
ríkmannlega heimili Horace. Og nýji
þjónninn sem ráðinn var, þótti svo
ágætur i stöðu sinni, að Horace
gerði hann að herbergisþjóni sín-
um. En þjónninn var enginn annar
en Ned Bigfield. Hann ljet það
verða sitt fyrsta verk að rannsaku
alt húsið hátt og lágt. Og í skrif-
borðsskúffu Horace fann hann brol
úr handriti að skáldsögu, þar sem
aðalpersónurnar lijetu Horace og
Sylvia. Lauk handritinu þar, sem
Sylvia ætlaði að fara að fremja
sjálfsmorð eftir að liafa deilt ákaf-
lega við Horace, og sest niður til að
þess skrifa skilnaðarbréf. Mestur
hluti handritsins var með rithönd
llorace, en síðustu linurnar með rit-
hönd Sylviu Crozier.
Bigfield skýrði lögreglunni frá
þessum fundi og Horace vár hand-
tekinn þegar í stað. Varð hann föl-
ur sem nár er honum var sýnt hand-
ritið, en neitaði samt öllu. En þá
lciddi Bigfield nýtt vitni, sem hafði
sjeð Horace ganga heim að hú.d
Sylviu kvö'.dið sem hún dó.
Og nú játaði Horace, að hann hefðí
fengið Sylvíu til jjess að liftryggja
sig fyrir 30.000 pundum. Svo ljet
hann slettast upp í vinskapinn milli
þeirra og tók hún sjer það mjög
nærri. Hann ljet ekki sjá sig í tvær
vikur en skrifaði reyfarahandrit sitt.
Loks simaði hann henni og kvaðst
tús til sátta og sagðist heimsækja
hana um kvöldið, en vinnufólk henn-
ar mætti ekki vera lieima, Hami
kom og sýndi henni handrit sitl sem
hann kalllaði „bókmentalegt minnis-
merki um ást þeirra“ og Sylvia sem
komst við af gleði, skrifaði l>á nokk-
ur hlöð í handritinu áfram, eins og
liún liafði oft gert áður. En hann
sá sjer færi. á að eitra fyrir hans>,
er þau borðuðu nokkur stykki af
smurðu brauði um kvöldið. Og
brjefið, sem liún hafði skrífað eftir
fyrirsögn hans ljet hann liggja eftir,
sem sönnun l)ess að um sjálfsmorð
væri að ræða.
Horace Robertson, sem rjettu nafni
heitir Robert Harrison og er af góð-
um enskum ættum, hefir nú verið
dæmdur til dauða.
hragð, skyldi jeg svei mjer liafa
náð mjer i Yladimirsorðuna. En
liverjum gat dottið þetta i liug?“